9 października w sali koncertowej Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach odbyła się 50. w dziejach Uniwersytetu Śląskiego inauguracja roku akademickiego. W uroczystości uczestniczył minister nauki i szkolnictwa wyższego dr Jarosław Gowin oraz przedstawiciele władz państwowych, wojewódzkich, miast uniwersyteckich (Katowic, Sosnowca i Cieszyna), samorządowych, parlamentarzyści, przedstawiciele korpusu dyplomatycznego, rektorzy i prorektorzy śląskich uczelni, a także wielu znakomitych gości ze świata nauki, duchowieństwa, polityki, gospodarki, kultury i mediów oraz liczne grono sponsorów i społeczność akademicka uczelni.

50. uroczysta inauguracja roku akademickiego na Uniwersytecie Śląskim odbyła się w sali koncertowej Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach

Do jednej z najpiękniejszych w kraju (i nie tylko) sali koncertowej orszak rektorski wkroczył przy dźwiękach Gaudeamus igitur w wykonaniu chóru Uniwersytetu Śląskiego „Harmonia” pod dyrekcją dr hab. prof. UŚ Izabelli Zieleckiej-Panek.

Tegoroczna inauguracja roku akademickiego zapoczątkowała obchody jubileuszu 50-lecia Uniwersytetu Śląskiego, które zostały objęte honorowym patronatem ministra nauki i szkolnictwa wyższego dr. Jarosława Gowina, marszałka województwa śląskiego Wojciecha Saługi, prezydenta Katowic dr. Marcina Krupy, prezydenta Chorzowa Andrzeja Kotali, prezydenta Sosnowca Arkadiusza Chęcińskiego oraz burmistrza Cieszyna Ryszarda Macury.

JM Rektor UŚ prof. dr hab. Andrzej Kowalczyk przypomniał najważniejsze wydarzenia w półwiekowej historii uczelni, kładąc szczególny nacisk na wierność w wypełnianiu misji, która zawsze stanowiła podstawę działania uczonych.

 – Uniwersytet to miejsce szczególne. Tradycyjne wartości akademickie łączą się tu z nowoczesnością, współpracą międzynarodową, ścisłym współdziałaniem z gospodarką, innowacyjnością i otwartością na nowe technologie. Jest Uniwersytet miejscem nie tylko wymiany poglądów, konstruktywnych dyskusji i wytyczania nowych kierunków myślenia, ale przede wszystkim jest domem nauki – powiedział Rektor.

Przeobrażenia śląskiej Alma Mater zobrazował kilkuminutowy film.

JM Rektor Uniwersytetu Śląskiego prof. dr hab. Andrzej Kowalczyk

– Mimo młodego wieku – podkreślił JM Rektor – potrafiliśmy stworzyć przestrzeń, w której stykają się ze sobą tradycja i nowoczesność. Tradycję tworzy dorobek pięćdziesięciu lat pracy naukowej i dydaktycznej […]. Nowoczesność wiąże się ze sposobem myślenia i funkcjonowania: stwarzaniem przestrzeni do dialogu, do wymiany myśli naukowej, przyjmowaniem odpowiedzialności za swoje działania i zachodzące wokół nas zmiany, podejmowaniem kształcenia i badań w obszarach frontowych nauki i o charakterze interdyscyplinarnym.

 Ważne słowa usłyszeli także rozpoczynający naukę studenci:

– To Wy będziecie budować szacunek społeczeństwa do nauki i ludzi nauki, umacniać także ważne i dla nas wartości, jak wolność, autonomia, demokracja, prawda, pluralizm. To na Was spocznie odpowiedzialność za przyszłość Uniwersytetu.

Kończąc inauguracyjne wystąpienie, JM Rektor zaapelował:

– Zwracam się do wszystkich Państwa, do władz państwowych i samorządowych, do mieszkańców regionu, do naszych absolwentów rozsianych w różnych miejscach województwa, kraju i świata: zbudujmy wspólnotę marzeń i dążeń, w której zjednoczymy wysiłki na rzecz programu rozwoju Uniwersytetu Śląskiego, największej w regionie uczelni humanistycznej, która swoim potencjałem naukowym i jakością kształcenia oraz otwarciem na problemy społeczne i na świat będzie odpowiadała ambicjom i oczekiwaniom naszego regionu.

JM Rektor u progu nowego roku akademickiego życzył wszystkim: Quod Bonum, Felix, Faustum, Fortunatumque sit.

Uroczystość immatrykulacji nowo przyjętych studentów i doktorantów poprowadził prorektor UŚ ds. kształcenia i studentów prof. dr hab. Ryszard Koziołek

Następnie głos zabrał dr Jarosław Gowin, wiceprezes Rady Ministrów RP, minister nauki i szkolnictwa wyższego:

– To jest dla mnie zaszczyt, że mogę uczestniczyć w inauguracji 50. roku akademickiego Uniwersytetu Śląskiego. Jak na uczelnię młodego wieku, macie wiele osiągnięć, z których słusznie możecie być dumni. Chcę pogratulować tego niezwykłego rozkwitu, szczególnie w ciągu ostatnich kilkunastu lat, kiedy Uniwersytet śmiałym, wręcz młodzieńczym krokiem wkroczył do grona najlepszych uczelni w Polsce.

Swoje wystąpienie minister poświęcił przypomnieniu podstawowych założeń nowej ustawy o szkolnictwie wyższym i nauce, nazwanej przez niego konstytucją dla nauki, podkreślając, że jest ona wynikiem blisko dwuletniego dialogu całego środowiska akademickiego, unikalnego dialogu, który Komisja Europejska, przy wszelkiego typu zmianach ustawowych, stawia za wzór do naśladowania we wszystkich krajach unijnych.

– To nie są już dwie strony: ministerstwo i świat akademicki, staliśmy się wspólnotą […], możemy sobie wzajemnie zaufać.

 Korzystając z obecności parlamentarzystów reprezentujących niemal całe spektrum partii politycznych zasiadających w Sejmie i Senacie RP, minister J. Gowin zaapelował o ponadpartyjne porozumienie na rzecz polskiej racji stanu, jaką jest wzrost nakładów na naukę.

Gościem uroczystości był dr Jarosław Gowin, wiceprezes Rady Ministrów RP, minister nauki i szkolnictwa wyższego

„W sposób szczególny pozdrawiam immatrykulowanych dzisiaj studentów pierwszego roku, którzy zostaną wpisani w poczet społeczności jednej z największych uczelni w kraju” – napisał w liście skierowanym do uczestników inauguracji prezydent RP Andrzej Duda (list odczytała dr Agnieszka Lenartowicz-Łysik, doradca Prezydenta RP). „Od chwili powstania w 1968 roku Uniwersytet Śląski odgrywa ważną rolę w życiu naukowym i kulturalnym nie tylko tego regionu. Wiele wybitnych postaci śląskiego i ogólnopolskiego życia publicznego to absolwenci tej właśnie uczelni, którzy w murach uniwersytetu zdobywali profesjonalną wiedzę i kompetencje. Gratuluję Uniwersytetowi Śląskiemu 50-lecia działalności w służbie nauki, bogatego dorobku dydaktycznego i naukowego oraz obecności w gronie najlepszych polskich uczelni”.

Głos zabrali także absolwenci śląskiej Alma Mater: dr Michał Wójcik, sekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości, który odczytał list gratulacyjny prezes Rady Ministrów Beaty Szydło, oraz Barbara Dolniak, wicemarszałek Sejmu RP, która podkreśliła ogromny wkład Uniwersytetu Śląskiego, niekwestionowanego lidera pośród śląskich i zagłębiowskich uczelni, w rozwój nauki polskiej poprzez między innymi umiejętność łączenia tradycji, także tej regionalnej, z dydaktyką i pracą naukową.

Prof. zw. dr hab. Wojciech Nowak, przewodniczący Konferencji Rektorów Uniwersytetów Polskich, JM Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, uczelni, której Alma Mater Silesiensis zawdzięcza swoje fundamenty, powiedział:

– Uniwersytet Śląski jest naszą dumą. Cóż może być bowiem milszego dla rodziców niż sukces ich dzieci?

Życzeniami: Ad multos annos profesor Nowak pozdrowił społeczność akademicką.

Prof. zw. dr hab. Krystyna Heska-Kwaśniewicz, laureatka nagrody Pro Scientia et Arte w kategorii sztuki i nauk humanistycznych

 Honorowy Przewodniczący Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich, rektor Uniwersytetu Śląskiego w latach 2008−2016, a także członek zarządu Europejskiego Stowarzyszenia Uniwersytetów, prof. zw. dr hab. Wiesław Banyś, mówił o nowej odpowiedzialności społecznej uniwersytetów.

– Uczelnie, wychodząc z wieży z kości słoniowej, winny otoczyć się partnerami zewnętrznymi, dając nową wartość. Konstytucja dla nauki jest szansą dla całego środowiska akademickiego, abyśmy wzięli w swoje ręce poziom edukacji w naszym kraju i odpowiednio o niego zadbali.

 Profesor Banyś przypomniał, że zadaniem i obowiązkiem moralnym środowiska akademickiego jest dbanie o wartości, nie tylko wewnątrz uniwersytetu, ale także i na zewnątrz.

 – My, ludzie uniwersytetu, ale także politycy, samorządowcy, wszyscy musimy przeciwstawić się niezwykle niebezpiecznej fali łamania podstawowych wartości humanistycznych i wszelkim przejawom nienawiści.

Metropolita katowicki arcybiskup dr Wiktor Skworc, Wielki Kanclerz Wydziału Teologicznego UŚ, odwołując się do słów zawartych w Księgach Kapłańskich, konstatował:

– Cechą uniwersytetu jest autonomia. Niech spotkanie jubileuszu uniwersytetu z nową ustawą o szkolnictwie wyższym zaowocuje ową autonomią i tymi wartościami, na których wznoszono w wiekach średnich ideę uniwersytetu i jej urzeczywistnienie – zakończył arcybiskup.

Prof. zw. dr hab. Paweł Migula, laureat nagrody Pro Scientia et Arte w kategorii nauk matematyczno- przyrodniczych i technicznych

Uroczystość immatrykulacji nowo przyjętych studentów i doktorantów poprowadził prorektor UŚ ds. kształcenia i studentów prof. dr hab. Ryszard Koziołek.

 Prof. zw. dr hab. Małgorzata Łuszczak, przewodnicząca Kapituły Nagrody Pro Scientia et Arte, przedstawiła sylwetki i zasługi tegorocznych laureatów: prof. zw. dr hab. Krystyny Heskiej-Kwaśniewicz i prof. zw. dr. hab. Pawła Miguli. Oboje uczeni są wybitnymi reprezentantami śląskiej Alma Mater, cenionymi nauczycielami akademickimi, niekwestionowanymi autorytetami w swoich dziedzinach: profesor K. Heska-Kwaśniewicz w literaturoznawstwie i badaniach śląskoznawczych, profesor P. Migula w fizjologii porównawczej zwierząt i ekotoksykologii.

Nieodłączną tradycją uroczystości inauguracyjnej jest wykład – w tym roku wygłosił go prof. zw. dr hab. Marian Paluch, dyrektor Śląskiego Międzyuczelnianego Centrum Edukacji i Badań Interdyscyplinarnych. Tytuł wykładu brzmiał: „Leki amorficzne – nadzieja współczesnej farmacji”.

Tegoroczną, jubileuszową inaugurację zakończył uroczysty koncert w wykonaniu zespołów Uniwersytetu Śląskiego: chóru „Harmonia”, Studenckiego Zespołu Pieśni i Tańca „Katowice” oraz Cieszyńskiej Orkiestry Dętej. Uroczystość uświetniło premierowe wykonanie fanfary, kompozycji autorstwa Dariusza Górnioka, która zwyciężyła w konkursie na uniwersytecki hejnał.

Inauguracji towarzyszyła wystawa (w foyer siedziby NOSPR) prezentująca najważniejsze wydarzenia z 50 lat istnienia Uniwersytetu Śląskiego.

Zakończenie obchodów roku jubileuszowego odbędzie się 9 czerwca 2018 roku również w sali koncertowej NOSPR.