Dwadzieścia lat temu Uniwersytet Śląski uruchomił program Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych (MISH). Katowicka uczelnia była drugą w kraju, która zaproponowała studentom nowy model studiów, umożliwiając swobodny dostęp do oferty wielu wydziałów oraz interdyscyplinarnych programów poszerzających podstawowy kierunek o rozmaite dyscypliny pokrewne. Rok później studenci mogli podjąć kształcenie w ramach Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Matematyczno-Przyrodniczych (MISM-P), od 2014 roku w ramach Indywidualnych Studiów Międzyobszarowych (ISM).

Uroczystość z okazji 20-lecia studiów międzyobszarowych na Uniwersytecie Śląskim

Co roku kolejne osoby podejmowały tę samą, choć zindywidualizowaną przygodę. Przez lata zmieniały się nazwy, tryby i formy prawne – było międzywydziałowo, międzykierunkowo i międzyobszarowo – ale niezmienne pozostało jedno: wysoka jakość. Studia indywidualne oparte są od samego początku na trzech filarach: rozważnej opiece tutora, dużej dozie wolności w studiowaniu oraz interdyscyplinarności.

Studenci ISM przez cały czas studiowania objęci są opieką tutora – indywidualnego opiekuna naukowego, którego zadaniami są: dbanie o rozwój intelektualny studenta, współpraca przy projektowaniu ścieżki studiów i wsparcie w sprawach administracyjnych. Tutorami zostają najlepsi nauczyciele akademiccy reprezentujący wszystkie wydziały Uniwersytetu Śląskiego. Dzięki temu studenci międzyobszarowi mają możliwość realizacji swoich zainteresowań, a ich pomysły znajdują od razu dobrego opiekuna i rozważnego krytyka. Każda osoba przyjęta na ISM sama podejmuje wiele decyzji, które inni studenci dostają jako gotowe rozwiązania. Musi wybrać tutora i wiodący kierunek. Sama decyduje więc, kto będzie jej mistrzem i sama podejmuje decyzje dotyczące swojej wiedzy. Dzięki tej wolności w studentach rośnie poczucie odpowiedzialności za podejmowane decyzje. To najlepsza motywacja w procesie kształcenia.

Uczestnicy studiów funkcjonują na uczelni tak, jak określa ich nazwa – między obszarami i między wydziałami. Najpierw wybierają jeden kierunek studiów, z którego chcą zdobyć dyplom, a potem uzupełniają swój program studiów o zajęcia na innych kierunkach i wydziałach, a czasem nawet na innych uczelniach. W ten sposób w pełni korzystają z dobrze skonstruowanej oferty dydaktycznej konkretnych kierunków, ale wzbogacają swoją edukację o wiedzę z innych dyscyplin. Często ta droga prowadzi ich do ukończenia dwóch kierunków studiów. Bardzo cenną zdolnością, której dzięki temu nabywają, jest umiejętność interdyscyplinarnego spojrzenia na różne zagadnienia. Ich wiedza jest unikatowa, bo przecież co roku rynek wzbogaca się o wielu prawników, wielu biologów i wielu informatyków, ale osób łączących te trzy umiejętności jest znacznie mniej.

Dlatego absolwenci wspaniale odnajdują się w życiu. Wśród nich znaleźć można takie postaci, jak Szczepan Twardoch, jeden z najpoczytniejszych współczesnych polskich pisarzy, dr Łukasz Lamża, popularyzator wiedzy związany z Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych, Aleksandra Dzik, alpinistka i przewodnik górski czy dr Aleksandra Sarna, psycholog znana z ogólnopolskich mediów. Wielu absolwentów tych studiów wybiera karierę naukową, którą z powodzeniem rozwija na Uniwersytecie Śląskim i innych polskich i zagranicznych uczelniach.

Przez ostatnie 20 lat na Uniwersytet Śląski przyjęto 913 studentów studiów indywidualnych, którzy jak dotąd obronili 721 prac dyplomowych. Przyznano im aż 205 stypendiów Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego (wcześniej Ministra Edukacji Narodowej). Studentów wspiera profesjonalny zespół administracyjny, który już dwa razy (na trzy edycje tej kategorii) został wyróżniony Laurem Studenckim jako „wzorowy dziekanat” i „przyjazny dziekanat”.

Dyrektorem MISH od początku istnienia była dr hab. Olga Wolińska, a dyrektorem MISM-P prof. dr hab. Karol Kołodziej, aktualny dziekan Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii. W 2011 roku dyrektorem MISH został prof. dr hab. Ryszard Koziołek, prorektor ds. kształcenia i studentów. Za jego kadencji MISH i MISM-P połączyły się w Kolegium ISM, tworząc pierwszą w Polsce jednostkę międzywydziałową, która odrzuca stary podział na nauki humanistyczno-społeczne i przyrodniczo-ścisłe, otwierając tym samym możliwość budowania indywidualnego programu studiów na bazie całej oferty Uniwersytetu Śląskiego.

– Gdy myślę dziś o idei stanowiącej fundament odmienności Kolegium Indywidualnych Studiów Międzyobszarowych – mówi prof. Ryszard Koziołek – wyobrażam sobie pojedynczego studenta – bez nauczyciela, bez grupy rówieśników, bez budynków i sal dydaktycznych. Stoi na drodze pustej aż po horyzont, z jednym tylko drogowskazem, na którym widnieje napis: „Możesz wiedzieć”. Chciałbym, aby znaczną część tego, co w drogę zabierze i z kim ją przemierzy, stanowił Uniwersytet Śląski.