Drugiego dnia 8. Śląskiego Festiwalu Nauki Katowice, który tym razem był również weekendem zamknięcia obchodów Europejskiego Miasta Nauki Katowice 2024, odbyła się gala wręczenia Śląskiej Nagrody Naukowej, która honoruje osoby przyczyniające się do rozwoju nauki i prezentujące wybitne osiągnięcia artystyczne, a także promujące śląską naukę na arenie krajowej i międzynarodowej. Poniżej przedstawiamy nominowanych i laureatów wyróżnień reprezentujących Uniwersytet Śląski w Katowicach.

Statuetki Śląskiej Nagrody Naukowej 2024

Laureat i nominowani do Śląskiej Nagrody Naukowej z Uniwersytetu Śląskiego. Od lewej: dr hab. Seweryn Kowalski, prof. UŚ, prof. dr hab. Miron Lakomy i dr hab. Robert Pyka, prof. UŚ

Publiczność zgormadzona na gali rozdania nagród

Od lewej: prof. dr hab. Ryszard Koziołek, Kazimierz Karolczak, Waldemar Bojarun i prof. dr hab. Maciej Nowak

W kategorii pracownik Uniwersytetu Śląskiego nominowane zostały cztery osoby: prof. dr hab. Miron Lakomy z Wydziału Nauk Społecznych; dr hab. Seweryn Kowalski, prof. UŚ z Wydziału Nauk Ścisłych i Technicznych; dr hab. Robert Pyka, prof. UŚ z Wydziału Nauk Społecznych oraz prof. dr hab. Mariusz Salamon z Wydziału Nauk Przyrodniczych.

Laureatem nagrody został prof. dr hab. Miron Lakomy – badacz z Instytutu Nauk Politycznych, non-resident fellow w centrum badawczym ITSTIME (Italian Team for Security, Terroristic Issues & Managing Emergencies) w Mediolanie. Był dwukrotnym stypendystą University of Cambridge. Prowadził badania naukowe na takich uczelniach, jak University of Toronto, King’s College London oraz Middle East Media Research Institute w Waszyngtonie. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się na zagadnieniach związanych z działalnością organizacji terrorystycznych w internecie, wojną informacyjną, bezpieczeństwem teleinformatycznym, a także uwarunkowaniami i implikacjami konfliktów zbrojnych. W zakres jego zainteresowań naukowych wchodzą również kwestie związane z polityką bezpieczeństwa Polski. Jest instruktorem w zakresie OSINT. Do 2024 roku opublikował pięć monografii i współredagował cztery prace zbiorowe. Jest autorem ponad 70 rozdziałów w pracach zbiorowych oraz artykułów naukowych, wydanych przez wiodące polskie i zagraniczne czasopisma naukowe.

Do Śląskiej Nagrody Naukowej został nominowany dr hab. Seweryn Kowalski, prof. UŚ, dziekan Wydziału Nauk Ścisłych i Technicznych Uniwersytetu Śląskiego, jest fizykiem eksperymentalnym specjalizującym się w fizyce cząstek elementarnych. Naukowiec ma bogate doświadczenie międzynarodowe zdobyte podczas staży i pełnienia różnych funkcji na renomowanych uczelniach i w instytutach. Warto dodać, że od grudnia 2024 roku pełni funkcję kierownika (spokesperson) eksperymentu NA61/SHINE w międzynarodowym ośrodku naukowo-badawczym CERN pod Genewą (w ramach trzyletniej kadencji).

Kolejna nominacja przypadła dr. hab. Robertowi Pyce, prof. UŚ z Wydziału Nauk Społecznych UŚ. Naukowiec swoje zainteresowania badawcze koncentruje wokół tematów związanych z działaniem metropolii i dużych aglomeracji miejskich, analizuje ich problemy i wyzwania oraz atuty, które czynią je lokomotywami rozwoju. Prof. Robert Pyka bada instytucje metropolitalne m.in. w Polsce, Francji, Kanadzie, a także aktywnych mieszkańców metropolii jako źródło kreatywności i innowacji. Jest założycielem Obserwatorium Procesów Miejskich i Metropolitalnych, brał udział w pracach nad utworzeniem związku metropolitalnego w województwie śląskim, czyli obecnej Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii (GZM).

Ostatni nominowany – prof. dr hab. Mariusz Salamon z Instytutu Nauk o Ziemi Wydziału Nauk Przyrodniczych UŚ – jest autorem ponad 130 artykułów naukowych, poświęconych m.in. kopalnym szkarłutniom, głównie liliowcom. Naukowiec zajmował się ich taksonomią, tafonomią, paleogeografią i ewolucją. Udało mu się również ustalić wiele nowych gatunków. Był laureat kilkunastu prestiżowych nagród i stypendiów, w tym przyznawanych przez: Fundację na rzecz Nauki Polskiej, Krajowy Naukowy Ośrodek Wiodący, Ministra Klimatu i Środowiska czy Paleontological Society. W 2021 roku został laureatem odznaki honorowej „Zasłużony dla polskiej geografii”.

Wśród wyróżnień przyznawanych przez kapitułę w ramach Śląskiej Nagrody Naukowej jest także nagroda w kategorii doktoranci ufundowana przez Górnośląsko- -Zagłębiowską Metropolię. Spośród licznych zgłoszeń z Uniwersytetu Śląskiego kandydatką została mgr Justyna Lipka. Młoda badaczka prowadzi badania dotyczące postaw wobec ekstremizmu wśród młodych dorosłych (grant Preludium NCN), analizuje psychologiczny odbiór filmów oraz popularyzuje naukę wśród młodzieży i osób studiujących poprzez organizowanie warsztatów i prelekcji dotyczących psychologicznej pracy z filmem.

Justyna Lipka jest doktorantką Szkoły Doktorskiej, a od 2023 roku jest zatrudniona w Instytucie Psychologii UŚ na stanowisku badawczo-dydaktycznym.

Podczas gali Śląskiej Nagrody Naukowej przyznawana jest również Nagroda Specjalna Prezydenta Miasta Katowice. W tym roku otrzymał ją inż. dr hab. Grzegorz Wojnar, prof. PŚ z Politechniki Śląskiej. Naukowiec był kuratorem Tygodnia Katowic w ramach Europejskiego Miasta Nauki Katowice 2024, przewodniczącym komitetu organizacyjnego I Konferencji Naukowej Najlepszych Naukowców w Świecie – Top 2%, kierownikiem wielu projektów i prac naukowo-badawczych oraz usługowych, za swoją działalność naukową, organizacyjną i dydaktyczną wyróżniony około dwudziestoma Nagrodami Rektora Politechniki Śląskiej, a także odznaczony medalem Komisji Edukacji Narodowej.

Prezydent Katowic dr inż. Marcin Krupa oraz przewodniczący zarządu GZM Kazimierz Karolczak otrzymali nagrodę specjalną w kategorii Zasłużony dla Nauki Śląskiej. Jest to nagroda przyznawana osobom szczególnie zaangażowanym w rozwój nauki w naszym regionie.

Gala Śląskiej Nagrody Naukowej odbyła się na Scenie Doliny Rawy w Międzynarodowym Centrum Kongresowym w Katowicach. Decyzję o tym, kto otrzyma nagrodę, podjęła kapituła Śląskiej Nagrody Naukowej, w której z ramienia Uniwersytetu Śląskiego zasiadała dr hab. Agnieszka Turska-Kawa, prof. UŚ – prorektor ds. nauki. Podczas gali poznaliśmy laureatów z siedmiu uczelni Konsorcjum Akademickiego – Katowice Miasto Nauki organizujących nagrodę. Wieczór uświetniło muzyczne wystąpienie dr. hab. Karola Pyki, prof. UŚ wraz z zespołem.

Lista wszystkich laureatów oraz osób nominowanych w konkursie dostępna jest na stronie: slaskifestiwalnauki.pl.