30 września odbyła się międzyuczelniana inauguracja roku akademickiego. To niezwykłe wydarzenie wpisuje się w kalendarz imprez związanych z przyznaniem Katowicom tytułu Europejskiego Miasta Nauki 2024. Ceremonia była efektem wspólnych działań siedmiu katowickich uczelni publicznych, które 22 września 2022 roku utworzyły Konsorcjum Akademickie Katowice – Miasto Nauki: Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego, Akademii Sztuk Pięknych, Akademii Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki, Politechniki Śląskiej, Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, Uniwersytetu Ekonomicznego, Uniwersytetu Śląskiego (lidera konsorcjum) oraz Miasta Katowic (partnera strategicznego).

Uroczystość międzyuczelnianej inauguracji nowego roku akademickiego odbyła się w siedzibie Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach

Organizatorami międzyuczelnianej inauguracji roku akademickiego 2022/2023 byli członkowie konsorcjum, a partnerami uroczystości – Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia i Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia w Katowicach. Patronat honorowy nad wydarzeniem objęli: minister edukacji i nauki, minister kultury i dziedzictwa narodowego, minister sportu i turystyki, minister zdrowia, marszałek województwa śląskiego, przewodniczący zarządu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.

Wydarzenie zapoczątkował przemarsz orszaków rektorskich, który podążał z katowickiego rynku do siedziby Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia. Podczas uroczystości rektor Akademii SztukPięknych prof. dr hab. Grzegorz Hańderek zaprezentował logo konsorcjum Europejskiego Miasta Nauki 2024 i przedstawił ideę, która przyświecała jego twórcom, artystom z ASP. Składająca się z siedmiu elementów gwiazda obrazuje integrację i współpracę katowickich uczelni, symbolizuje ich wspólne aspiracje i cele. Wkomponowana w logo miasta stanowi też rodzaj odnośnika do źródeł i nieprzypadkowo rodzi skojarzenie z formą przemysłową, ponieważ to, co obecnie dzieje się w stolicy Górnego Śląska, jest – zdaniem rektora – rodzajem nowego przemysłu: przemysłu nauki.

Prezydent Katowic dr Marcin Krupa podkreślił historyczną wagę wydarzenia.

– Po imponujących osiągnięciach gospodarczych, inwestycyjnych i kulturalnych miasta przyszedł czas, aby pokazać kolejny diament w naszej śląskiej koronie – nasze śląskie uczelnie, nasz kapitał naukowy – z nieukrywaną dumą oznajmił włodarz miasta.

O symbolicznym wymiarze wspólnej inauguracji roku akademickiego mówił rektor Uniwersytetu Śląskiego prof. dr hab. Ryszard Koziołek. Śląscy akademicy, ludzie nauki wysłali mieszkańcom regionu przejrzysty przekaz: śląskie uczelnie są obecne w społeczności, dla niej pracują, dla niej prowadzą badania i kształcą ludzi.

– Staramy się być pożyteczni we wszelkich możliwych przejawach, jakich może dokonać człowiek myślący, kierujący się rozumem i wiedzą – przekonywał rektor.

– Głęboko wierzę, że ta jedność i wrażliwość, które z nas emanują, będą asumptem nie tylko do podejmowania kolejnych naszych działań i aktywności, ale wyzwolą w nas autentyczną radość z tego, co robimy, a także stworzą szansę i nadzieję na lepsze jutro dla nas wszystkich – zapewniała rektor Uniwersytetu Ekonomicznego prof. dr hab. inż. Celina Olszak, której przypadł zaszczyt oficjalnego otwarcia roku akademickiego 2022/2023. Oby był dobry, pomyślny, szczęśliwy i owocny! Quod bonum, felix, faustum fortunatumque sit – życzyła wszystkim przewodnicząca Regionalnej Konferencji Rektorów Uczelni Akademickich.

Wystąpienie prezydenta Katowic dr. Marcina Krupy

Wyrazy szacunku i uznania społeczności katowickich uczelni zrzeszonych w konsorcjum przekazał prezes rady ministrów Mateusz Morawiecki w liście odczytanym przez wojewodę śląskiego Jarosława Wieczorka. „Otrzymawszy tytuł Europejskiego Miasta Nauki, jako pierwsze polskie miasto akademickie, Katowice zostały wybrane gospodarzem europejskiego otwartego Forum Nauki 2024. Organizacja jednego z najbardziej prestiżowych wydarzeń o charakterze naukowym i technologicznym na świecie to ogromna szansa, ale i wyzwanie. Jestem jednak przekonany, że współdziałając w ramach konsorcjum, znakomicie sprostacie państwo temu zadaniu”. Szef rządu wyraził również przekonanie, że zacieśnianie współpracy międzyuczelnianej nada katowickiemu życiu akademickiemu nowy wymiar.

– Z kryzysu najlepiej wychodzić w sposób mądry, wykorzystując całe bogactwo intelektu ludzkiego – przekonanie to wyraził Wojciech Murdzek, sekretarz stanu, pełnomocnik rządu do spraw reformy funkcjonowania instytutów badawczych. Przedstawiciel Ministerstwa Edukacji i Nauki wyraził również przekonanie, że przykład synergii śląskich uczelni może stać się wzorem do naśladowania we wszystkich ośrodkach akademickich nie tylko w kraju, ale także w całej Europie.

W imieniu wszystkich uczelni wchodzących w skład konsorcjum ślubowanie złożyli studenci i doktoranci Uniwersytetu Śląskiego. Aktu immatrykulacji dokonał rektor UŚ prof. dr hab. Ryszard Koziołek, nowych członków społeczności akademickiej powitał prof. dr hab. inż. Marek Pawełczyk, prorektor do spraw nauki i rozwoju Politechniki Śląskiej.

Tradycją uroczystego otwarcia roku akademickiego jest wykład inauguracyjny. Wyjątkowość ceremonii podkreślała także osoba wykładowcy: był nim Michael Matlosz, przewodniczący EuroScience – stowarzyszenia na rzecz rozwoju nauki i technologii przyznającego tytuł Europejskiego Miasta Nauki, profesor inżynierii chemicznej na Uniwersytecie Lotaryńskim. Temat wykładu brzmiał: Wspólna przemiana: działania uniwersytetów, miast i regionów na rzecz pozytywnej zmiany dla wszystkich (Transitioning together: universities, cities and regions acting to create positive change for all).

– Aby być skuteczne, aktywne uczelnie muszą być zintegrowane z miastami, obszarami metropolitalnymi i regionami, w których się znajdują, i działać wspólnie z lokalnym środowiskiem na rzecz dynamicznego, zrównoważonego i odpowiedzialnego rozwoju, w interesie całej populacji, a nie tylko studentów i wykładowców w ramach samych struktur uniwersyteckich – podkreślił wykładowca.

Przypomniał także o wyzwaniach, które niesie 2023 rok.

– Czekają nas dwie główne zmiany: transformacja ekologiczna, konieczna dla przetrwania populacji, która wkrótce przekroczy poziom 8 miliardów istnień ludzkich, a także transformacja energetyczna polegająca na odejściu od stosowania węglowodorów palnych, takich jak węgiel, ropa naftowa i gaz ziemny. Świat jutra będzie inny, musimy to zrozumieć – konstatował profesor. – Wyzwania stojące przed Katowicami i Śląskiem, związane z przejściem od gospodarki przemysłowej, zakotwiczonej w wydobyciu węgla, do gospodarki opartej na wiedzy poprzez synergię pomiędzy uczelniami i miastem były głównym czynnikiem przyznania- Katowicom tytułu Europejskiego Miasta Nauki 2024 przez Euro Science – zapewnił przewodniczący. W EuroScience wierzymy – kontynuował mówca – że badania naukowe i eksploracja w ramach wolności akademickiej i we wszystkich dyscyplinach naukowych zarówno fizycznych, przyrodniczych, społecznych, jak i humanistycznych mogą i muszą, tak jak to miało miejsce w przeszłości, stanowić istotny wkład w skuteczną realizację stojących przed nami fundamentalnych przemian. Wierzymy również, że uczelnie są istotnym elementem w tworzeniu tego wkładu. W EuroScience jesteśmy dumni, że możemy być związani z Katowicami w ich ambitnym projekcie umieszczenia nauki w centrum transformacji na rzecz zrównoważonej gospodarki i społeczeństwa opartego na wiedzy – zakończył prof. Michael Matlosz.

Oprawę artystyczną uroczystości zapewnili reprezentanci połączonych chórów akademickich, które wystąpiły pod batutami: Marty Zielińskiej (Chór Śląskiego Uniwersytetu Medycznego), dr hab. Aleksandry Zeman, prof. UŚ (Chór Instytutu Sztuk Muzycznych UŚ), Tomasza Giedwiłły (Akademicki Chór Politechniki Śląskiej), Michała Brożka (Chór Uniwersytetu Ekonomicznego) oraz Anny Wojtas- -Rduch (Chór Niemy UŚ).

Międzyuczelnianą inaugurację zakończył koncert Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach pod dyrekcją Antoniego Wita. W programie znalazły się utwory Wojciecha Kilara: II Koncert fortepianowy z udziałem solisty Krzysztofa Książka oraz poemat symfoniczny Krzesany.

Inauguracji towarzyszyła wystawa w Rondzie Sztuki, na którą wszystkich uczestników zaprosił rektor Akademii Sztuk Pięknych prof. dr hab. Grzegorz Hańderek. Wymowny tytuł ekspozycji „Sygnał dobra” znakomicie koresponduje z optymistycznym przekazem przepełniającym to wyjątkowe wydarzenie.

Zamykający uroczystość rektor Śląskiego Uniwersytetu Medycznego prof. dr hab. n. med. Tomasz Szczepański, dziękując wszystkim, którzy przyczynili się do organizacji tej wzniosłej ceremonii, wyraził nadzieję, że ta pierwsza międzyuczelniana inauguracja roku akademickiego będzie początkiem nowej tradycji.