Szanowni Państwo,

czas uniwersytetów mierzą lata, które nie zbiegają się z rokiem kalendarzowym, ale ich początek przypada zawsze jesienią, kiedy inaugurujemy kolejny rok akademicki. Ten rok jest wyjątkowy i jego kalendarzowa miara odciśnie się w historii Uniwersytetu Śląskiego. Staraniem wielu osób z naszego Uniwersytetu, przy współpracy katowickich uczelni publicznych został Katowicom przyznany tytuł Europejskiego Miasta Nauki 2024, a Uniwersytet Śląski był inicjatorem wniosku o ten tytuł i jest liderem całego przedsięwzięcia.

Składam wszystkim Państwu wyrazy wdzięczności. To Wasze osiągnięcia naukowe i artystyczne, troska o kształcenie studentów oraz imponująca praca organizacyjna zbudowały argument, który sprawił, że nasza aplikacja została przyjęta, a rektorzy sześciu uczelni publicznych Katowic powierzyli Uniwersytetowi Śląskiemu zaszczytną i odpowiedzialną rolę kierowania pracami Konsorcjum Katowice Miasto Nauki.

Zaufanie do Uniwersytetu
W wielu rankingach uczelni w Polsce i na świecie szczególnie wpływowym kryterium jest „prestiż uczelni”. Składają się nań uznanie dla dorobku naukowego i dydaktycznego każdego i każdej z nas z osobna, jak również autorytet i pozycja uniwersytetu w oczach innych społeczności akademickich i całego otoczenia uczelni – lokalnego, krajowego i międzynarodowego. Prestiż buduje się długo i nie sposób go zaprojektować w żadnej strategii. Jego widocznymi wyznacznikami są zaufanie i szacunek, jakie otaczają cały uniwersytet. Choć trudny do uchwycenia, prestiż uniwersytetu ma bardzo wymierne skutki.

Województwo śląskie oraz europejska przestrzeń akademicka powinny być terytorium naszej inwencji w budowaniu wpływu uniwersytetu na sferę publiczną za pomocą nauki, sztuki i dydaktyki akademickiej. Stało się to możliwe, ponieważ znaleźliśmy wspólnie nowe sposoby informowania o naszej pracy naukowej, a także skutecznie opowiedzieliśmy o kluczowej roli, jaką nauka, sztuka i edukacja odgrywają w transformacji województwa śląskiego.

Trwałe efekty
Z rosnącej obecności i widzialności Uniwersytetu Śląskiego w przestrzeni publicznej płyną wymierne i bezprecedensowe korzyści dla naszej uczelni, z których wymienię tylko trzy, najbardziej spektakularne:

• Stworzyliśmy – jako lider Konsorcjum Katowice Miasto Nauki – model i praktykę współpracy uczelni publicznych unikalne w skali Polski, pozwalające każdej z nich zachować swoją oryginalność i niezależność, a zarazem współpracować i występować razem tam, gdzie to przynosi korzyści każdej z nich. Symbolicznym aktem dobrej woli do tej współpracy jest, druga już, międzyuczelniana inauguracja roku akademickiego;
• Wiele lat bezskutecznych starań o środki na budowę nowej infrastruktury naukowej i dydaktycznej dla nauk chemicznych, biologicznych i artystycznych znalazło wreszcie szczęśliwy finał. Dzięki naszym staraniom Zarząd Województwa Śląskiego uznał te inwestycje za swoje priorytety i wpisał je na listę projektów strategicznych w ramach Programu Fundusze Europejskie dla Śląskiego 2021–2027. Łączna wartość planowanego dofinansowania dla Uniwersytetu Śląskiego to ok. 346,5 mln. zł.
• Opracowaliśmy założenia do Programu Badań dla Śląska, który pozwoli uruchomić nowy model finansowania badań naukowych w obszarach kluczowych dla rozwoju regionu, w oparciu o środki budżetowe, samorządowe i prywatne. Będą one przyznawane naukowcom corocznie w drodze otwartych konkursów.

Zawsze Uniwersytet
Być może część z Państwa zastanawia się, czy intensywna obecność Uniwersytetu Śląskiego w przestrzeni publicznej nie dzieje się kosztem naszej podstawowej misji akademickiej oraz zadań i potrzeb pracowników, doktorantów i studentów. Pytanie jest uzasadnione, gdyż branie przez Uniwersytet współodpowiedzialności za świat poza jego murami powinno służyć także samemu uniwersytetowi; jego rozwojowi, lepszym warunkom dla pracy naukowej i artystycznej oraz dla studiowania i rozpoczynania kariery naukowej.

Obserwuję uważnie proces zwrotu, jaki otrzymuje Uniwersytet Śląski od osób i instytucji w zamian za nasze zaangażowanie w sprawy otoczenia społecznego uczelni. Wszystko, co dobrego jako pracownicy i pracowniczki robimy w uniwersytecie i poza nim, wzbogaca całą jego społeczność i wzmacnia każdego i każdą z nas, przyczyniając się do powiększania potencjału naszej uczelni, począwszy od dodatkowych środków na badania, na dydaktykę, na budynki, aparaturę badawczą i wyposażenie dydaktyczne, przez większe zainteresowanie kandydatów na studia, po członkostwo naszych uczonych w licznych gremiach, nie tylko akademickich.

Rok Europejskiego Miasta Nauki to niewątpliwie swoista kumulacja obecności Uniwersytetu Śląskiego w jego bliższym i dalszym otoczeniu. Za nami pierwszy z 50 tygodni obchodów EMN. Wykorzystajmy ten rok, aby pokazać bogactwo i różnorodność nauki i sztuki, jakie powstają w naszej uczelni, i opowiedzieć o nich. A potem podsumujemy i ocenimy wewnętrzne korzyści naszych wysiłków, aby wspólnie postanowić, co nam dalej czynić trzeba ku pożytkowi Uniwersytetu Śląskiego, czyli nas wszystkich składających się na jego społeczność – teraz i w przyszłości.

Prof. dr hab. Ryszard Koziołek
Rektor Uniwersytetu Śląskiego