W ramach organizacji EuroScience Open Forum 2022 (ESOF), którego tegorocznym gospodarzem była holenderska Lejda, 15 lipca 2022 roku w Międzynarodowym Centrum Kongresowym w Katowicach odbyła się konferencja towarzysząca ESOF 2022. Wydarzenie to stanowiło również inaugurację przyjęcia przez Katowice tytułu Europejskiego Miasta Nauki 2024. Konferencja ESOF2022 Regional Site stanowiła doskonałą okazję do wymiany doświadczeń i nawiązania międzynarodowej współpracy.

Ceremonia otwarcia konferencji ESOF 2022 Regional Site

Rektor Uniwersytetu Śląskiego prof. dr hab. Ryszard Koziołek i dr Anna Budzanowska

Prof. Michael Matlosz

EuroScience Open Forum to odbywające się co dwa lata wydarzenie, którego celem jest integracja społeczności naukowców w ramach interdyscyplinarnej debaty na temat kultury naukowej, badań i innowacji dla społeczeństwa i ze społeczeństwem. Od pierwszej edycji (w 2004 roku) ESOF jest największą tego typu konferencją w Europie i przyciąga do miast pełniących rolę gospodarzy naukowców, polityków, biznesmenów i przedstawicieli mediów z całego świata. Organizatorem konferencji jest EuroScience (European Association for the Advancement of Science and Technology – Europejskie Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Nauki i Technologii), które zrzesza ponad 4500 czołowych myślicieli, innowatorów, dziennikarzy, przedstawicieli edukacji z ponad 90 krajów. Każda konferencja ma na celu dostarczenie stymulujących treści oraz wspieranie ożywionej wymiany pomysłów poprzez debatę i inne interakcje. Organizacja ESOF Katowice Regional Site przy ESOF Leiden związana była z przyznaniem Katowicom prestiżowego tytułu Europejskiego Miasta Nauki 2024.

W przeddzień konferencji w siedzibie Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach zorganizowano spotkanie otwierające, tzw. Welcome Reception będące przestrzenią wymiany doświadczeń i możliwością bezpośredniego kontaktu pomiędzy naukowcami z różnych stron świata.

Ceremonię otwarcia EuroScience Open Forum 2022 Regional Site poprowadził dr Łukasz Lamża, popularyzator nauki i ambasador Śląskiego Festiwalu Nauki KATOWICE. Podczas wydarzenia głos zabrali między innymi championi Europejskiego Miasta Nauki 2024. Rektor Uniwersytetu Śląskiego prof. dr hab. Ryszard Koziołek, witając uczestników konferencji, powiedział:

– Państwo się zapewne zastanawiacie, jak to się stało, że Katowice otrzymały tytuł Europejskiego Miasta Nauki 2024. Myślę, że przekonujący był argument, że aby zmienić miasto i region, Katowice i jego siedem uczelni chcą wykorzystać naukę i zaawansowaną edukację. To one mają być kluczowym instrumentem transformacji w poczuciu misji i odpowiedzialności.

Rektor zauważył, że aby tego dokonać, należało przede wszystkim połączyć siły i podjąć się niesłychanie trudnej pracy.

– Chcemy, aby to nie był tylko rok obchodów. Chcemy, żeby pozostały po nim stałe efekty. Chcemy zbudować miasto nauki w Katowicach – podkreślił prof. Ryszard Koziołek i dodał – Miuosh, raper z Katowic, w jednej ze swoich piosenek śpiewa, że nie mamy skrzydeł, ale mimo tego chcemy latać. Przez dłuższy czas myślałem podobnie o nauce i edukacji wyższej na Śląsku, że powinna oderwać nas od tradycji ukształtowanej przez przemysł ciężki i wydobywczy, tradycji, która bardziej ceni pracę fizyczną niż intelektualną. Ale już tak nie myślę. Uważam, że to przeciwstawienie jest fałszywe. Naszą rolą – uczonych i nauczycieli, którzy pracują na Śląsku – jest dobrze zrozumieć miejsce, jego tradycje, kulturę, ale też siłę. To zrozumienie ująłbym w słowach, że trzeba kopać głęboko, żeby polecieć. Jeśli odkryjemy naturę wyzwań, jakie przed nami stoją, wtedy rzeczywiście jesteśmy w stanie pofrunąć.

Rektor Uniwersytetu Śląskiego zauważył również, że uczelnie Katowic są uniwersytetami miejskimi, a to coś innego niż wspaniałe kampusy, które są swego rodzaju zamkami czy twierdzami.

– Nasze uniwersytety przenikają się z tkanką miasta. Miasto i uniwersytet pasują do siebie. Oba zagęszczają ludzi, łączą talenty, uczą współpracy, dają poczucie sprawczości. Europejskie Miasto Nauki 2024 obudziło energię i moim zdaniem pozwoli nam na wykonanie tego niezwykle ambitnego zadania, jakim jest zbudowanie miasta nauki, nie tylko na rok 2024, ale na zawsze – podsumował prof. Ryszard Koziołek.

Następnie głos zabrał przewodniczący EuroScience prof. Michael Matlosz, który również podkreślił rolę idei transformacji w przyznaniu Katowicom tytułu Europejskiego Miasta Nauki.

– W idei transformacji, oprócz wymiany wiedzy i dzielenia się nią, chodzi o zgromadzenie naukowców kierujących się wspólnymi wartościami. Nikt nie wie wszystkiego, nikt nie ma rozwiązania wszystkich problemów, ale dzięki wspólnej pracy i rozwijaniu zdolności komunikacji możemy razem wiele osiągnąć. Gratulacje dla wszystkich naszych przyjaciół z Katowic – zakończył prof. Michael Matlosz.

Program konferencji obejmował dwanaście paneli tematycznych, częściowo transmitowanych online do Lejdy. Tematy sesji obejmowały takie dziedziny, jak: zrównoważone środowisko, tożsamość kulturowa i transformacje społeczne, przestrzeń dla nauki, zdrowe społeczeństwo, wolność i odpowiedzialność nauki w stosunku do społeczeństwa, powrót do biznesu: edukacja gospodarcza w oparciu o działania, zejście z utartej ścieżki: nowe drogi kariery akademickiej. W ramach ESOF 2022 Regional Site w formie wydarzeń towarzyszących zorganizowano m.in. spotkania na temat szkół doktorskich i wydawnictw naukowych. Jeden z paneli dotyczył wpływu nauki na sytuację w Ukrainie. Swoją sesję gościnnie przygotował Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Prelegenci, którzy z różnych przyczyn nie mogli pojawić się w Katowicach, mieli możliwość wygłoszenia przemówienia oraz wzięcia udziału w dyskusji z użyciem platformy do połączeń zdalnych. Dzięki platformie online możliwy był także udział uczestników konferencji ESOF w Lejdzie, którzy mogli na żywo oglądać wszystkie panele odbywające się w Katowicach oraz zadawać pytania za pośrednictwem czatu. W katowickim MCK możliwe było natomiast wirtualne uczestnictwo na żywo w dwóch wystąpieniach z Lejdy: „Living in a world with pandemics” oraz „This is Bioart’s Moment! Pandemic reflections on radical interdisciplinarity in the Arts and Sciences”.

Wydarzenie zorganizowało Konsorcjum Akademickie Katowice – Miasto Nauki, w skład którego wchodzą: Akademia Muzyczna im. Karola Szymanowskiego w Katowicach, Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach, Akademia Wychowania Fizycznego im. J. Kukuczki w Katowicach, Politechnika Śląska, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, Uniwersytet Śląski w Katowicach (lider), Miasto Katowice (partner strategiczny).