Wydarzenie zorganizowane przez Uniwersytet Śląski, Międzynarodowe Stowarzyszenie Studiów Polonistycznych, Komitet Nauk o Literaturze PAN oraz Stowarzyszenie Sympatyków Szkoły Języka i Kultury Polskiej UŚ nie bez powodu przebiegało pod hasłem: Polonistyka na początku XXI wieku. Diagnozy. Koncepcje. Perspektywy. Dla zagranicznych i polskich – jednym słowem: światowych – polonistów najważniejsze było, by w tych dniach stworzyć pole wymiany myśli naukowej, badawczej i dydaktycznej, dzięki której polonistyka cieszyć się będzie popularnością nawet w świecie, w którym prym wiodą nauki ścisłe.

Uczestników spotkania powitała prof. dr hab. Jolanta Tambor, dyrektor Szkoły Języka i Kultury Polskiej, pełnomocnik rektora ds. studentów zagranicznych w Uniwersytecie Śląskim

Kongres objęty był honorowym patronatem Prezydenta RP Andrzeja Dudy, zaś w Komitecie Honorowym zasiadali: JM Rektor Uniwersytetu Śląskiego, przewodniczący Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich prof. zw. dr hab. Wiesław Banyś, minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. dr hab. Piotr Gliński, minister spraw zagranicznych RP Witold Waszczykowski, minister nauki i szkolnictwa wyższego Jarosław Gowin, marszałek województwa śląskiego Wojciech Saługa, wojewoda śląski Jarosław Wieczorek, przewodniczący Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN prof. dr hab. Andrzej Markowski, prof. dr hab. Włodzimierz Bolecki (Fundacja na rzecz Nauki Polskiej), dyrektor Biblioteki Śląskiej prof. zw. dr hab. Jan Malicki oraz prezes Regionalnej Izby Gospodarczej w Katowicach Tadeusz Donocik.

Organizatorzy osiągnęli swój cel – w czasie czterech niezwykle intensywnych dni obrad i ożywionych dyskusji w Kongresie uczestniczyło ponad 400 osób z niemalże całego świata (Australia: Sydney; Austria: Wiedeń, Innsbruck; Azerbejdżan: Baku; Belgia: Leuven, Gent, Bruksela; Białoruś: Mińsk, Grodno; Brazylia: Kurytyba, Brasilia; Bułgaria: Sofia, Wielkie Tyrnowo, Płowdiw; Chiny: Pekin; Chorwacja: Zagrzeb; Czechy: Ostrawa, Ołomuniec, Praga, Brno, Orłowa; Francja: Paryż, Rennes, Lille; Holandia: Amsterdam; Japonia: Nagoya, Tokio, Hokkaido, Sapporo; Kanada: Edmonton, Toronto; Kazachstan: Ałmaty; Korea Płd.: Seul; Litwa: Wilno; Łotwa: Daugavpils, Ryga; Niemcy: Berlin, Bochum, Hamburg, Ratyzbona, Oldenburg, Konstancja, Chemnitz, Weimar, Kolonia, Pasewalk, Getynga, Saarbrücken, Lipsk, Bamberg, Jena, Tybinga, Westerstede, Passau, Giessen, St. Ingbert, Hannover, Teltow, Magdeburg, Frankfurt; Norwegia: Oslo; Rosja: Moskwa, Kaliningrad; Rumunia: Bukareszt; Serbia: Belgrad; Słowacja: Preszów, Bratysława, Bańska Bystrzyca; Słowenia: Lublana; Szwajcaria: Zurych, Fryburg; Szwecja: Sztokholm, Uppsala; Tadżykistan: Duszanbe; Ukraina: Lwów, Kijów, Zaporoże, Berdiańsk; USA: New Haven, Swarthmore, Chicago, Nowy Jork, Milwaukee, Bloomington; Węgry: Budapeszt, Piliscsaba; Wielka Brytania: Oxford, Sheffield, Glasgow, Londyn, Swansea; Wietnam: Hanoi; Włochy: Varese, Neapol, Turyn, Rzym, Udine) – prelegentów, zaproszonych gości, reprezentantów różnych dziedzin nauki, studentów, wydawców, którym idea dbania o jedno z naszych dóbr narodowych – język polski – jest szczególnie bliska.

Poruszonych zostało wiele kwestii, równie chętnie stawiano pytania, jak i szukano na nie odpowiedzi. Wszystko to świadczy o niezwykłej randze tego typu spotkań, bez których rozwój i przyszłość żadnej z dyscyplin nie jest wszak możliwa.

VI Światowy Kongres Polonistów rozpoczął się 22 czerwca uroczystością nadania godności doktora honoris causa prof. Marii Delaperrière, jednej z najwybitniejszych i najbardziej zasłużonych badaczek polszczyzny we Francji. Gości Kongresu w murach uczelni powitał prof. zw. dr hab. Wiesław Banyś, JM Rektor Uniwersytetu Śląskiego, który życzył uczestnikom owocnych obrad. W dalszej części inauguracji odbyło się ogłoszenie wyników konkursu o Nagrodę im. Jana Kochanowskiego organizowanego przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Studiów Polonistycznych. Nagrodę ufundowaną przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego wręczył przewodniczący jury, prof. Ryszard Nycz. Laureatem konkursu został prof. Jörg Schulte z Uniwersytetu w Kolonii za książkę: Jan Kochanowski i renesans europejski. Osiem studiów.

Inauguracja VI Światowego Kongresu Polonistów w auli Wydziału Prawa i Administracji UŚ

Pierwszego dnia toczyły się rozmowy w trzech panelach poświęconych zagadnieniom literaturoznawczym, językoznawczym oraz interkulturowym. Prowadzili je i brali w nich udział najznamienitsi przedstawiciele polskiej i poświęconej Polsce nauki. Pod koniec obrad odbyło się Walne Zgromadzenie Międzynarodowego Stowarzyszenia Studiów Polonistycznych, na którym członkowie Stowarzyszenia wybrali nowe władze tej jednej z najważniejszych instytucji działających na rzecz wspierania rozwoju polonistyki w kraju i na świecie. Prezesem została ponownie prof. Magdalena Popiel z Uniwersytetu Jagiellońskiego, a wiceprezesem prof. Jolanta Tambor z Uniwersytetu Śląskiego.

23 czerwca był poświęcony zagadnieniom literacko-językowo-(glotto)dydaktycznym. Uczestnicy paneli oraz sekcji, które odbywały się od rana do późnych godzin nocnych, debatowali nad stanem współczesnej polonistyki, nad polonistyką postrzeganą jako obszar nadziei, nad koniecznością kształtowania się i kształcenia postaw szacunku wobec języka, recepcją literatury polskiej w świecie i wizjom różnych światów, które roztacza nad czytelnikami polska literatura.

Wieczorem w Centrum Informacji Naukowej i Bibliotece Akademickiej miała miejsce objęta patronatem Instytutu Książki Noc Czasopism i Wydawnictw Polonistycznych, w czasie której zaprezentowali się wydawcy, twórcy i tłumacze – wieczorowa pora korzystnie wpływała na jakość prowadzonych rozmów, hol biblioteki odwiedziły tłumy czytelników polskiej literatury – zarówno w oryginale, jak i w tłumaczeniu na liczne języki. Równolegle w salach konferencyjnych odbyły się prezentacje wystawców i pozycji multimedialnych poświęconych głównie nauce języka polskiego jako obcego, co okazało się niezwykle interesujące szczególnie dla obecnych i przyszłych nauczycieli. Szmer ożywionych rozmów, debat i dyskusji, tematy poruszane na forum oraz te, na które dyskutowano w kuluarach, a także to, że swe podwoje CINiBA zamknęła dopiero tuż przed północą, niezbicie dowodzą, jak cenne są spotkania czytelnik – twórca, czytelnik – wydawca.

Nagrodę im. Jana Kochanowskiego otrzymał prof. Jörg Schulte, autor książki Jan Kochanowski i renesans europejski. Osiem studiów

Piątkowe obrady przyniosły dalsze rozważania, które toczyły się równolegle w aż ośmiu sekcjach poświęconych glottodydaktyce, metodyce nauczania języka polskiego jako obcego, recepcji literatury polskiej w świecie, językowi polskiemu na pograniczach, etnolingwistyce, historii literatury i tłumaczeniom. Podsumowaniem trzeciego dnia VI Światowego Kongresu Polonistów był występ Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk” im. W. Hadyny. Uczestnicy mieli okazję podziwiać wielobarwne widowisko taneczno- wokalne pt. „Jeden Śląsk – dwa serca: Hadyna i Kilar”, w którym główne role grali Hadyna i Kilar – śląscy twórcy, kompozytorzy, dzięki którym nasz region również muzycznie należy do najbardziej godnych uwagi i zapamiętania.

25 czerwca 2016 roku był ostatnim dniem – swego rodzaju podsumowaniem i zwieńczeniem VI Światowego Kongresu Polonistów. Kongresowi przyświecała idea polonistyki bez granic z jej uniwersalnością, a zarazem poszanowaniem autonomii polonistyk lokalnych. W czasie obrad poruszono tematy ważne dla tej dziedziny nauki i działań dydaktycznych, dyskutowano nad wyznaczeniem kierunków badań polonistycznych wobec wyzwań początku XXI wieku; omawiano miejsce języka polskiego w kontekstach innojęzykowych i innokulturowych; podjęto ważne dziś zagadnienia tożsamości językowej i kulturowej oraz zagadnienia integracji polonistyki i jednocześnie jej transdyscyplinarnego charakteru. Wreszcie ważnym punktem obrad były problemy instytucjonalne polonistyki, a wśród nich instytucjonalne ramy integracji polonistyki z udziałem – co niezwykle istotne – przedstawicieli czterech resortów (MSZ, MNiSW, MKiDN oraz MEN), międzynarodowa wymiana i współpraca polonistów i polonistyk oraz polonistyczna polityka naukowa i dydaktyczna. Wspólne działania polonistów w Polsce i polonistów na polonistykach zagranicznych (którzy są nie tylko naukowcami, nauczycielami języka polskiego, tłumaczami polskiej literatury i organizatorami wydarzeń popularyzujących język polski i kulturę polską, ale też znawcami potrzeb i oczekiwań własnych innojęzycznych środowisk) są bowiem jedynym prawdziwie skutecznym narzędziem promocji Polski i języka polskiego. Rozmowy przedstawicieli resortów z odbiorcami ich działań zaowocują na pewno wspólnym projektem strategii promocji i nauczania języka polskiego i kultury polskiej na świecie. Zakończeniem Kongresu było przekazanie na ręce prof. Anny Dąbrowskiej organizacji następnego, VII już Światowego Kongresu Polonistów, który odbędzie się w 2020 roku we Wrocławiu.