Ponad 300 osób – naukowców i pszczelarzy praktyków – wzięło udział w 57. Naukowej Konferencji Pszczelarskiej (NKP), która według planu miała odbywać się od 10 do 12 marca w cieszyńskim kampusie Uniwersytetu Śląskiego. W związku z pogarszającą się wówczas sytuacją epidemiczną w Polsce nie udało się jednak zrealizować pełnej agendy wydarzenia. Obrady zostały przerwane po południu 11 marca.

– Ze względu na administracyjny zakaz zgromadzeń musieliśmy zakończyć nasze spotkanie po trzech sesjach plenarnych. Wszystkie przygotowane na konferencję materiały udostępniamy jednak do pobrania zarejestrowanym uczestnikom – wyjaśnia dr hab. Zbigniew Kołtowski, prof. IO, przewodniczący komitetu naukowego oraz kierownik Zakładu Pszczelnictwa Instytutu Ogrodnictwa w Puławach.

Oprócz Instytutu i Pszczelniczego Towarzystwa Naukowego tegoroczną konferencję przygotowały Śląski Związek Pszczelarzy w Katowicach pod przewodnictwem dr. Wiesława Londzina (organizacja i logistyka), Urząd Miasta Cieszyn (miasto gospodarz) oraz Uniwersytet Śląski (miejsce spotkania oraz opieka merytoryczna). W komitecie naukowym znaleźli się dr hab. Mirosław Nakonieczny, prof. UŚ (jako wiceprzewodniczący), prof. dr hab. Piotr Skubała i dr hab. Alina Kafel, prof. UŚ, a w komitecie organizacyjnym: dr Agata Nicewicz i mgr Łukasz Nicewicz, którym pomogli licencjaci Agnieszka Gąska i Mikołaj Trzebuniak, pszczelarz z zamiłowania.

– Nasze zaangażowanie w konferencję ma związek z badaniami, które prowadzimy od 2017 roku, kiedy na dachu budynku Wydziału Prawa i Administracji UŚ zagościła uniwersytecka pasieka – mówi prof. Mirosław Nakonieczny. – W tym czasie obserwowaliśmy, jaki wpływ na pszczoły zamieszkujące nasze ule wywierają niektóre czynniki środowiskowe charakterystyczne dla miasta i jak w związku tym katowickie owady wypadają na tle pszczół żyjących na wsi. Wyniki naszych badań zaprezentowaliśmy na posterze „Porównanie siły rodzin pszczoły miodnej Apis mellifera pochodzących z terenów zurbanizowanych i terenów wiejskich”, która jest fragmentem większej części badań, w tym przypadku realizowanych wspólnie z naszą magistrantką Anną Urbaś.

Referat wprowadzający w cieszyńskim Teatrze im. Adama Mickiewicza wygłosił dr hab. Andrzej Czylok, prof. UŚ, który okiem ekologa spojrzał na kwestie miododajności pszczół, przepływu energii w przyrodzie i zmian klimatycznych. Próbował odpowiedzieć na pytanie, jaka przyszłość czeka pszczelarstwo w kontekście zmian klimatycznych.

– Nie sposób sformułować jednoznacznej prognozy, ale biorąc pod uwagę geograficzne rozprzestrzenianie się pszczoły miodnej oraz jej rasowe zróżnicowanie pozwalające bytować w różnych warunkach i zajmować różne nisze pokarmowe, możemy mieć nadzieję, że zachodzące zmiany klimatyczne, mimo złowieszczych przewidywań, nie spowodują wymarcia tego niezwykle ważnego gatunku owada – podsumował prof. Czylok.

Zasadniczą część drugiego i trzeciego dnia konferencji miały stanowić wystąpienia w formie referatów, które pogrupowano w kilka bloków tematycznych: biologia, hodowla i genetyka pszczół; choroby i zatrucia; gospodarka pasieczna i ekonomika; apiterapia i produkty pszczele oraz inne owady zapylające – pożytki i zapylanie. W części poświęconej chorobom pszczół wystąpił emerytowany pracownik UŚ – fizyk, a prywatnie pasjonat pszczelarstwa – prof. dr hab. Marian Surowiec, który zaproponował metodę zwalczania warrozy (choroby wywoływanej przez dręcza pszczelego, gatunek roztocza) w rodzinach pszczelich za pomocą ramki ultradźwiękowej. Urządzenie zasilane panelem słonecznym współpracującym z umieszczonym poza ulem akumulatorem prądu stałego o napięciu 12V emituje bezpieczne dla pszczół fale akustyczne o częstotliwości ok. 15 kHz na poziomie głośności 105 dB.

– Metoda ta działa przede wszystkim w okresie rozrodczym roztocza. Ultradźwięki wprawiają w drgania cztery pary odnóży pasożytów i w ten sposób zaburzają proces ich odżywiania poprzez dysfunkcję szczękoczułek. Niedożywione larwy nie osiągają stadium imago i osypują się na dno ula podczas opuszczania komórki przez młode pszczoły – wyjaśniał prof. Marian Surowiec.

Aby zachęcić pszczelarzy praktyków do udział w wydarzeniu, tegoroczna konferencja została połączona z wystawą sprzętu pszczelarskiego.