A zatem rozpoczynamy podroz po Internecie dla filologow. Yahoo pozwala nam wybrac z tematycznie uporzadkowanego menu, dotyczacego nauk humanistycznych, zagadnienia, zwiazane z jezykami, uzywanymi na swiecie. Mozna tez znalezc tematy, zwiazane z literatura. Ich penetracja pozwala zaglebic sie w obszary Internetu, poswiecone sztuce. Jezyki, literatura, sztuka nierozerwalnie sa zwiazane z poznawaniem swiata, nie tylko w rzeczywistosci wirtualnej, lecz takze podczas osobistych podrozy. Przydaje sie przed ich rozpoczeciem zapoznanie sie z podstawowymi zwrotami, uzywanymi w kraju, bedacym celem naszej podrozy. Mozna wykorzystac do tego celu elektroniczne rozmowki. The English Server otwiera przed nami drzwi do swiata jezyka angielskiego. Ambitny projekt zgromadzenia w jednym miejscu lacznikow do informacji o wszystkich jezykach swiata pozwala nam przez pewien czas znalezc sie w wiezy Babel. Mozemy zapoznac sie z narodowymi jezykami Ameryki. W swiat nauki i przemyslu przenosi nas wizyta w firmie Xerox. Po co chodzic do biblioteki? W kazdej chwili mozemy przyslac sobie elektroniczn1a wersje interesujacej nas ksiazki korzystajac z projektu "Gutenberg - elektroniczny tekst". W wieku komputerow nie tylko ludzie pisza poezje czy powiesci. Coraz czesciej spotkac sie mozna z dzielami generowanymi przez komputer. Po chwili rozrywki mozna zwiedzic Instytut Zaawansowanych Technologii w Naukach Humanistycznych, by przekonac sie, jak naprawde wyglada dzis nauka przez duze "N" i po raz kolejny dojsc do przekonania, ze w dzisiejszych czasach zamykanie oczu na otaczajaca nas internetowa rzeczywistosc moze jedynie przyniesc wiecej szkody niz pozytku.

Elektroniczne rozmowki to serwer, udostepniajacy podroznikom podstawowe slowa i zwroty w jezykach obcych. W chwili, gdy pisze te slowa, elektroniczne rozmowki zawieraja informacje o 10 jezykach: niemieckim, angielskim, francuskim, wegierskim, wloskim, portugalskim, rosyjskim, hiszpanskim, tureckim, a takze polskim. Mozna zapoznac sie nie tylko z tekstem, ale i naciskajac przycisk myszki spowodowac przyslanie pliku dzwiekowego, zawierajacego brzmienie interesujacego nas zwrotu. Oczywiscie, aby uslyszec mily glos, trzeba posluzyc sie multimedialnym komputerem. Serwer z rozmowkami, dla wygody turystow, zawiera liczne laczniki, wskazujace na inne sieciowe slowniki, kursy jezykowe oraz przewodniki po wielu krajach.

The English Server w Carnegie Mellon University istnieje w Internecie od 1990 roku. Jest przykladem wspolpracy spolecznosci sieciowej, nie istnieje bowiem pojedyncza osoba czy instytucja, odpowiedzialna za caloksztalt informacji udostepnianych przez serwer. Co miesiac English Server realizuje bezplatnie 450.000 zlecen plynacych z Internetu, demonstrujac potencjal drzemiacy we wspolpracy w dziedzinie uzywania technologii komunikacyjnych w edukacji. Zwraca uwage niekonwencjonalny podzial tematyczny informacji, udostepnianych przez serwer. Mozna w nim znalezc takie zagadnienia, jak: ksiazki, sztuki teatralne, jezyki i lingwistyka, biblioteki, ale i takie, jak: Marks i Engels, feminizm, biblioteka centrum dla kobiet, retoryka czy przepisy kulinarne.

Internetowa Wieza Babel pozwala nam w mgnieniu oka zapoznac sie z sieciowymi dokumentami, napisanymi w roznych jezykach. Znajdujemy tam m. in. tak egzotyczne jezyki, jak: australijski jezyk Aborygenow, hawajski, hindi, japonski, narodowe jezyki Ameryki, tamilski i tajski. Reprezentantem jezyka polskiego jest eksperymentalne internetowe wydanie "Gazety Wyborczej". Szkoda, ze redakcja "GW" poprzestala, mimo zapowiedzi, na pojedynczym sieciowym wydaniu.

Narodowe jezyki Ameryki przedstawione sa w Internecie w niezwykle ciekawy sposob. Znajdujemy oto piekna, multimedialna ksiazke pt. "Podroz do innego Wszechswiata", opisujaca trzytygodniowa podroz szlakiem jezykow Ameryki, ktora autorka, Karen M. Strom, odbyla w zimie 1994 roku. Ksiazka (a raczej juz sieciowa publikacja multimedialna) jest niezwykle bogato ilustrowana zdjaciami, zawiera notki encyklopedyczne, a takze, co byc moze najwazniejsze, obfity material dzwiekowy, dzieki ktoremu mozemy uslyszec charakterystyczny, miekki glos polnocnoamerykanskich Indian. Po lekturze mozna zapoznac sie z ksiega gosci, a takze wpisac sie do niej samemu. Majac te mozliwosc do dyspozycji, przekazalem na goraco pozdrowienia dla autorki od naszej "Gazety Uniwersyteckiej". Zajrzyjcie do tej ksiazki. Warto!

Xerox Corporation prezentuje w Internecie Xerox Lexical Technology, oprogramowanie pozwalajace na dokonywanie komputerowej analizy tekstu. Mozliwa jest m. in. analiza morfologiczna, generacja morfologiczna i tokenizacja tekstu. Z przedstawionej przez Xerox analizy rynku wynika, ze wzrasta zapotrzebowanie na bardziej wydajne narzedzia do zarzadzania dokumentami. Natychmiast mozemy zapoznac sie z potrzebami technologii przetwarzania dokumentow i podstawami technologii, zaproponowanej przez Xerox, a bedacej dzis podstawa takich zastosowan, jak OCR (optyczne rozpoznawanie znakow) czy wspoldzialanie czlowieka z komputerem.

Rozpoczety w 1971 roku projekt Gutenberg zmierza do poszerzenia zasobow tekstow, dostepnych w formie elektronicznej. Sa to teksty starsze, klasyczne, takie, do ktorych prawa autorskie wygasly. Tym niemniej mozna w elektronicznych archiwach znalezc literature lekka, latwa i przyjemna, jak na przyklad "Alicja w krainie czarow" czy "Bajki Ezopa", a takze literature trudniejsza, jak Biblia czy dziela Szekspira. Z glownego katalogu projektu Gutenberg korzysta obecnie okolo 300 osob dziennie. Celem autorow projektu jest dostarczenie jednego tryliona elektronicznych tekstow do konca 2001 roku, przez co rozumieja oni dziesiec tysiecy tytulow przeslanych stu milionom elektronicznych czytelnikow. Ostatnio wydanym w ramach projektu tekstem jest "Clotelle; or, the Colored Heroine. A Tale of the Southern States" Williama Wellsa Browna. Ksiazka w oryginale za kilka sekund w Twoim komputerze? Tak. To projekt "Gutenberg - elektroniczny tekst". Dyskusji zagadnien zwiazanych z tekstami tworzonymi przez komputery poswiecony jest serwer Norwega Mariusa Watza. Oprocz probek tworczosci komputerow mozemy w nim znalezc zestaw programow komputerowych, przeznaczonych do tworzenia poezji lub prozy.

Instytut Zaawansowanych Technologii w Naukach Humanistycznych w Virginii moze byc przykladem na to, jak dzis wyglada swiatowa nauka. Mozna tu znalezc m. in. liczne prace naukowe, publikacje, a takze interdyscyplinarny dziennik elektroniczny "Postmodern Culture", publikowany trzy razy w roku w Internecie przez Oxford University Press. Wiele hipermedialnych publikacji w "Postmodern Culture" zawiera pliki dzwiekowe, ilustrujace watki pojawiajace sie w artykule. Z duza przyjemnoscia podczas lektury mozna np. posluchac muzyki Ennio Morricone do "The Good The Bad and The Ugly" a takze stwierdzic, ze wsrod autorow publikacji mozna znalezc i polskie nazwiska.

Trzy indeksy umozliwiaja rozpoczecie kolejnych poszukiwan w swiecie Internetu dla filologow. Dwa z nich naleza do wirtualnej biblioteki WWW i przynosza nam ponad 100 nowych pozycji, od ktorych mozna ponownie zaczac eksploracje Internetu. Pozwolcie jednak, Drodzy Czytelnicy, ze pozostawie Wam te przyjemnosc. Konczymy wycieczke dla filologow. Za miesiac kolejna. Kto tym razem zostanie zaproszony, dowiecie sie przy nastepnym spotkaniu.

Maciej UHLIG (muhlig@us.edu.pl)