Ponad 600 prac z 35 krajów nadesłano na międzynarodowy konkurs na ekslibris „Spirit” organizowany wspólnie przez Wydział Sztuki i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego oraz północnocypryjski Eastern Mediterranean University (EMU) w Famaguście. Jury do wystawy zakwalifikowało 220 projektów. W konkursie przyznano 4 nagrody oraz 8 wyróżnień honorowych.

Członkowie jury konkursu na ekslibris „Spirit”

Nagroda specjalna „Spirit” rektora EMU trafiła do Polki Anny Trojanowskiej. Pierwszą nagrodę rektora UŚ otrzymał Chińczyk Li Xingting, laureatami nagrody drugiej i trzeciej zostali kolejno Ozan Uyanık z Turcji oraz Hong Xinyi z Chin. Grono osób wyróżnionych tworzą: Murat Ertürk, Alperen Güldü, Tezcan Bahar (wszyscy z Turcji), Lu Jiang (Chiny), Aleksandra Hachuła (Polska), Shaghayegh Ghasemzadeh (Iran), Christine Deboosere (Belgia) i Oleksandra Kalinska (Ukraina).

W ujęciu historycznym ekslibris to niewielkich rozmiarów, najczęściej ozdobna forma graficzna oznaczająca przynależność książki do właściciela (osoby, biblioteki, instytucji). Dziś księgoznak artystyczny, poza nielicznymi wyjątkami, nie służy do wskazywania posiadacza tomu – jest raczej przedmiotem wysublimowanego kolekcjonerstwa. Na ekslibrisie znajdują się imię i nazwisko (lub inicjały) zamawiającego oraz koniecznie napis exlibris lub równoważny. W minionych stuleciach tworzeniem ekslibrisów zajmowali się najlepsi graficy i do dziś cieszy się w środowisku twórców dużą popularnością, dając szansę na autorską wypowiedź artystyczną, a jednocześnie pozwalając na tworzenie sztuki spersonalizowanej – adresowanej do konkretnego odbiorcy.

– Ekslibris, mimo że jego tradycja sięga ponad 500 lat wstecz, do czasów renesansu, jest wciąż atrakcyjną i aktualną formą sztuki. W dzisiejszych czasach jego największą wartością jest ścisłe nakierowanie na drugiego człowieka, pokazywanie świata poprzez pryzmat konkretnych osób – znanych z imienia i nazwiska. To ważne, by w epoce powszechnej unifikacji pokazywać poprzez sztukę indywidualność ludzi, opowiadać o ich pasjach, namiętnościach, zainteresowaniach, a czasem i przywarach. Ekslibris pozwala artystom na pełne wyrażanie swojej osobowości twórczej. Istotą najlepszych dzieł jest autorski i rozpoznawalny styl. Tego właśnie oczekuje się dziś od dobrego ekslibrisu: bycia świadomą, twórczą wypowiedzią artystyczną, uwzględniającą w zakresie formy i aspektów merytorycznych tradycje historyczne gatunku – przekonuje dr hab. Krzysztof Marek Bąk, prof. UŚ. Dziekan Wydziału Sztuki i Nauk o Edukacji oraz prof. dr. Senih Çavuşoğlu z EMU pełnią funkcję kuratorów wystawy pokonkursowej, obaj również wchodzili w skład jury, które tworzyli ponadto prof. dr. Martin R. Baeyens (Belgia, przewodniczący), prof. dr. Necdet Osam (rektor EMU, Cypr Północny) oraz prof. dr. Hasip Pektaş (Turcja).

Ze strony naszej uczelni za organizację przedsięwzięcia odpowiedzialna była Pracownia Badań nad Ekslibrisem Współczesnym funkcjonująca w Instytucie Sztuk Plastycznych Wydziału Sztuki i Nauk o Edukacji w Cieszynie. „Spirit” to pierwszy wspólny konkurs na ekslibris przeprowadzony we współpracy z Eastern Mediterranean University.

– Nie jest to nasze pierwsze wspólne przedsięwzięcie artystyczne i dydaktyczne, bo uczestniczyliśmy w minionych dwóch latach w projektach „UnUsual message” oraz „Déja vu – Odessa”, a obecnie realizujemy projekt „Daily News 4”. Poza tym pracownicy Instytutu Sztuk Plastycznych UŚ będą współpracować przy tworzeniu studiów doktoranckich u cypryjskiego partnera, zaś profesorowie z Famagusty gościli u nas w ramach Letniej Akademii Gier – wylicza prof. Bąk.

Prace zostały zaprezentowane w Galerii 36,6 mieszczącej się w cieszyńskim kampusie UŚ, ale ze względu na obecną sytuację zdrowotną zrezygnowano z finisażu wystawy. Pozostaną one w zbiorach Pracowni Badań nad Ekslibrisem Współczesnym, stanowiąc doskonały materiał do pracy dydaktycznej ze studentami poznającymi tajniki sztuki ekslibrisu.

Wystawa eksponowana będzie również na Cyprze w galerii tamtejszego Wydziału Sztuk Wizualnych oraz Komunikacji Wizualnej, a trzeci zestaw prac trafi do Muzeum Ekslibrisu w Stambule. Katalog konkursowy dostępny jest na platformie ISSUU pod adresem: www.issuu.com/k8hils/docs/exl_cypr_online2.