Koncert poprzedził wykład prorektora ds. kształcenia i studentów prof. dr. hab. Ryszarda Koziołka pt. „Na czym jedzie Ligia? O pokrzepieniu, jakie niesie filologia” oraz uroczystość wręczenia statuetki „Promotora Nauki”, którą w tym roku przyznano Powszechnemu Zakładowi Ubezpieczeń. PZU SA od wielu lat jest ważnym partnerem biznesowym, potrafiącym docenić możliwości naszej uczelni oraz jej aktywność w działaniach na rzecz mieszkańców miasta i całego regionu. Romanowi Kucharczykowi, dyrektorowi Oddziału Regionalnego PZU SA/PZU Życie SA, pamiątkową statuetkę wręczył JM Rektor UŚ prof. zw. dr hab. Wiesław Banyś. Z okazji 48. urodzin Uniwersytetu oraz zbliżającego się zakończenia roku akademickiego 2015/2016 rektor zwrócił się także do uczestników uroczystości. Treść wystąpienia publikujemy poniżej.

JM Rektor UŚ prof. zw. dr hab. Wiesław Banyś

Dobry wieczór Państwu!
Witam Wszystkich Państwa bardzo serdecznie!

Wszystkim Państwu chciałem bardzo gorąco i serdecznie podziękować za trud, zaangażowanie, pasję i determinację, które powodują, że Uniwersytet Śląski rozwija się bardzo dobrze i z ufnością możemy patrzeć w przyszłość. Z wdzięcznością kłaniam się wszystkim Państwu bardzo nisko!

Z okazji święta naszego Uniwersytetu i 48. rocznicy jego działalności chciałbym powiedzieć Państwu tak wiele, a tak niewiele mam czasu. Bo też byłoby dobrze powiedzieć:

– że znacząco awansowaliśmy w ewaluacji przygotowanej przez Ranking Szkół Wyższych „Perspektywy 2016”, jedyny w miarę zobiektywizowany ranking polskich uczelni: 13. miejsce w Polsce na prawie 100 uczelni analizowanych, bezapelacyjnie 1. w naszym regionie! Rankingów nie można oczywiście ani przeceniać, ani nie można też ich nie doceniać! Razem z Fundacją Edukacyjną „Perspektywy” w trosce o jak największe – w miarę możliwości – zobiektywizowanie wyników rankingów spotykamy się w połowie lipca, ażeby przedyskutować jakość danych wyjściowych i ich przetwarzania, bo mamy wiele zastrzeżeń do ocen przyznanych wielu naszym kierunkom;

– że w rankingu Times Higher Education jesteśmy w grupie uczelni między 601 a 800 wraz z 6 innymi najlepszymi uczelniami m.in. Uniwersytetem Jagiellońskim czy Politechniką Warszawską etc.;

– że dzięki wielkiej trosce przykładanej do digitalizacji nasze wysiłki są zauważane w skali międzynarodowej i wciąż awansujemy w rankingu Webometrics – aktualnie jesteśmy na 9. pozycji wśród uczelni polskich, jesteśmy uniwersytetem, który zdecydowanie promuje zasady absolutnej dostępności i otwartości naszych zasobów, a więc otwartą naukę i otwarty dostęp do wyników naszych badań. Nasze wszystkie czasopisma naukowe są dostępne w postaci cyfrowej w internecie. Byliśmy jednym z inicjatorów utworzenia konsorcjum Dariah.pl, części Dariah.eu, konsorcjum zajmującego się digitalizacją nauk humanistycznych, społecznych, prawnych oraz sztuki.

Byłoby dobrze także powiedzieć:

– że digitalizację musimy jeszcze bardziej rozwijać, bo to przecież nie tylko proste cyfrowe postaci danych, ale i big data, ogromne, gigantyczne ilości danych, nie tylko z zakresu fizyki, astronomii, biologii czy medycyny, ale także szeroko rozumianej humanistyki i nie tylko ich stosunkowo proste przetwarzanie, ale i smart data, ich inteligentne przetwarzanie, z wykorzystaniem nowej semantyki interfejsów, np. w projektach, takich jak flagowe przedsięwzięcie w ramach programu Przyszłych i Wyłaniających się Technologii Horyzontu 2020 Ludzki Mózg, The Human Brain Project. Dlatego też aplikujemy do wielkiego ogólnopolskiego projektu OSIRIS, który ma na celu stworzenie odpowiedniej e-infrastruktury, platformy do pozyskiwania, utrzymywania, przetwarzania, analizy oraz udostępniania dużych ilości danych;

Podczas uroczystości JM Rektorowi UŚ oraz prorektorom wręczono pamiątkowe statuetki z okazji kończącej się kadencji

– że częścią tej wielkiej fali digitalizacji jest też połączenie myślenia kreatywnego, zróżnicowania dydaktycznego i interdyscyplinarności, które świetnie realizujemy w postaci – np. mówiąc w skrócie i nieformalnie – międzywydziałowego kierunku „gier komputerowych”, który uzyskał liczne prestiżowe nagrody, a ostatnio był podstawą podpisania umowy między Uniwersytetem Śląskim, Starostwem Cieszyńskim a Agencją Rozwoju Przemysłu;

– że szeroko rozumiana digitalizacja to przecież kolejna odsłona rewolucji przemysłowej prowadzącej do zmiany naszych zachowań i postępowań, to niezwykłe tempo rozwoju sztucznej inteligencji wykorzystującej cyfrowe dane, odpowiednio, „inteligentnie” przetworzone, także językoznawczo, prowadzące od prostej automatyzacji wielu czynności i zadań wykonywanych przez człowieka, np. przez samochody bez kierowcy, aż do złożonych sztucznych systemów, samouczących się, także komunikujących się w języku naturalnym, przejmujących coraz więcej zadań wykonywanych dotychczas przez człowieka;

– że nie powinniśmy się obawiać tej kolejnej rewolucji przemysłowej, bo i takie głosy się podnoszą: przejęcie wielu czynności dotychczas wykonywanych przez człowieka przez systemy sztuczne uwalniać powinno wrodzoną kreatywność człowieka i otwierać nowe pola i perspektywy naszej działalności, a uniwersytety powinny być awangardą instytucji tworzących warunki do takiego rozwoju;

– że powinniśmy rozwijać umiędzynarodowienie szkolnictwa wyższego i nauki – więcej programów w języku angielskim i więcej studentów z zagranicy, nie ma bowiem dobrej nauki bez dobrej współpracy międzynarodowej. Tytułem przykładu: za 2 tygodnie odbywać się będzie u nas VI Światowy Kongres Polonistów z ok. 400 uczestnikami z całego świata;

– że jeszcze bardziej powinniśmy kłaść nacisk na jakość kształcenia i badań naukowych oraz promować i dbać jeszcze bardziej o naszych najlepszych uczonych i najlepszą kadrę administracyjną, o wszystkich najlepszych pracowników. Uniwersytet stoi bowiem wybitnościami, najlepszymi z najlepszych, to oni są motorem napędowym rozwoju naszego i innych;

– że powinniśmy jeszcze bardziej intensywnie rozwijać – poza oczywiście badaniami naukowymi i świetnym kształceniem – relacje z szeroko rozumianym otoczeniem społeczno-gospodarczym: bo uniwersytet, zwłaszcza nowoczesny uniwersytet na miarę XXI wieku, musi być centrum naukowym, innowacyjnym, myśli społecznej, kulturalnym i kulturotwórczym każdego ośrodka miejskiego i regionu, w których się znajduje. Nie może być skoncentrowany tylko na sobie i na swoich badaniach czy kształceniu, nie tylko promieniować na zewnątrz. Musi robić i jedno, i drugie: być, patrząc z perspektywy języka angielskiego, i university przez s, uniwersalnym, i, pisanym przez c, univercity, skoncentrowanym na swoim otoczeniu społeczno-gospodarczym, na rzecz którego musi także działać.

W koncercie wystąpili: Chór Uniwersytetu Śląskiego „Harmonia” pod dyrekcją dr hab. Izabelli Zieleckiej-Panek, Aerea Ensemble (Janácek Philharmonic Ostrava), Jan Jakub Monowid – kontratenor, Barbara Gutaj – sopran i Marcin Świątkiewicz – klawesyn

Ale dzisiaj mamy święto naszego Uniwersytetu, zatem święto po prostu uniwersytetu. Zatem to, o czym w dniu święta Uniwersytetu powinniśmy także, a może przede wszystkim, mówić zawsze, a zwłaszcza w niespokojnych współczesnych czasach, to o ponadczasowych wartościach, których ostoją i strażnikiem jest uniwersytet, takich jak: wolność, w tym wolność badań naukowych, niestrudzone dociekanie prawdy, otwartość na nowe idee i oczywiste respektowanie inności w ogóle, odmienności, a także otwarta wymiana poglądów, zgoda na intelektualną niezgodę, podejmowanie intelektualnych wyzwań, szacunek dla innych, tolerancja, dialog, akademickie standardy dyskusji i rozmowy, które winny stać się wzorem dla debaty publicznej, dyskusja oparta na argumentach, a nie stereotypach czy przesądach, rozwijanie współpracy niezależnie od różnic ideowych, politycznych czy religijnych.

Naszą misją, misją Uniwersytetu, jest kształcenie elit kraju, kształtowanie postaw obywatelskich studentów i doktorantów oraz kształtowanie ich osobowości, w tym duchu właśnie, nie na ten rok czy następny, tę dekadę czy następną, ale na zawsze.

Chciałem Państwu, nam wszystkim, naszemu Uniwersytetowi, w 48. roku jego działalności życzyć, by łączył wszystkie te przymioty oraz cechy tradycji i nowoczesności, by jak zawsze wyznaczał azymut działań i zachowań, nie tylko naszych. Połączmy nasze serca, myśli i działania na rzecz tego wielkiego i wyjątkowego przedsięwzięcia, jakim jest nowoczesny, kładący nacisk na naukę i kształcenie, społecznie odpowiedzialny Uniwersytet Śląski.

A czyż można lepiej te życzenia podsumować, jak przytaczając ostatnią zwrotkę hymnu akademickiego Gaudeamus igitur?

Vivat academia,
Vivant professores,
Vivat membrum quodlibet,
Vivant membra quaelibet,
Semper sint in flore!