Otwarte laboratoria, interdyscyplinarne, międzynarodowe kierunki studiów, rozwój edukacji opartej na wyzwaniach czy wyjazdy i spotkania pracowników, studentów oraz doktorantów – to zaledwie kilka możliwości, jakie otwiera przed naszą wspólnotą akademicką sojusz z sześcioma innymi uczelniami w ramach projektu „Transform4Europe – T4E: The European University for Knowledge Entrepreneurs”. Razem z nimi tworzymy uniwersytet europejski, który będzie kształcić ludzi posiadających ekspercką wiedzę i mających znaczący, rzeczywisty wpływ na kształtowanie przyszłości regionu, swojego kraju i Europy.

Partnerstwo siedmiu uczelni otworzyło nam drogę do myślenia o sobie jako o studentach, doktorantach, pracownikach i absolwentach uniwersytetu promującego wspólne europejskie wartości i wzmacniającego swoją europejską tożsamość. Wiążą się z tym określone działania i postawy.

Czy wiemy, że mając dostęp do wiedzy, możliwość prowadzenia badań naukowych, uczestniczenia w zajęciach lub kształcenia kolejnych pokoleń, powinniśmy zabierać głos w sprawie przyszłości regionu, kraju, Europy, a nawet świata? Brzmi dumnie, a jednak zmiany klimatyczne, cyfryzacja świata, wyzwania społeczne, takie jak ruchy migracyjne czy starzenie się społeczeństw, nie mówiąc o rzeczywistości spod znaku pandemii, to procesy, których skutki doświadczamy tu i teraz, wymagające podejmowania natychmiastowych działań mających – co ważne – swoje podparcie w wiedzy eksperckiej.

Taką wiedzą mogą podzielić się ludzie związani z europejskim uniwersytetem tworzonym przez niezależne uczelnie, w tym Uniwersytet Śląski w Katowicach. Konsorcjum T4E ma zatem umacniać głos siedmiu szkół wyższych przede wszystkim w dyskusji na temat przyszłości Europy – poprzez wspieranie studentów, doktorantów, pracowników, absolwentów i we współpracy z otoczeniem, nie tylko w procesie zdobywania wiedzy i dzielenia się nią, lecz również poprzez promowanie postaw otwartości na wspólną europejską perspektywę i poczucia odpowiedzialności za to, co dzieje się wokół nas.

Każdy z partnerów tworzących sojusz ma bardzo silną, ugruntowaną pozycję w regionie. To uczelnie zlokalizowane w czterech różnych częściach Europy. Razem z nami T4E tworzą: kierujący projektem niemiecki Universität des Saarlandes, Sofiiski Universitet Sveti Kliment Ohridski, zlokalizowana w Tallinie Eesti Kunstiakadeemia, litewski Vytauto Didžiojo Universitetas, hiszpański Universidad de Alicante oraz włoski Università degli studi di Trieste. W tych nazwach kryje się już bogactwo wielojęzyczności, a za nią podążają mnogość tradycji, kultur i stylów pracy, także naukowej. Będziemy tworzyć jedną wielką wspólnotę, jeden uniwersytet europejski, który ma swoją siedzibę już nie tylko w Polsce, lecz również w Bułgarii, Estonii, Hiszpanii, Niemczech, na Litwie i we Włoszech.

– Najważniejsze jest jednak to, abyśmy się poznali i polubili. Dzięki temu łatwiej nam będzie dzielić się dobrymi praktykami i wprowadzać pewne zmiany oparte na doświadczeniu innych uczelni oraz aby osiągnąć założone w projekcie cele – mówi kierownik projektu dr hab. Małgorzata Myśliwiec, prof. UŚ z Wydziału Nauk Społecznych UŚ uczestnicząca od początku w przygotowaniach do prestiżowego konkursu Komisji Europejskiej, w ramach którego wyłaniane są uniwersytety europejskie.

T4E oznacza transformację, a zatem stopniowe przekształcanie regionu rozumianego zarówno jako najbliższe otoczenie, jak i cała Europa. Na pierwszy plan wysuwają się współczesne wyzwania związane m.in. z wykluczeniem cyfryzacyjnym, starzejącymi się społeczeństwami, odpowiedzialnością za środowisko i świadomością skutków zmian klimatycznych, budowaniem wspólnot, które łączą, a nie wykluczają, i wreszcie wdrażaniem rozwiązań spod znaku idei smart.

Dodatkowo każda z uczelni odpowiada za realizację zadań wyznaczonych w projekcie. Jest ich osiem:

(1) koordynacja projektu,
(2) wspólna strategia i zarządzanie,
(3) europejska wspólna przestrzeń edukacji opartej na wyzwaniach,
(4) innowacyjne kształcenie i środowisko edukacyjne,
(5) tworzenie ekosystemów smart
(6) mobilność dla wszystkich,
(7) wielojęzyczny kampus
oraz (8) strategia komunikacji.

Uniwersytet Śląski w Katowicach będzie się włączać w realizację każdego z tych celów, pełni przy tym rolę lidera zespołu tworzącego wielojęzyczny kampus, jest również współodpowiedzialny za projektowanie edukacji opartej na wyzwaniach.

– Wyruszamy w podróż, zaczyna się wielka przygoda – tym dla mnie jest uniwersytet europejski T4E. Chciałabym zaprosić wszystkich członków naszej wspólnoty do tej podróży. Wiele inicjatyw zrealizujemy na początku – w miarę możliwości – w trybie online lub hybrydowym. Będziemy tworzyć zespoły, grupy, wirtualne biura, ale też spotkania i festiwale – oby już na miejscu, w bezpośrednim kontakcie, abyśmy naprawdę mogli się poznać – podsumowuje prof. Małgorzata Myśliwiec.