10 stycznia 2025 roku odbyła się XIV Ogólnopolska Noc Biologów, w której uczestniczył także Wydział Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, jako jeden z 39 ośrodków w Polsce biorących udział w tej inicjatywie. Hasłem przewodnim tegorocznej Nocy Biologów była Biologia zmian klimatu. Honorowy patronat nad wydarzeniem objęli: rektor Uniwersytetu Śląskiego prof. dr hab. Ryszard Koziołek; dziekan Wydziału Nauk Przyrodniczych prof. dr hab. Leszek Marynowski; dyrektor Instytutu Biologii, Biotechnologii i Ochrony Środowiska dr Mariusz Kanturski, prof. UŚ; marszałek Województwa Śląskiego Wojciech Saługa oraz prezydent Katowic dr Marcin Krupa.

Inauguracja Nocy Biologów 2025, od lewej: prof. dr hab. Michał Daszykowski – prorektor ds. finansów; dr hab. Krzysztof Szopa, prof. UŚ – prodziekan WNP ds. studenckich i kształcenia; dr Marta Kandziora-Ciupa i dr Michał Szopiński – koordynatorzy wydziałowi Nocy Biologów 2025

Prof. dr hab. Jacek Jania

Podczas Nocy Biologów dużym zainteresowaniem zawsze cieszą się pokazy żywych okazów egzotycznych zwierząt oraz roślin

Wykład inauguracyjny, nawiązujący do hasła przewodniego tegorocznej Nocy Biologów oraz faktu ustanowienia roku 2025 Międzynarodowym Rokiem Ochrony Lodowców, zatytułowany: „Jak lodowce arktyczne wzmacniają zmiany w środowisku biotycznym Svalbardu?” wygłosił prof. dr hab. Jacek Jania, znany badacz lodowców i środowiska obszarów polarnych, geograf i geomorfolog, specjalista z zakresu teledetekcji. Dzięki wykładowi uczestnicy mogli zgłębić wiedzę na temat arktycznych lodowców, ich roli w ekosystemie i wpływu zmian klimatu na ten unikatowy region. Prof. Jacek Jania wzbogacił wykład licznymi zdjęciami z badań terenowych oraz fascynującymi opowieściami o codzienności naukowców pracujących w trudnych arktycznych warunkach w Polskiej Stacji Polarnej im. S. Siedleckiego na Svalbardzie.

Dużym zainteresowaniem cieszyły się wykłady zaproponowane przez naukowców Wydziału Nauk Przyrodniczych, które poruszały różnorodne aspekty wpływu zmian klimatu na środowisko. Uczestnicy mieli okazję posłuchać, jak mikroorganizmy i rośliny współpracują, aby wspólnie stawiać czoła wyzwaniom związanym ze zmianami klimatycznymi, a także jak zmiany te wpływają na rozmieszczenie i populacje zwierząt. Słuchacze dowiedzieli się również, czego może szukać oliwka europejska w Katowicach, jak zmiany klimatu sprzyjają inwazjom roślinnym. Wykłady przybliżyły także ideę rozwiązań opartych na zasobach przyrody.

W trakcie licznych laboratoriów i warsztatów uczestnicy mieli okazję poczuć się jak prawdziwi naukowcy, angażując się w różnorodne zajęcia praktyczne. Samodzielnie wykonywali własne preparaty mikroskopowe, przeprowadzali proste barwienia histochemiczne tkanek zwierzęcych, a następnie analizowali je za pomocą mikroskopów świetlnego i fluorescencyjnego. Warsztaty pozwoliły również bliżej poznać obce i inwazyjne gatunki roślin i zwierząt, a także zgłębić temat faktów i mitów dotyczących zmian klimatu. Uczestnicy dowiedzieli się, czy konkretna grupa krwi może zmniejszyć ryzyko zachorowania na malarię lub dengę oraz jak zmieniająca się temperatura wpływa na działanie enzymów. Dodatkowo była możliwość wziąć udział w eksperymentach obrazujących działanie efektu cieplarnianego i pokazujących, jak wzrost temperatury wpływa na aktywność enzymatyczną. Pod czujnym okiem doświadczonych prelegentów uczestnicy przeprowadzali proste eksperymenty naukowe, korzystając z profesjonalnego sprzętu laboratoryjnego. Te praktyczne zajęcia nie tylko dostarczały cennej wiedzy, ale także pozwalały doświadczyć, jak wygląda codzienna praca w laboratorium.

Podczas tegorocznej Nocy Biologów ogromnym zainteresowaniem cieszyły się również pokazy żywych okazów egzotycznych zwierząt, w tym patyczaków, liśćców, karaczanów oraz wielu innych mieszkańców równikowych lasów deszczowych. Szczególną atrakcją był również pokaz zwierząt egzotycznych – zarówno kręgowców, jak i bezkręgowców – które polują w nocy, co pozwoliło uczestnikom lepiej poznać ich zachowania oraz specyfikę nocnego trybu życia. Niezwykle fascynujący okazał się świat pajęczaków. Uczestnicy dowiedzieli się, jak różnorodne i złożone są mechanizmy przystosowawcze pająków do zmian klimatycznych.

Na tych, którzy odważyli się na bliższe spotkanie, czekała możliwość obejrzenia i dotknięcia żywych osobników. Była to nie tylko wyjątkowa okazja do poszerzenia wiedzy, ale także do pokonania ewentualnych obaw przed tymi niezwykłymi stworzeniami.

Ciekawym i angażującym uzupełnieniem programu tegorocznej Nocy Biologów były ścieżka oraz gra dydaktyczna, które zachęcały uczestników do aktywnego poznawania tajemnic biologii i zmian klimatu. Dzięki wsparciu sponsorów uczestnicy mieli szansę zdobyć atrakcyjne nagrody, co dodatkowo zwiększało motywację do udziału w tych aktywnościach. Interaktywna forma ścieżki i gry nie tylko wzbogacała wiedzę uczestników na temat wpływu zmian klimatycznych na świat przyrody, ale również oferowała możliwość spędzenia czasu w sposób kreatywny, inspirujący i pełen naukowych odkryć.

Program tegorocznej Nocy Biologów wzbogaciły stanowiska pokazowe przygotowane przez: Centrum Studiów Polarnych wraz z Międzynarodową Środowiskową Szkołą Doktorską, Śląski Ogród Zoologiczny, Polskie Towarzystwo Miłośników Kaktusów Oddział Śląski i Śląskie Koło Miłośników Orchidei.

Pracownicy, doktoranci i studenci WNP oraz partnerzy wspierający akcję przygotowali w tym roku dla zainteresowanych: 13 wykładów, 20 warsztatów i laboratoriów, 16 pokazów i prezentacji. Zaoferowali łącznie 1707 miejsc możliwych do zarezerwowania, w tym 855 miejsc na wykładach, 656 miejsc na warsztatach i laboratoriach, 48 miejsc na pokazach i prezentacjach oraz 148 miejsc dla uczestników quizów. Do wykorzystania były także miejsca proponowane na różnych zajęciach, niewymagające rezerwacji. Zapisy na zajęcia zostały uruchomione 11 grudnia 2024 roku o godzinie 20.00, już po kilkudziesięciu minutach nie było wolnych miejsc na większość zaproponowanych aktywności. Strona wydarzenia Nocy Biologów na Facebooku została wyświetlona ponad 52 500 razy, a zainteresowanie lub udział w Nocy Biologów na WNP wyraziło 1200 użytkowników Facebooka!

Sponsorami i partnerami Nocy Biologów 2025 byli:
Śląski Ogród Zoologiczny, EURx, Związek Nauczycielstwa Polskiego w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach, Muzeum Śląskie, NSZZ Solidarność Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach, sklep papierniczy „Kolorek”, Śląski Ogród Botaniczny w Radzionkowie, Palmiarnia Miejska w Gliwicach, mBank, Śląskie Koło Miłośników Orchidei, Miejski Zarząd Usług Komunalnych w Gliwicach, Mateusz Majdosz Fotografia, FizjoMig.

Patronat medialny nad wydarzeniem objęli:
„Gazeta Wyborcza”, Nowe Radio Piekary oraz Radio eM. Serdecznie dziękujemy naszym znamienitym gościom i partnerom za udział w Nocy Biologów 2025 oraz sponsorom za okazane wsparcie. Dzięki Państwa zaangażowaniu i pomocy możliwe było przygotowanie tak ciekawego i bogatego programu, który zainspirował i zachwycił wielu uczestników.

Wyrazy wdzięczności kierujemy również do wszystkich, którzy przyczynili się do sukcesu tego wydarzenia. Dziękujemy pracownikom, doktorantom, studenckim kołom naukowym, Samorządowi Studenckiemu, studentom oraz pracownikom administracji naszego wydziału za kreatywne zaangażowanie, poświęcony czas i energię włożoną w przygotowanie i realizację Nocy Biologów 2025. To dzięki wspólnej pracy i pasji udało się ponownie stworzyć wyjątkowe wydarzenie.

Zapraszamy do udziału w XV, jubileuszowej Nocy Biologów w ośrodku katowickim, która odbędzie się w styczniu 2026!