Wpisane do międzynarodowego kalendarza obchodów roku Calderonowskiego, dwudniowe sympozjum naukowe Teatr Calderóna: tradycja i współczesność (22-23 maja 2000) zorganizowane z inicjatywy Urszuli Aszyk-Bangs przez Zakład Wiedzy o Teatrze Uniwersytetu Śląskiego zgromadziło kilkudziesięciu teatrologów i hispanistów z różnych ośrodków naukowych w kraju, a także z Hiszpanii i Kanady. Celem sympozjum było skierowanie uwagi badaczy na teatralne walory dramaturgii Calderóna. Stąd interdyscyplinarny charakter spotkania łączącego refleksję filologiczną, teatrologiczną i kulturoznawczą, a także wielość opcji metodologicznych i badawczych, jakie zostały na nim zaprezentowane.

Sympozjum podzielono na zróżnicowane tematycznie sesje, z których każdą poprzedzała konferencja plenarna. Obrady zostały zdominowane przez trzy duże bloki tematyczne. Pierwsza grupa poruszanych zagadnień dotyczyła wpisanej w strukturę utworów Calderóna wizji scenicznej. Ignacio Arellano (Universidad de Navarra, Pampeluna) w inaugurującym sympozjum wykładzie Espacios dramáticos en los autos de Calderón: libertad y experimentación wykazał, iż, wbrew obiegowym opiniom, Calderonowskie autos sacramantales cechuje ogromna różnorodność odmian przestrzeni dramatycznej: konkretnej, ograniczonej przez treść utworu, symbolicznej, alegorycznej, onirycznej oraz fantastycznej. Świecki nurt dramatopisarstwa Calderóna został omówiony przez Kazimierza Sabika (Warszawa), który w referacie Teatr dworski Calderóna scharakteryzował najbardziej typowe cechy konstytutywne sztuk pisanych przez niego na zamówienie dworu (tematyka zaczerpnięta z mitów greckich lub powieści rycerskich, metaforyczny język, dekoracyjność, bogactwo elementów lirycznych, muzycznych i scenograficznych, złożoność problematyki teologiczno-filozoficznej i etycznej) oraz ukazał ich ewolucję od pierwszych comedias poprzez zarzuelę po operę. Prócz tego profesorowie Arellano i Sabik przedstawili krótkie komunikaty informujące o przebiegu roku Calderonowskiego na świecie i w Polsce.

Pozostałe referaty wygłoszone w tej sesji miały charakter analityczno-interpretacyjny. Urszula Aszyk-Bangs (Katowice) w wystąpieniu pt. O teatralizacji sztuki w dramatach Calderóna: rzeźbiarz i jego dzieło na scenie w "La aurora en Copacabana" i "La estatua de Prometeo" zajęła się, nie będącym dotąd przedmiotem refleksji naukowej, motywem sztuki rzeźbiarskiej w dramaturgii Calderóna. Natomiast referat Ewy Wąchockiej (Katowice) koncentrował się na poetyce spojrzenia w scenie spotkania Segismunda i Rosaury w Życiu snem oraz w Księciu niezłomnym - dramacie, w którego strukturę wbudowana została cała sytuacja oparta na zasadzie patrzenia.

Kilka wystąpień dotyczyło ponadczasowych wartości dramaturgii Calderóna. Katarzyna Mroczkowska-Brand (Kraków) omawiając losy królowej Semiramis z La hija del aire i Segismunda z Życia snem, pokazała znaczenie miłości przebaczającej w twórczości hiszpańskiego dramaturga. Postać Segismunda była również tematem referatu Calderóna mit wyśniony wygłoszonego przez Elżbietę Wesołowską (Poznań), która porównała losy tego bohatera z dziejami Edypa. Natomiast referat Grażyny Golik-Szarawarskiej (Katowice) poświęcony został Kunsztowi Calderóna w ocenie prof. Tadeusza Zielińskiego.

Najobszerniejszy blok zagadnień omawianych na katowickim spotkaniu związany był z teatralną recepcją twórczości Calderóna. Tego tematu dotyczył wykład Joaquina Álvareza Barrientos (Consejo Superior de Investigaciones Científicas, Instituto de Lengua Espanola, Madryt) pt. Calderón de la Barca en el discurso ilustrado. Ukazywał o różnorodność ocen i interpretacji, z jakimi spotykała się twórczość Calderóna w osiemnastowiecznej Hiszpanii, epoce burzliwych polemik między karlistami, dla których była symbolem narodowej kultury, a reformatorami, którzy w rozlicznych przeróbkach starali się dostosować ją do wymogów doktryny klasycystycznej. Problem adaptacji został podjęty również przez Marię Falską (Lublin) w wystąpieniu dotyczącym Recepcji Calderóna w teatrze francuskim XVII wieku.

W tematykę scenicznych dziejów Calderóna na ziemiach polskich od roku 1669 po współczesność wprowadził wykład Floriana Śmieji (University of Western Ohio, Kanada). W swym wystąpieniu profesor Śmieja oprócz tematu scenicznej recepcji twórczości Calderóna podjął wątek przekładów jego utworów na język polski, który rozwinęła Beata Baczyńska (Wrocław). Uwaga referentki skupiła się przede wszystkim na teatralnych walorach Księcia niezłomnego w tłumaczeniu Słowackiego, umiejętnie wyzyskanych przez Michała Tarasewicza, Juliusza Osterwę i Jerzego Grotowskiego. Inscenizacji Księcia niezłomnego w Reducie dotyczyły również referaty Mirosławy Kozłowskiej (Szczecin) i Jana Ciechowicza (Gdańsk). Pierwszy ukazywał asocjacje płynące z faktu wystawienia Księcia niezłomnego w przestrzeniach silnie nacechowanych semantycznie: na dziedzińcu Uniwersytetu im. S. Batorego i przed Pałacem Rzeczypospolitej w Wilnie. W drugim inscenizacje Osterwy i Grotowskiego zostały odczytane przez pryzmat modeli teatru ogromnego i teatru ubogiego.

Kończące sympozjum konferencja plenarna i sesja w całości poświęcone zostały recepcji twórczości Calderóna w teatrze współczesnym. W wykładzie Calderón y su interretación actual Felipe B. Pedraza Jiménez (Universidad de Castilla - La Mancha) omówił najważniejsze inscenizacje Calderonowskie w Hiszpanii od wystawienia La Dama duende w reż. Alonso Maniesa z roku 1967 po dzień dzisiejszy. Cztery referaty dotyczyły wystawień dramatów Calderóna w polskim teatrze współczesnym. Barbara Osterloff (Warszawa) dokonała analizy teatralnego kształtu Życia snem w inscenizacji Jerzego Jarockiego, ukazując wielość aluzji, nawiązań i cytatów, w jakie obfitował ten - wystawiony tuż po zniesieniu stanu wojennego - spektakl. Dalsze losy tego utworu na scenach polskich nakreśliła Anna Tytkowska (Katowice), która dokonała zestawienia różnorodnych konwencji scenicznych (teatr w teatrze, misterium, dramat polityczny, dramat oniryczny), w jakich wystawiano Życie snem w drugiej połowie lat 80. i latach 90. Violetta Sajkiewicz (Katowice) w referacie Między nieskończonością a nicością odczytała przestrzeń zakopiańskich inscenizacji Życia snem i Wielkiego teatru świata poprzez symbolikę koła, kwadratu i krzyża. Natomiast Alina Sordyl (Katowice) omówiła na przykładzie przedstawień Calderonowskich typowe dla polskiego teatru TV tendencje: stylizacyjną, dokumentacyjną i kreacyjną.

Różnorodność podejmowanych zagadnień, zainteresowanie gości, a nade wszystko, dyskusje towarzyszące wystąpieniom dowodzą trafności wyboru tematu obrad i celowości organizowania następnych spotkań poświęconych dramaturgii Calderóna. Zwłaszcza, że dzieła hiszpańskiego autora są ważną cząstką nie tylko historii teatru powszechnego, ale również polskiego; zwierciadłem, w którym odbijają się kolejne style i konwencje sceniczne, wydarzenia polityczne i spory światopoglądowe. Katowickie sympozjum stanowiło również przyczynek do badań nad hiszpańsko-polskimi związkami kulturowymi: tymi historycznymi i współczesnymi. Zaś wygłoszone w jego trakcie referaty zostaną opublikowane w książce przygotowywanej przez Instytut Cervantesa w Warszawie z okazji czterechsetnej rocznicy urodzin Calderóna de la Barca.