Wspieramy najlepszych, by mogli być jeszcze lepsi - powiedział prof. dr hab. Włodzimierz Bolecki, wiceprezes Zarządu Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, który przyjechał na Uniwersytet Śląski na zaproszenie rektora prof. zw. dr hab. Wiesława Banysia, by przybliżyć system stypendiów i nagród, które oferuje ta organizacja. Instytucja, którą reprezentuje prof. Bolecki istnieje od 1991 r. i jest największym pozabudżetowym źródłem finansowania nauki w Polsce. W 2009 r. realizowanych jest kilkanaście programów, na które FNP przeznaczyła 51 mln zł, w tym ok. 23 mln ze środków strukturalnych Unii Europejskiej. Pieniądze trafiają do naukowców w formie indywidualnych nagród i stypendiów, subwencji na modernizację warsztatów naukowych i ochronę zbiorów naukowych oraz wdrażanie osiągnięć naukowych do gospodarki. Można się starać o dofinansowanie swoich działań w ramach kilku głównych programów. Jednym z nich jest program FOCUS, dedykowany naukom społecznym. Jego celem jest wspieranie młodych badaczy, posiadających liczący się dorobek naukowy w wybranej, corocznie określanej przez Fundację sferze badań naukowych, która w jej opinii ma szczególne znaczenie dla rozwoju cywilizacyjnego Polski.

- W tym roku program skierowany jest do uczonych, zajmujących się badaniami nad językową kategoryzacją świata. Wsparcie Fundacji ma nie tylko umożliwić młodym ludziom nauki podjęcie nowych, istotnych kierunków badań, ale też wspomóc budowanie własnego zespołu naukowego. W tym przypadku powinien to być zespół interdyscyplinarny, działający na styku psychologii, lingwistyki, literaturoznawstwa i filozofii - mówił prof. Bolecki. W 2009 r. wysokość trzyletniego subsydium wynosi 300 tys. zł (100 tys. zł rocznie), a Fundacja corocznie przyznaje pięć takich subsydiów. Do młodych naukowców skierowany jest również program START. O roczne stypendium w jego ramach (24 tys. zł) mogą się ubiegać młodzi badacze, którzy nie przekroczyli 30. roku życia w roku składania wniosku, są pracownikami lub doktorantami w szkole wyższej i mogą się wykazać dorobkiem udokumentowanym publikacjami w uznanych periodykach naukowych. Twórcy programów stypendialnych Fundacji wzięli również pod uwagę globalizację i mobilność polskich uczonych. Program KOLUMB oferuje stypendia na zagraniczne staże podoktorskie w najlepszych ośrodkach naukowych świata. Z myślą o młodych polskich uczonych, których chce się zachęcić do powrotu do kraju, a jednocześnie wspierać nawiązaną przez nich międzynarodową współpracę naukową, realizowany jest program POWROTY/HOMING. - Tworzymy coś w rodzaju „poduszki powietrznej”, żeby wracając do ojczyzny mieli energię do dalszej pracy - mówił wiceprezes zarządu FNP. W ramach POWROTY/HOMING Fundacja przyznaje rocznie około 15 dwuletnich subsydiów. Planowana wysokość imiennego stypendium dla laureata w 2009 r. to 36 tys. zł rocznie. Prof. Bolecki podkreślił, że wyłączając duże inwestycje np. sprzętowe, laureaci mają swobodę w dysponowaniu otrzymanymi funduszami. - Dajemy pieniądze elastyczne. Naukowcy sami najlepiej wiedzą, na co je wydać - tłumaczył. Zachęcał też do większej aktywności w aplikowaniu do programów FNP. - Mamy pieniądze dla polskiej nauki. Chcemy otrzymywać jak najwięcej jak najlepszych wniosków i pokazać naukowcom, że warto szukać pieniędzy pozauczelnianych, pozaministerialnych - mówił profesor. To, że warto starać się o stypendia FNP pokazują chociażby rozstrzygnięcia konkursów z ostatnich dni. W 17 edycji programu START roczne stypendium w wysokości 24 tys. zł otrzymało 106 młodych naukowców, a ze stypendiów konferencyjnych (finansowanie wyjazdów na konferencje naukowe) skorzysta 39 badaczy. Najwięcej laureatów wyjedzie do USA (7 osób), Szwecji (4), Australii i Francji (po 3). Program KWERENDA natomiast umożliwia wyjazd do wybranych przez siebie bibliotek w celu poszukiwania i zbadania materiałów źródłowych z zakresu nauk humanistycznych i społecznych, niezbędnych do badań naukowych. Bardzo interesujący jest program EXTERIUS/POZA SZLAKIEM. - W jego ramach wspieramy inicjatywy nie mieszczące się w standardach, ale olśniewające i wyjątkowe w swoich dziedzinach - wyjaśniał prof. Bolecki. Z bogatą ofertą Fundacji na rzecz Nauki Polskiej można się zapoznać na stronie www.fnp.org.pl, ale prof. Włodzimierz Bolecki zachęcał, by dzwonić do Fundacji. - Każdym programem opiekuje się koordynator, który udzieli wszelkich informacji i zachęci do składania wniosków – zapewniał. Podkreślił również, że credo Fundacji to zdecydowana polityka wspierania najmłodszych naukowców. - Inwestycje w nauce przynoszą często efekty po kilku, kilkunastu latach, dlatego wspieramy uczonych w młodym i średnim wieku. Dla starszych mamy nagrody - podsumował gość, mając na myśli m.in. Nagrodę FNP (200 tys. zł), którą media nazywają „polskim Noblem”. Katarzyna Rożko