Jak powstawał Wydział Nauk o Ziemi?
Od trzech sal do osiemnastu pięter
Wydział Nauk o Ziemi rozpoczął działalność 1 października 1974 roku jako siódmy fakultet Uniwersytetu Śląskiego. Jego pierwszym dziekanem został doc. dr Marian Marczak.
– Prof. dr hab. inż. Aleksander Jachowicz, dziekan Wydziału Nauk o Ziemi w latach 1975/76 - 1980/81
Głównymi celami Wydziału, sformułowanymi w programie rozwoju i zatwierdzonymi przez ówczesne Ministerstwo Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki, było: kształcenie specjalistów w zakresie nauk geograficznych i geologicznych oraz prowadzenie badań naukowych ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb regionu śląsko-zagłębiowskiego. Zadanie to miało być realizowane dzięki powołaniu Instytutu Geografii i Instytutu Geologii.
Pierwszy z nich miał za zadanie kształcić na studiach dziennych i zaocznych specjalistów geografów, w tym w znacznej mierze nauczycieli geografii na potrzeby szkolnictwa średniego. Organizatorem Instytutu był jego ówczesny dyrektor prof. dr hab. Józef Szaflarski wraz z grupą współpracowników z Zakładu Geografii przy Wydziale Biologii Ochrony Środowiska UŚ. W pierwszym roku istnienia (1974), stworzono podstawy organizacyjne działalności dydaktycznej i badawczej Zakładów: Geografii Fizycznej, Geografii Ekonomicznej, Geografii Regionalnej oraz Teledetekcji.
Studenci Instytutu Geografii (1978 rok)
W 1975 roku dyrektorem Instytutu został prof. dr hab. Jan Trembaczowski, zaś kierownikami poszczególnych zakładów byli: prof. dr hab. Jan Trembaczowski (Zakład Geografii Fizycznej), prof. dr hab. Józef Szaflarski (Zakład Geografii Ekonomicznej), prof. dr hab. Bolesław Adamczyk (Zakład Geografii Gleb), doc. dr hab. Marian Pulina (Zakład Geomorfologii Krasu) i dr Andrzej Jankowski (Zakład Geografii Regionalnej).
Do podstawowych zadań Instytutu Geologii, kierowanego od 1974 roku przez prof. dr. hab. inż. Aleksandra Jachowicza, było kształcenie specjalistów geologów, prowadzenie badań związanych z poznawaniem budowy geologicznej oraz poszukiwaniem i wykorzystaniem złóż surowców mineralnych. Działalność dydaktyczną i badawczą rozpoczęły tu Zakłady: Geochemii, Mineralogii, Geologii Ogólnej oraz Stratygrafii i Paleontologii.
W miarę rozwoju dydaktyki i badań naukowych struktura organizacyjna Instytutu Geologii zmieniła się. W 1975 roku został on przekształcony w Instytut Geologii i Surowców Mineralnych Górnego Śląska, współdziałający z Centralnym Urzędem Geologii. W roku 1978 w Instytucie działały Zakłady: Geologii Ogólnej (kierownik doc. dr Stanisław Bukowy), Zdjęć Geologicznych i Badań Czwartorzędu (kierownik doc. dr Remigiusz Więckowski), Stratygrafii i Paleontologii (kierownik prof. dr hab. inż. Aleksander Jachowicz), Geochemii (kierownik doc. dr Marian Marczak), Mineralogii (kierownik prof. dr hab. Witold Żabiński), Petrologii (kierownik doc. dr hab. Kazimierz Kozłowski), Geologii Złóż i Geofizyki (kierownik prof. dr hab. inż. Erast Konstantynowicz) i Hydrogeologii, kierownik doc. dr hab. Andrzej Różkowski).
Początkowo główną rolę w organizacji i rozbudowie Wydziału odegrał zespół pracowników Zakładu Geochemii (poprzednio Zakład Chemii Środowiska istniejący przy Wydziale Biologii i Ochrony Środowiska), kierowany przez dziekana WNoZ doc. dr. Mariana Marczaka oraz grupa pracowników naukowych Oddziału Górnośląskiego Instytutu Geologicznego w Sosnowcu, którzy w 1974 roku podjęli pracę w Uniwersytecie Śląskim.
Warunki lokalowe i techniczne Wydziału podczas pierwszego roku akademickiego pozwalały na prowadzenie jedynie niezbędnego zakresu zajęć dydaktycznych na I roku studiów na kierunkach: geografia i geologia. Jego siedzibę stanowiła prowizorycznie zaadaptowana część starego budynku przy ul. Szkolnej 4 w Sosnowcu. Mieściły się tu wszystkie istniejące wówczas zakłady, biblioteka oraz prymitywne pomieszczenia dydaktyczne z trzema salami wykładowymi i czterema salami ćwiczeniowymi. „Takie warunki znacznie ograniczały prowadzenie badań naukowych” – uważał ówczesny dziekan Wydziału Nauk o Ziemi prof. dr hab. inż. Aleksander Jachowicz.
Na początku roku akademickiego 1975/76 pozyskano połowę nowego budynku Hutniczego Przedsiębiorstwa Remontowego przy ul. Partyzantów 1 w Sosnowcu. Zostały tam przeniesione wszystkie zakłady Instytutu Geologii i Surowców Mineralnych, dziekanat, część pomieszczeń przeznaczono na nowe sale wykładowe i ćwiczeniowe. Polepszyło to nie tylko warunki lokalowe Instytutu Geografii, ale umożliwiło także stworzenie minimalnego zaplecza laboratoryjnego Instytutu Geologii i Surowców Mineralnych oraz zainstalowanie części najważniejszej aparatury naukowo-badawczej. Pod koniec roku akademickiego 1976/77 Wydział otrzymał nowy, pierwszy własny obiekt – nowoczesne laboratorium wybudowane przy ul. Mielczarskiego (dzisiejszej Będzińskiej) w Sosnowcu, co pozwoliło na stworzenie pełnego zaplecza technicznego dla przedmiotów specjalistycznych na kierunku geologia. Wraz ze zmianami lokalowymi stale powiększała się baza techniczna, przede wszystkim przybywało aparatury naukowo-badawczej. W 1977 roku Wydział posiadał nowoczesne jak na ówczesne lata urządzenia np.: dyfraktometr rentgenowski Rigaku, spektrometr absorpcji atomowej Pye Unicam, fotomikroskop Reichert.
Poprzez systematyczne zakupy, darowizny oraz pracę kolekcjonerską w 1978 roku powstała biblioteka, która wraz z księgozbiorami poszczególnych zakładów liczyła 20 tys. pozycji specjalistycznych z zakresu geografii i geologii, kompletne kolekcje geologiczne, paleontologiczne i mineralogiczne, niezbędne do prowadzonego procesu dydaktycznego.
W latach 1974-1977 liczba studentów stale wzrastała. W 1978 roku pracownicy naukowo-dydaktyczni Instytutu Geografii prowadzili wykłady i ćwiczenia z ponad 60 przedmiotów specjalistycznych, a w roku akademickim 1977/78 Instytut rozpoczął prowadzenie 100 prac magisterskich z zakresu geografii fizycznej, ekonomicznej, regionalnej, hydrografii, geomorfologii krasu, geografii gleb i innych. W Instytucie Geologii i Surowców Mineralnych Górnego Śląska uczyło się ponad 110 studentów I, II, III roku studiów dziennych geologii, zaś pracownicy prowadzili zajęcia dydaktyczne z ponad 80 różnych przedmiotów specjalistycznych.
W 1982 roku nastąpiła integracja lokalowa Wydziału w budynku przy ul. Mielczarskiego (dzisiejszej Będzińskiej). Dziekanem od 1981 roku był prof. dr hab. Kazimierz Kozłowski, a w latach 1987/88 do 1989/90 prof. dr hab. inż. Stanisław Bukowy. Od 1991 r. Wydział posiada prawo nadawania stopni naukowych doktora nauk o Ziemi w zakresie geologii, a od grudnia 1992 roku także w zakresie geografii. Z końcem 1997 roku uzyskał pełnię praw akademickich, to znaczy otrzymał uprawnienia do nadawania stopnia doktora habilitowanego nauk o Ziemi w zakresie geografii i geologii.
Literatura: 10 lat Uniwersytetu Śląskiego 1968-1978, pod red. J. Kantyka, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 1978.
DZIEKANI WYDZIAŁU NAUK o ZIEMI
Autorzy: Agnieszka Sikora
Ten artykuł pochodzi z wydania:
Spis treści wydania
WstępniakFelietonyInformacjeKronika UŚNiesklasyfikowaneOkładkiProgramyProjektyRozmowaWspomnieniaWydawnictwo Uniwersytetu ŚląskiegoZ historii UŚZ życia wydziałów
Zobacz stronę wydania...
Zobacz stronę wydania...