Minal ponad rok od czasu, gdy rozpoczalem na lamach "Gazety Uniwersyteckiej" opowiesci o Internecie. Przez ten okres w Internecie przybylo ponad milion komputerow. System informacyjny Gopher ustapil pola multimedialnemu World Wide Web. Za miesiac na wystawie NETWORLD+INTEROP '94 w Paryzu zostanie zademonstrowana internetowa transmisja radiowa i telewizyjna. Rozpoczela sie komercjalizacja Internetu i znikl w praktyce podzial komputerow na edukacyjne, rzadowe, administracyjne i jeszcze pare innych. Premier Pawlak stal sie uzytkownikiem globalnej sieci komputerowej. Co wydarzylo sie przez ten rok w naszej uczelni?

Powstaly nowe sieci lokalne na Wydziale Biologii (przy ul. Jagiellonskiej), na Wydziale Prawa i Administracji (przy ul. Bankowej 8 i 14), na Wydziale Nauk Spolecznych i na Wydziale Pedagogiki i Psychologii, a takze na Wydziale Techniki w Sosnowcu (przy ul. Zeromskiego). Rozbudowaly sie sieci Wydzialu Matematyki, Fizyki i Chemii i Administracji Centralnej. Ponad 250 komputerow (czyli ok. polowa stanu posiadania uczelni) przylaczona jest do sieci komputerowej USNET, a tym samym i do Internetu. Zwiekszyla sie czterokrotnie (do 38400 bps) szybkosc linii telekomunikacyjnej laczacej nas ze swiatem.

Przybylo nowych uzytkownikow sieci. Liczba uzytkownikow zarejestrowanych na centralnym serwerze usctoux1.cto.us.edu.pl zwiekszyla sie do ponad 400. Pod koniec roku akademickiego pomiedzy godzina 9.00 a 16.00 na dwuprocesorowym komputerze ALR PowerPro DMP 486/33 MHz jednoczesnie pracowalo zwykle ponad 20 uzytkownikow. Uruchomiony zostal serwer systemu informacyjnego Gopher, w ktorym udostepniane sa biezace informacje. Rozpoczal dzialanie serwer systemu USENET News, dzieki czemu uzytkownicy sieci moga sledzic sieciowe nowinki w wiekszosci grup USENETu. Przekroczenie mozliwosci systemu zaowocowalo na wiosne apelem do wladz uczelni i uzytkownikow sieci o spowodowanie poprawy wyposazenia Centrum Techniki Obliczeniowej w sprzet komputerowy i sieciowy, a takze o reaktywowanie dzialania Rady ds. Informatyki. Apel ten pozostal w zasadzie bez odzewu. Skromne srodki przyznane w lecie pozwola jedynie na dorazne usprawnienia, nie przynoszac jakosciowej zmiany sytuacji. W nowy rok akademicki wkraczamy zatem ze starym, wyeksploatowanym serwerem, na ktorym od lipca pracuje jednak nowa wersja systemu operacyjnego - SCO Open Server Enterprise System 3.0.

Nie posunela sie realizacja sieci swiatlowodowej. Po zakupie w ubieglym roku urzadzen sieciowych zabraklo srodkow na realizacje okablowania. Na wiosne Politechnika Slaska w Gliwicach, ktora jest na mocy porozumienia rektorow wyzszych uczelni Gornego Slaska jednostka wiodaca w zakresie budowy sieci miejskiej, wystapila z koncepcja powolania Rady Uzytkownikow sieci w kazdym z zainteresowanych budowa miast. Powstala Rada Uzytkownikow Miejskiej Sieci Komputerowej w Katowicach, grupujaca obecnie 21 uczelni, jednostek badawczo-rozwojowych, placowek PAN i bibliotek. Wzorem innych osrodkow akademickich planowana siec nazwano: KATMAN. Zostalem przewodniczacym Rady. Na organizowanej przez Komitet Badan Naukowych konferencji POLMAN '94 okazalo sie, ze srodowisko naukowe Gornego Slaska pozostaje daleko w tyle za innymi osrodkami akademickimi w kraju. Przystapilem zatem do opracowywania uaktualnionego projektu sieci. Okazalo sie, ze siec, ktora powinna powstac, ma laczyc ok. 80 budynkow rozproszonych na terenie 4 miast: Katowic, Sosnowca, Cieszyna i Zabrza. Oszacowano wstepnie, ze koszt wykonania calosci sieci zamyka sie kwota ok. 60 mld. zl. Przy obecnym poziomie finansowania budowa trwalaby 20 lat. W tej sytuacji powiadomilem Politechnike Slaska i Komitet Badan Naukowych o potrzebach srodowiska. Juz we wrzesniu Komitet Badan Naukowych reprezentowany przez pania minister Kozlowska oswiadczyl jednoznacznie, ze bedzie prowadzil rozmowy na temat realizacji sieci na Gornym Slasku jedynie z jednym, wybranym przez srodowisko regionu, przedstawicielem. Jak pamietamy, obecnie jest nim Politechnika Slaska w Gliwicach i dalsze starania katowickiego srodowiska naukowego o srodki finansowe w istniejacym stanie rzeczy beda odbywac sie za jej posrednictwem. Aktualnie srodki dzielone sa pomiedzy srodowisko gliwickie i katowickie po polowie i na ten rok Rada Uzytkownikow w Katowicach otrzymala do dyspozycji 3 mld zl.

Mamy nadzieje, ze, wykorzystujac w pelni przyznana dotacje, uda sie w tym roku wykonac i uruchomic swiatlowodowa siec szkieletowa pracujaca w technologii Ethernet na terenie kampusu Uniwersytetu w rejonie Rektoratu (do sieci maja byc przylaczone wszystkie budynki), a takze fragment sieci na terenie miasta, laczacy Glowny Instytut Gornictwa, centralny wezel sieci w Centrum Techniki Obliczeniowej oraz budynek Wydzialu Filologii przy Placu Sejmu Slaskiego, umozliwiajac rowniez przylaczenie do sieci swiatlowodowej budynku Wydzialu Biologii przy ul. Jagiellonskiej. Dokumentujac istniejace potrzeby, bedziemy sie starali o przyznanie w przyszlym roku wiekszych srodkow, by kontynuowac budowe sieci w Katowicach, a byc moze rozpoczac dzialania w Sosnowcu, Cieszynie i Zabrzu.

Planowana siec komputerowa wymagac bedzie znacznie lepszego serwera, niz eksploatowany obecnie, zwlaszcza, ze sluzyc on ma calemu katowickiemu srodowisku naukowemu. Stad tez podjeto starania o uzyskanie z Komitetu Badan Naukowych dotacji na zakup serwera sieciowego SUN SPARCserwer 1000 z systemem operacyjnym SOLARIS 2.3 w skromnej na poczatek, ale dajacej sie znacznie rozbudowywac konfiguracji. Zgodnie z przyjeta pragmatyka dzialan wniosek o zakup serwera zostal zlozony w KBN przez Politechnike Slaska z przeznaczeniem dla naszego Uniwersytetu.

Wydaje sie, ze aktualny stan rozwoju sieci komputerowej w naszej uczelni jest kompromisem pomiedzy istniejacymi mozliwosciami technologicznymi a potrzebami srodowiska naukowego. Z punktu widzenia czlonka Internet Society kompromis ten jest nie do przyjecia. Niezbedny jest jak najszybszy rozwoj sieci tak, aby kazdemu pracownikowi naukowemu umozliwic dostep do Internetu na jego stanowisku pracy, a studentowi w wydzialowym komputerowym laboratorium dydaktycznym. Dopiero wtedy mozna rozpoczac edukacje w zakresie korzystania z Internetu. Problem polega na tym, ze dzis efektywne korzystanie z sieci nalezy rozpoczynac od poslugiwania sie multimedialnym systemem WWW, co wymaga dostarczenia uzytkownikowi szybkiego komputera osobistego lub stacji roboczej wyposazonych w dobra grafike i urzadzenia dzwiekowe.

Jest tylko jedno pytanie: czy wladze uczelni i srodowisko naukowe sa przekonane, ze taka wlasnie jest droga do przyszlosci?

Maciej UHLIG (muhlig@us. edu. pl)