Od 2020 roku Uniwersytet Śląski w Katowicach jest członkiem sojuszu Transform4Europe, który skupia 10 innych uczelni europejskich. Dzięki konsorcjum pracownicy, studenci i doktoranci mogą uczestniczyć w wielu wydarzeniach i projektach. Jedną z takich osób jest dr hab. Agnieszka Babczyńska, prof. UŚ z Wydziału Nauk Przyrodniczych UŚ, która współpracuje z badaczami z Uniwersytetu Witolda Wielkiego w Kownie (Litwa) oraz z Uniwersytetu w Trieście (Włochy).

Dr hab. Agnieszka Babczyńska, prof. UŚ, przed ogrodem botanicznym Uniwersytetu Witolda Wielkiego w Kownie

– Zaczęło się od tego, że w ramach Inicjatywy Doskonałości Badawczej UŚ ogłoszono konkurs „Zielony Horyzont”. Jednym z kryteriów oceny była współpraca z członkami sojuszu T4EU. Tym sposobem udało się stworzyć zespół realizujący projekt LifeInDust (o prowadzonych badaniach można było przeczytać w „Gazecie Uniwersyteckiej” nr 7/2022 – przyp. red.). Najlepsze było to, że wszystkie osoby, do których napisałam w sprawie współpracy, odpowiedziały bardzo pozytywnie, a w zasadzie nie znaliśmy się w ogóle, łączył nas tylko sojusz T4EU. Było to dla mnie ogromnym zaskoczeniem i radością – przyznaje prof. Agnieszka Babczyńska.

Naukowcy zajmowali się badaniem narażenia bezkręgowców na produkty uboczne transportu samochodowego, czyli pyłów powstających ze ścierania się opon oraz innych części pojazdów. Jednym z warunków ukończenia projektu było złożenie wniosku do konkursu w programie Horyzont Europa. Mimo że nie udało się uzyskać dofinansowania, to zakończył się on sukcesem.

– Osiągnięciem jest dla mnie to, że na bazie projektu finansowanego z IDB udało się zbudować zespół międzynarodowy, który przetrwał. Wielu z naszych współpracowników zostało do dzisiaj. Jesteśmy cały czas przyjaciółmi, mamy do siebie wzajemne zaufanie. W międzyczasie powstały już trzy publikacje w wysoko punktowanych czasopismach – mówi naukowczyni.

Sojusz T4EU umożliwił także biolożce spędzenie tygodnia w Kownie na wyjeździe terenowym, którego celem było rozeznanie dalszych kierunków współpracy. Z możliwości wyjazdu skorzystało również dwóch doktorantów badaczki, którzy odbyli staże doktoranckie na Uniwersytecie w Trieście. Ponadto naukowczyni mogła liczyć na wsparcie partnerów z Triestu przy aplikowaniu o grant Opus z Narodowego Centrum Nauki.

– Kiedy starałam się o dofinansowanie z IDB, od którego zaczęła się moja dzisiejsza naukowa relacja, to nie miałam pojęcia, czym jest sojusz T4EU, ale byłam zdeterminowana, by zdobyć partnerów. Z czasem w ramach współpracy zobaczyłam, jak duży zasięg i potencjał ma T4EU. Z perspektywy pracownika badawczego sojusz wiele zmienił w moim sposobie myślenia o takiej współpracy. T4EU daje wiele możliwości – przyznaje naukowczyni.

W ramach T4EU Uniwersytet Śląski uzyskał dofinansowanie z Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej na dodatkowy projekt „Stronger Together”. Dzięki niemu udało się m.in. zorganizować Szkołę Letnią Aquamatyki z udziałem studentów z Kowna oraz nauczycieli z Kowna i Triestu, spływ badawczy Niemnem, podczas którego zebrano mnóstwo prób środowiskowych i dokonano wielu pomiarów (wyniki są w trakcie opracowania) oraz konferencję aquamatyczną. Kolejna konferencja została zaplanowana na październik 2025 roku – oprócz uczestników z dotychczasowych krajów wezmą w niej udział naukowcy z Uniwersytetu Sofijskiego im. św. Klemensa z Ochrydy (Bułgaria), zostaną zaproszeni też badacze z Uniwersytetu w Alicante (Hiszpania). Projekt umożliwił również stworzenie wspólnego kierunku studiów magisterskich kończącego się podwójnym dyplomem – nabór na aquamatykę ruszy w czerwcu 2025 roku. Studenci będą korzystać z zasobów Uniwersytetu Śląskiego i Uniwersytetu w Kownie. Tematyka obejmie problemy środowisk wodnych z perspektywy przyrodniczej, społecznej i prawnej.

– Transform4Europe mobilizuje do nawiązywania kontaktów. Z każdym rokiem mamy coraz większą świadomość, że jesteśmy w jednym superuniwersytecie, rozpoznajemy się wzajemnie. Sojusz zrobił bardzo dużo dla zespołu, który prowadzę, przyczynił się do rozwoju naszych badań i współpracy międzynarodowej. Dlatego uważam, że warto korzystać z możliwości, jakie stwarza T4EU – podsumowuje prof. Agnieszka Babczyńska.