Zainteresowanie Ziemia na Slasku i w Zaglebiu ma od wiekow przede wszystkim aspekt polityczny - chodzilo o bogactwa tej ziemi. Naukowe poznawanie tych ziem prowadzilo kilka instytutow (p. Instytut Slaski, Slaski Instytut Naukowy, Oddzial Panstwowsego Instytutu Gornictwa i in. ). Jednakze w przeszlo czteromilionowym skupisku ludzi brakowalo akademickiego szkolenia mlodziezy w zakresie geografii i geologii. Na studia musieli wyjezdzac do Krakowa, Wroclawia oraz innych osrodkow.

Powolanie Wydzialu Nauk o Ziemi Uniwersytetu Slaskiego w 1974 roku bylo decyzja polityczna owczesnych wladcow regionu, tak jak i jego lokalizacja w Sosowcu. Niezaleznie od jej podloza, celnie trafila ona w zapotrzebowanie spoleczenstwa, nie tylko wojewodztwa katowickiego, ale i osciennych. Zainteresowanie, mozna nawet powiedziec "napor" na oba kierunki trwa nieprzerwanie od poczatkow Wydzialu. Oczywiscie nie byloby zadnych decyzji, gdyby nie swiatli ludzie, ktorzy znali i rozumierli potrzebe powolania uniwersyteckiego osrodka naukowo-dydaktycznego w zakresie dyscyplin geograficznych i geologicznych. Nalezy szczycic sie tymi wlasnie ludzmi.

Profesorowie Jan Trembaczowski, Jozef Szaflarski, Aleksander Jachowicz i docent Marian Marczak, wspomagani przez mala grupe mlodszych kolegow zabiegali o utworzenie i organizowali specyficzny dla uniwersytetow polskich Wydzial Nauk o Ziemi. Wydzial jest nadal jedynym w kraju o takim wlasnie profilu.

Spojrzmy wstecz na minione dwadziescia lat tworzenia, pracy i ciaglego rozwoju tej spolecznosci akademickiej.

W roku 1973 przy Instytucie Biologii US powstal Samodzielny Zaklad Geografii, w ktorym pracowali: doc. dr hab. Jan Trembaczowski, prof. dr hab. Jozef Szaflarski, mgr Tadeusz Szczypek, mgr inz. Stanislawa Kobylecka, mgr Zbigniew Widera Byl on zalazkiem powstalego w 1974 roku Wydzialu Nauk o Ziemi.

Pierwsze egzaminy wstepne przeprowadzono w lipcu 1974 r na kierunek geograficzny. Na poczatku roku akademickiego 1974/1975 z nowoprzyjetej mlodziezy wyodrebniono grupe studentow, dla ktorych przygotowano program zapewniajacy specjalizacje z zakresu geologii. Swoja dzialalnosc Wydzial rozpoczal w budynku Szkoly Gorniczej przy ul. Szkolnej, ktory pamietal czasy carskie.

Pierwszym Dziekanem organizujacym podwaliny Wydzialu byl doc. dr Marian Marczak, a Prodziekanem prof. dr hab. Jan Trembaczowski.

W kolejnym roku prowadzono juz rekrutacje na studia geograficzne i geologiczne. Z poczatkiem roku akademickiego nastapila zmiana na lepsze, Wydzial otrzymal budynek przy ul. Partyzantow w Sosnowcu. Instytut Geografii objal budynek przy ul. Szkolej, gdzie miescila sie takze biblioteka( do roku 1982), a geologia przeniosla sie do nowo otrzymanego budynku. W przeprowadzce pomagali studenci I i II roku geologii. Nastapila tez w roku 1975/1976 zmiana na stanowisku dziekana. Kierownictwo Wydzialu objal swietny organizator oraz przyjaciel mlodziezy - prof. dr hab. inz. Aleksader Jachowicz, Dziekan Wydzialu w latach 1975-1981 oraz Prorektor US w latach 1981-1989. Wydzial wzmacniali kadrowo naukowcy przybyli z osrodkow akademickich Warszawy, Wroclawia, Torunia, Krakowa i Lublina.

Kolejne polepszenie sytuacji lokalowej nastapilo w roku 1977, gdy oddano do uzytku laboratorium dzisiejszej siedziby Wydzialu. Geologia kolejny raz przeniosla sie do nowego budynkyu, a geografia objela w posiadanie budynek przy ul. Partyzantow uzytkujac nadal budynek przy ul. Szkolnej. Zyskali na tym rowniez studenci geologii. Nie musieli podrozowac juz miedzy ulicami Szkolna, Partyzantow a Katowicami, gdzie odbywaly sie zajecia z chemii, czesto do poznych sobotnich godzin.

W strukturze Wydzialu funkcjonowal Instytut Geografii (dyrektor - prof. dr hab. Jan Trembaczowski) i Instytut Geologii i Surowcow Mineralnych Gornego Slaska (dyrektor - prof. dr hab. Kazimierz Kozlowski). W sklad Instytutu Geografii wchodzily: Zaklad Geografii Ekonomicznej (prof. Jozef Szaflarski), Geografii Fizycznej (prof. Jan Trembaczowski), Gleboznawstwa i Geografii Gleb (prof. Boleslaw Adamczyk) oraz Geomorfologii Krasu (prof. Marian Pulina), ktory miescil sie przy ul. Mielczarskiego.

W Instytucie Geologii i Surowcow Mineralnych Gornego Slaska dzialaly Zaklady: Geologii Ogolnej (prof. Stanislaw Bukowy), Zdjec Geologicznych i Badan Czwartorzedu (doc. dr Remigiusz Wieckowski), Petrografii, Mineralogii i Geochemii (prof. Kazimierz Kozlowski), Stratygrafii i Paleontologii (prof. Aleksander Jachowicz) i Geologii Zloz i Geofizyki (prof. Erast Konstantynowicz).

W roku 1982 nastapila pelna integracja lokalowa Wydzialu w budynku przy ul. Mileczarskiego. Wydzialem kierowal jako Dziekan prof. Kazimierz Kozlowski, ktory pelnil te funkcje w latach 1981-1987. Od roku 1987/88 do 1990/91 dziekanem byl prof. Stanislaw Bukowy.

Wydzial stopniowo rozwijal sie. Jednak prawdziwym wzmocnieniem kadrowym bylo uzyskanie stopni naukowych przez wlasna mloda kadre. W minionym okresie 12 osob uzyskalo stopien naukowy doktora habilitowanego(Waclaw Zuberek, Jerzy Liszkowski, Andrzej T. Jankowski, Tadeusz Szczypek, Stanislaw Bukowy, Maria Pulinowa, Lukasz Karwowski, Piotr Modrzejewski, Grzegorz Racki, Adam Idziak, Janusz Janeczek), a stopien doktora - ponad 50 osob, glownie w innych osrodkach naukowych.

Ponadto z Wydzialem zwiazanych bylo kilku samodzielnych pracownikow, jednakze z roznych przyczyn rozstali sie z nasza Uczelnia. Nalezy tu wymienic profesorow: Boleslawa Adamczyka, Edwarda Tomaszewskiego, Jerzego Liszkowskigo, Andrzja Maryanskiego, Romana Racinowskiego, Witolda Zabinskiego, Helene Zakowa, Antoniego Zagozdzona, Irene Czarnecka.

Na zawsze odeszli od nas prof. Aleksander Jachowicz (1989), prof. Jozef Szaflarski (1989), prof. Jrzy Kuzniar (1990), prof. Jozef Jersak (1992), dr hab. Piotr Modrzejewski (1993) oraz dr inz. Zbigniew Widera (1985), mgr Bogdan Wojtyczka (1989), mgr Maria Grzegorczyk-Mitka (1993).

Od 1991 roku Wydzial posiada prawo nadawania stopni naukowych doktora nauk o Ziemi w zakresie geologii, a od grudnia 1992 r - w zakresie geografii. Wypromowano dotychczas 14 doktorow: 11 w zakresie geologii i 3 geografii.

W latach 1991-1993 Wydzialem kierowal prof. Andrzej T. Jankowski, podczas gdy prof. Pulina pelnil funkcje Prorektora d/s Nauki i I-go Zastepcy Rektora.

Rownoczesnie z rozwojem organizacyjnym Wydzialu tworzyly sie zespoly badawcze zdobywajace coraz wieksza renome zarowno w kraju jak i za granica. Trwale miejsce w nauce swiatowej znalazly osiagniecia z zakresu geomorfologii krasu, badania polarne (w tym zwlaszcza glacjologia), badania srodowiska wodnego, tak wod powierzchniowych jak i podziemnych, zagrozen niektorych elementow srodowiska przyrodniczego. Istotne znaczenie maja badania tektoniczne, geofizyczne oraz mineralogiczne prowadzone w obszarze Gornoslaskiego Zaglebia Weglowego oraz regionu slasko-krakowskiego. Duze znaczenie dla poznania zmian srodowiska maja badania hydrogeologiczne i hydrograficzne prowadzone w Gornoslaskim Zaglebiu Weglowym oraz w obszarach przyleglych. Badania z zakresu paleontologii sa prowadzone w Gorach Swietokrzyskich, obszarze Gornego Slaska, natomiast petrografowie prowadza swoje prace badawcze w Sudetach, Tatrach i GZW. Nalezy takze wspomniec badania dotyczace stratygrafi i litologii lessow oraz paleogeografii czwartorzedu. Badania terenowe, w tym takze w odleglych krajach stanowia codziennosc badaczy ziemi. Wyprawy arktyczne, zapoczatkowane w 1977 r., ostatnio skoncentrowane na badaniu lodowcow wyruszaja na Spitsbergen co roku.

Wyrazem aktywnosci i sposobem mierzenia osiagniec badawczych jest organizowanie konferencji miedzynarodowych i krajowych. Zorganizowano juz XIII Miedzynarodowych Szkol Speleologicznych o miedzynarodowej renomie. Nie nalezy takze zapominac o lubianej Szkole Geologow. Wiosna tego roku zorganizowano juz XIV z kolei Szkole.

Czynny udzial w konferencjach miedzynarodowych i krajowych w latach 1988-1993 wraz z iloscia wygloszonych referatow i zaprezentowanych posterow przedstawia ponizsza tabela:

---------------------------------------------------------------
konferencje/                            lata
            referaty - ------------------------------------------ 
                     1988   1989   1990   1991   1992   1993 
---------------------------------------------------------------- 
miedzynarodowe       12/17  13/33  17/20  20/42  23/41  31/65 
---------------------------------------------------------------- 
krajowe              16/35  24/49  17/27  14/46  24/74  33/71
---------------------------------------------------------------- 

Coraz wiecej prestizowych spotkan miedzynarodowych odbywa sie na Wydziale. Tylko w jubileuszowym roku 1994 zorganizowano trzy powazne sympozja miedzynarodowe oraz piec konferencji i seminariow krajowych.

Pracownicy realizuja 20 grantow KBN, 30 tematow badawczych z funduszu na badania wlasne oraz 32 - z dzialalnosci statutowej. W latach 1988-1993 pracownicy Wydzialu opublikowali 52 wydawnictwa zwarte - ksiazki, monografie, skrypty, 572 prace oryginalne i artykuly, w tym 75 w wydawnictwach zagranicznych, a 57 w wydawnictwach krajowych o zasiegu swiatowym. Opublikowano rowniez 245 komunikatow, sprawozdan, recenzji, polemik , notatek, w tym 26 w wydawnictwach o zasiegu swiatowym.

Wydzial wychodzi takze naprzeciw zaintereszowaniom spoleczenstwa. Organizowane na Wydziale od 1984 r. Miedzynarodowe Wystawy i Gieldy Mineralow i Skamienialosci. Przez ostatnie dwa lata w kwietniu odbywaly sie w formie festynu pod golym niebem. Imprezy te odwiedza duzo mlodziezy, potencjalnych studentow Uczelni. Powstalo takze Muzeum Ziemi, ktore posiada juz stala ekspozycje na parterze budynku, skladajaca sie z kolekcji mineralogicznej, paleontologicznej oraz zlozowej, udostepniona do zwiedzania przez studentow, mlodziez szkolna oraz inne osoby zainteresowane. Na dachu i u podnoza "zylety" pracuje jedna z niewielu meteorologicznych stacji gradientowych, badajacych takze zanieczyszczenie powietrza. Parametry badane w stacji pokazuje uruchomiona w tym roku tablica swietlna, ktora umieszczono przed budynkiem od strony ul. Bedzinskiej. Tak wiec budynek, ktory wielu pracownikow chetnie widzialoby jako konstrukcje horyzontalna, ma takze swoje zalety, a nie tylko kolejki do wind.

Najwazniejszym jednak zadaniem bylo i jest ksztalcenie studentow. Studia prowadzone sa na kierunkach geografii w systemie dziennym (poczatkowo 4 lata, obecnie 5 lat) - 371 osob i zaocznym (poczatkowo 4, obecnie 5 lat) - 569 osob oraz geologii (studia dzienne, w pierwszych latach 4, 5 obecnie 5 lat) - 284 osoby. Poza tym Wydzial prowadzi od 1993 r. Studium Doktoranckie w zakresie Przyrodniczych Podstaw Ochrony Srodowiska (4 lata) - 20 osob.

Pierwszych 43 absolwentow kierunku geograficznego opuscilo mury Uczelni w 1978 roku, zas w 1979 Wydzial ukonczylo 25 absolwentow geologii i 60 absolwentow geografii, czyli razem 93. Rownolegle prowadzone od 1974 r. studia zaoczne dla geografow konczylo od 1978 r. przecietnie ok. 25 absolwentow, glownie nauczycieli podnoszacych swoje kwalifikacje zawodowe. W latach 1976-1993 studia ukonczylo 1620 magistrow, w tym 675 magistrow geografii, 520 geologii i 420 magistrow geografii studiujacych w trybie zaocznym. Najliczniej reprezentowane byly roczniki: 1979 (geografia stacjonarna 69 osob i geografia zaoczna 43 osoby) oraz 1992 (geologia 55 osob).

Stopien doktora uzyskalo 18 absolwentow Wydzialu, w tym 13 na Wydziale. Z zakresu geologii obroniono do tej pory 12 prac, a geografii 6 prac. Pierwsze publiczne dyskusje nad rozprawami doktorskimi absolwentow Wydzialu odbyly sie w 1988 r. W dniu 16. 02. na Uniwersytecie Jagiellonskim Jerzy Runge obronil prace z zakresu geografii, a z geologii 3. 11. w Glownym Instytucie Gornictwa Leslaw Teper. Pierwsza publiczna obrona rozprawy doktorskiej na Wydziale odbyla sie w dniu 14. 10. 1991 roku, byla to praca z zakresu geologii przedstawiona przez Monike Jachowicz.

Dzialajace na Wydziale Kola Naukowe Geografow i Geologow zorganizowaly niezliczona ilosc wycieczek naukowych, prelekcji, wypraw, w tym takze zagranicznych, przywozac z nich wiele niezapomnianych wrazen i eksponatow, ktore wzbogacily zbiory dydaktyczne Wydzialu. Dzialajace w latach 80-tych Kolo Naukowe Gemmologow bylo wspolorganizatorem pierwszych Gield Mineralow i Skamienialosci.

Studia na Wydziale Nauk o Ziemi maja swoja specyfike, polegajaca na duzej ilosci zajec terenowych, w czasie ktorych zawiazuja sie trwale przyjaznie kolezenskie i nastepuje poznanie z kadra dydaktyczna. Zawierane sa dosyc liczne malzenstwa pomiedzy osobami z tego samego roku, z tego samego Wydzialu. Trudy prac terenowych integruja spolecznosc akademicka. Absolwenci chetnie spotykaja sie ze soba - w malych grupach lub na duzych Zjazdach Absolwentow. Pierwszy taki Zjazd, w ktorym uczestniczylo 240 absolwentow, odbyl sie w dniu 28 kwietnia 1990 roku. Na obchody jubileuszu Wydzialu zwolano II Zjazd Absolwentow, spodziewamy sie spotkac z prawie 200 geografami i geologami, ktorzy pracuja w roznych stronach Polski, a takze zagranica.