Nasze środowisko uniwersyteckie było wszechstronnie reprezentowane na XI międzynarodowym zjeździe slawistów, który odbył się w dniach 30 sierpnia do 8 września br. w stolicy Słowacji. Konferencje te odbywają się co 5 lat w innym kraju i są już tradycyjnym miejscem spotkań lingwistów, literaturoznawców, folklorystów i archeologów z całego świata. Na tegorocznym kongresie w kilkunastu sekcjach tematycznych przedstawiono ponad 700 referatów i ponad 300 komunikatów.

Kongres otworzył prezydent Republiki Słowacji Michał Kovać. A potem audytoria i kuluary słowackiego uniwersytetu technicznego w Młyńskiej Dolinie wypełniły się różnojęzyczną rzeszą uczonych, nierzadko z egzotycznych krajów, których łączą zainteresowania Słowiańszczyzną.

Osobne miejsce na zjeździe znalazła tematyka śląska dzięki referatowi prof. dr hab. Aliny Kowalskiej pt.: "Odrodzenie polskiego języka literackiego na Śląsku w XIX w.". Językowa analiza utworów Lompy, Damrota i in. oraz regionalnych pism prowadzi do jednoznacznej konkluzji: "Pisarze śląscy, wydawcy i redaktorzy świadomie i konsekwentnie dążyli do eliminowania dialektyzmów i germanizmów /.../ dzięki konsekwentnym staraniom i wytężonej pracy doprowadzono w XIX w. do odrodzenia na Śląsku polskiego języka literackiego i umocnienia poczucia więzi łączącej gwarę śląską z literacką polszczyzną".

Profesorowie Mieczysław Basaj i Emil Tokarz zajęli się dwiema stronami tego samego procesu. Pierwszy przedstawił idee wspólnego języka słowiańskiego w XVIII - XIX w. na marginesie wzajemności słowiańskiej. Drugi badacz na przykładzie narodów dawnej Jugosławii omówił powstanie i upadek mitu wspólnoty Słowian południowych. Historia ta rozpoczęta działalnością Cyryla i Metodego oraz stworzeniem języka staro-cerkiewno-słowiańskiego tak niechlubnie kończy się na naszych oczach. Teza prof.Tokarza brzmiała: mit jedności Słowian wyczerpał się w swej pozytywnej funkcji i stał się elementem destrukcyjnym. Zaczął zagrażać różnorodności i odmienności narodowej, kulturowej, wyznaniowej, językowej a nawet indywidualnej.

Pozostałe referaty pracowników naszej uczelni dotyczyły literatury. Prof. dr hab. Halina Janaszek-Ivanićkova omówiła postmodernistyczny autobiografizm Dominika Tatarki, najwybitniejszego współczesnego słowackiego prozaika i długoletniego dysydenta. Nasi południowi sąsiedzi energicznie wypełniają tzw. białe plamy historii swej literatury zapisane przez emigrantów a przez totalitarne władze bezwzględnie cenzurowane. Poświęcona temu była dyskusja panelowa o literaturze emigracyjnej w kontekście międzynarodowym. M.in. niżej podpisany ocenił wydany w Rzymie w 1979 roku słowacki przekład poezji Andrzeja Jawienia (literacki pseudonim Karola Wojtyły, papieża Jana Pawła II).

By zilustrować bardzo rozległą tematykę kongresu trzeba wspomnieć o wystąpieniach językoznawców związanych z naszą uczelnią i regionem. Prof. dr hab. Kazimierz Polański omówił prace nad nową gramatyką języka połabskiego, a prof. dr hab. Władysław Lubaś współczesne transpozycje nazw z języków południowosłowiańskich na polski.

Obradom towarzyszyła międzynarodowa wystawa literatury slawistycznej, koncerty oraz wycieczki do centrów kultury wielkomorawskiej i słowackiej: do Nitry, Devina, Trnavy, Martina i zamków nad Wagiem. Decyzją Międzynarodowego Komitetu Slawistów organizację następnego Kongresu powierzono Polsce.