O DYDAKTYCE W SZKOŁACH PODSTAWOWYCH I ŚREDNICH

FORUM GEOGRAFÓW

W tradycję Wydziału Nauk o Ziemi wpisało się już organizowane corocznie przez Zakład Dydaktyki Geografii Forum Dyskusyjne Geografów. Jest to spotkanie nauczycieli geografii szkół podstawowych i średnich, dydaktyków geografii wyższych uczelni z autorami i wydawcami podręczników szkolnych, książek pomocniczych do nauczania tego przedmiotu tj. zeszytów ćwiczeń, poradników metodycznych oraz programów komputerowych, map i atlasów. W tegorocznym IV Forum, które odbyło się 14 marca wzięła udział prawie dwustuosobowa grupa uczestników z całego kraju. Witająca przybyłych prof. dr hab. Maria Z. Pulinowa wyraziła nadzieję, iż spotkanie stanie się okazją do poznania nowości wydawniczych, które w obfitości ukazują się na rynku w ostatnich latach, a także szansą wyrażenia przez nauczycieli opinii o dotychczas wykorzystywanych materiałach dydaktycznych. Na potrzebę wymiany myśli pomiędzy nauczycielami a autorami zwrócił uwagę uczestniczący w spotkaniu prorektor UŚl. - prof. dr hab. Andrzej T. Jankowski.

Forum rozpoczęło się wykładem pt. : "Dynamiczne oblicze Ziemi w polskich podręcznikach geografii", który wygłosił mgr M. Augustyniak (UŚl. ). Stwierdził m. in., iż w ciągu 250 lat rozwoju polskiej dydaktyki geografii można wyróżnić kilka okresów, w których zmieniało się podejście dydaktyków i autorów podręczników szkolnych do zagadnień dynamizmu środowiska. W obecnych podręcznikach ujęcia takie są spotykane częściej ale w dalszym ciągu szkolna geografia pozostała przedmiotem statycznym i opisowym. Wnioski takie przedstawiono jako sugestie i wskazówki dla autorów współczesnych podręczników.

Z kolei przedstawiciele poszczególnych wydawnictw poinformowali zebranych o nowościach, wznowieniach oraz zapowiedziach wydawniczych. W największej w kraju oficynie edukacyjnej - Wydawnictwach Szkolnych i Pedagogicznych - miniony rok przyniósł kolejne, poprawione wydania podręczników i zeszytów ćwiczeń. Nowością jest ukazanie się poradników metodycznych do poszczególnych klas oraz podręczników z serii "Regiony Polski" (Mazowsze, W Góry Świętokrzyskie, Na Kaszubach). W najbliższym czasie ukaże się m. in. publikacja o charakterze metodycznym dla nauczycieli - praca zbiorowa pod red. M. Z. Pulinowej pt. : "Człowiek bliżej Ziemi. O teoretycznych podstawach nauczania geografii i ich praktycznym zastosowaniu". Prywatne oficyny edukacyjne, których oferta z roku na rok jest coraz bogatsza zaprezentowały interesujące, nowatorskie zestawy materiałów: podręczniki, zeszyty ćwiczeń, przewodniki metodyczne dla poszczególnych klas oraz filmy edukacyjne i materiały multimedialne m. in. "Szkolny atlas Polski" - edukacyjne oprogramowanie komputerowe.

W drugiej części spotkania odbyła się dyskusja z udziałem przybyłych autorów poświęcona zaprezentowanym materiałom dydaktycznym. W jej trakcie stwierdzono iż wielką wartością ostatnich lat jest duża różnorodność materiałów, z których może korzystać nauczyciel. Zaznaczono, iż nie wszystkie prace, mimo posiadanej akceptacji MEN (adnotacja o wpisie do zestawu podręczników lub książek pomocniczych) spełniają oczekiwania nauczycieli. Zarówno pod względem merytorycznym jak i formalnym, zgodności z programem nauczania, rozwojem psycho- fizycznym i możliwościami uczniów, niektóre prace pozostawiają wiele do życzenia. Ukazują się bowiem zarówno ciekawe opracowania w niewielkim nakładzie, jak też "bryki" wydawnicze. Wynika stąd pilna potrzeba dogłębnych recenzji wydawniczych przed ich rozpowszechnieniem. Potrzebny jest także wzmożony wysiłek nauczycieli przed podjęciem decyzji o wyborze właściwego narzędzia pracy z uczniem. Wydawane się także prace nazbyt unaukowione. Wciąż niewystarczająca jest liczba podręczników dla ucznia przeciętnego, co nie oznacza, że tylko takie książki są potrzebne. Ożywiona dyskusja w grupach problemowych jak i w kuluarach przyniosła liczne uwagi do autorów podręczników: propozycje daleko idących zmian doboru i układu treści oraz szaty graficznej. Spotkanie spełniło swoje zadanie - umożliwiło nauczycielom podzielenie się uwagami o wykorzystywanych narzędziach pracy. Zaś nauczycielom niezdecydowanym, który z podręczników wybrać - poprzez zapoznanie się z opiniami kolegów i wysłuchaniu argumentów autorów - przybliżyło podjęcie decyzji o wyborze właściwych materiałów dydaktycznych.

Forum towarzyszyła wystawa oraz sprzedaż książek m. in. wydawnictw: Uniwersytetu Śląskiego, Fundacji Silesia, "Śląsk"

Autorzy: Adam Hibszer