O sagach islandzkich w Katowicach i Krakowie

Od 3 do 8 sierpnia na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Śląskiego odbywała się XIX konferencja z cyklu International Saga Conference. Tegorocznym tematem przewodnim tego najważniejszego wydarzenia naukowego w dziedzinie badań nad historią, kulturą i literaturą średniowiecznej Skandynawii była odmienność (otherness). Konferencja, współorganizowana przez Uniwersytet Jagielloński, której współgospodarzem było Miasto Katowice, zgromadziła ponad 200 badaczek i badaczy z całego świata.

Uroczyste otwarcie konferencji odbyło się 4 sierpnia w auli im. A. Pawlikowskiego w budynku Wydziału Humanistycznego UŚ. Prelegentów i gości powitali rektor Uniwersytetu Śląskiego prof. dr hab. Ryszard Koziołek oraz prodziekan Wydziału Humanistycznego ds. nauki prof. dr hab. Leszek Drong. Przemówienia wygłosili zaproszeni goście: wiceprezydent Katowic Maciej Stachura, ambasador Republiki Islandii w Polsce Fridrik Jónsson, prodziekan Wydziału Filologicznego UJ ds. dydaktyki dr hab. Przemysław Dębowiak, prof. UJ oraz była premier Republiki Islandii Katrin Jakobsdóttir.

Zgodnie z ponad 50-letnią tradycją konferencja zgromadziła zarówno uznanych i zasłużonych dla tej dziedziny badaczy, jak i całkiem pokaźne grono młodych osób, które właśnie zaczynają swoją przygodę z nauką, a tegoroczne wydarzenie było dla nich pierwszym tak poważnym doświadczeniem akademickim. Tydzień obrad był wystarczającym czasem na integrację w gronie prelegentów, wymianę poglądów, rodzenie się nowych inicjatyw naukowych w dobrej i przyjaznej atmosferze. Uczestnicy konferencji mogli wysłuchać ponad 150 referatów oraz wziąć udział w 6 dyskusjach panelowych. Poszczególne wystąpienia dobitnie wskazały na żywotność badań nordystycznych i duży potencjał na przyszłość. Bez wątpienia istotną rolę w tym kontekście odegrało pojęcie odmienności, które pozwoliło ukazać od dawna badane zagadnienia w nowym świetle, jednocześnie wskazując na wagę konfrontowania typowych studiów historycznych i literaturoznawczych z innymi, nie tylko humanistycznymi dziedzinami wiedzy.

Zaproszenie organizatorów konferencji do udziału w tej roli przyjęły osoby o uznanym dorobku i autorytecie naukowym. Sirpa Aalto pokazała, jakie szanse i zagrożenia przynosi badaniom nordystycznym sztuczna inteligencja. Rebecca Merkelbach w poruszający sposób odwołała się do niepewności nowego pokolenia badaczy w związku z ograniczeniami w finansowaniu nauki, szczególnie humanistyki. Ármann Jakobsson z kolei udowodnił, że wciąż jest możliwe skoncentrowanie uwagi publiczności na prezentowanych kwestiach bez wykorzystania choćby jednego slajdu prezentacji.

Organizacja tak dużej i prestiżowej konferencji to z jednej strony dowód uznania dla dotychczasowych osiągnięć naukowych nordystów w Polsce. Jednocześnie jest to motywacja do dalszych działań, które sprawią, że tego typu badania będą się cieszyć coraz większą popularnością w naszym kraju. Sierpniowa konferencja dostarczyła podstaw do takiego myślenia. Nigdy wcześniej w ponad półwiekowej historii cyklu wśród prelegentów nie było tak wielu osób reprezentujących polskie jednostki naukowe. Ponadto organizatorów konferencji wsparła grupa studentów z Uniwersytetów Śląskiego i Jagiellońskiego, którzy wykazali się ogromnym, zaraźliwym wręcz zaangażowaniem, entuzjazmem i profesjonalizmem, od razu zdobywając uznanie i wdzięczność uczestników konferencji.

Program Saga Conference obejmował również szereg wydarzeń towarzyszących. Wśród nich należy wymienić prezentację serii wydawniczej Memory and the Medieval North wydawnictwa De Gruyter-Brill, która miała miejsce w Klubie Rawa w budynku spinPLACE, oraz koncert krakowskiego zespołu muzyki dawnej Floripari, który odbył się w sali koncertowej Muzeum Śląskiego. Uczestnicy konferencji mieli też możliwość zwiedzenia Katowic (m.in. gmachu Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego), Krakowa i innych nieodległych atrakcji historycznych i turystycznych, jak kopalnia soli w Wieliczce, klasztor benedyktynów w Tyńcu czy zamki Jury.

Konferencję, która zwieńczyła kilka lat przygotowań, można uznać za ze wszech miar udaną, zarówno pod względem merytorycznym, jak i organizacyjnym. Dla badaczy skupionych w Centrum Badań Nordystycznych i Staroangielskich UŚ była to najlepsza okazja do podsumowania pierwszych pięciu lat działalności jednostki. Wydarzenie stało się kolejnym dowodem na to, że Uniwersytet Śląski w Katowicach jest instytucją godną i gotową do tego, aby z powodzeniem pełnić rolę gospodarza najważniejszych wydarzeń naukowych o światowym zasięgu.

Autorzy: Jakub Morawiec