Dr Marlena Jankowska-Augustyn próbuje przewidywać przyszłe problemy prawne wynikające z rozwoju nowoczesnych technologii informatycznych. – Zmiany zachodzą tak szybko, że musimy być świadomi nowych sposobów funkcjonowania ludzi w rozszerzonej rzeczywistości, także z perspektywy prawa – mówi prawniczka. Od kilku lat redaguje serię wydawniczą „Geo&IP” poświęconą takim zagadnieniom, jak sztuczna inteligencja, obserwacja Ziemi i nawigacja, cyberbezpieczeństwo, a także internet ludzi – w ujęciu prawnym. Jest również prezesem fundacji Instytutu Własności Intelektualnej w Katowicach.

Dr Marlena Jankowska-Augustyn z Wydziału Prawa i Administracji UŚ

Zagadnienia, którymi zajmuje się dr Marlena Jankowska-Augustyn, są z natury interdyscyplinarne, dlatego, przygotowując publikacje poświęcone nowym technologiom w ujęciu prawnym, współpracuje z przedstawicielami różnych dyscyplin naukowych.

– Szerokie spojrzenie pozwala proponować sensowne w naszym przekonaniu rozwiązania. Kierując się tą zasadą, wraz z ekspertami z całego świata przygotowujemy kolejne opracowania spod znaku „Geo&IP”, odpowiadamy tym samym na zmiany zachodzące w otaczającej nas rzeczywistości – wyjaśnia prawniczka.

Pierwsza część serii dotyczyła zagadnień związanych z geoinformacją, a zatem z tymi aspektami naszego życia, które mogą być ujęte geograficznie i geolokacyjnie. Powstały również pozycje odnoszące się do sztucznej inteligencji oraz obserwacji Ziemi i nawigacji, obecnie przygotowywane są kolejne tomy, w tym poświęcone kolejno zagadnieniom związanym z internetem ludzi i cyberbezpieczeństwem. Profesorowie z międzynarodowych ośrodków naukowych będący współautorami publikacji omawiają technologiczną stronę wybranego zjawiska z perspektywy reprezentowanych przez siebie dziedzin. Publikacje o charakterze technicznym i prawnym ukazują wybrane zagadnienie wieloaspektowo, z różnych perspektyw.

– Dzięki temu możemy odpowiadać na pytania, które ustawodawca dopiero zada, i przewidywać kierunki zmian w ujęciu horyzontalnym – podkreśla dr Marlena Jankowska-Augustyn. – Jest to ważne, ponieważ w związku z szybkim rozwojem technologicznym powstaje coraz więcej aktów prawnych, a ich liczba i objętość zaczynają być przerażające – dodaje.

Jedną z ważniejszych kwestii jest dziś ochrona danych osobowych i nieosobowych za pośrednictwem rozwiązań technologicznych. W związku z tym autorzy najnowszej publikacji Internet of Humans. Prawo i Technologia, kolejnej książki z serii „Geo&IP” poświęconej nowym technologiom w ujęciu prawnym, zaczynają od wyjaśnienia podstawowych zagadnień, tłumacząc znaczenie takich pojęć, jak GPS, Wi-Fi, GSM, RFID czy system CCTV. Wyjaśniają, jak to się dzieje, że dany obiekt może być widoczny na przykład na mapie cyfrowej, jakie dane są potrzebne i w jaki sposób są gromadzone oraz przesyłane. Następnie omawiane są stosowane dotychczas rozwiązania prawne na arenie międzynarodowej w odniesieniu do tego typu technologii.

Publikacje kierowane są do licznego grona odbiorców. Może do nich sięgnąć każdy, kto chciałby lepiej zrozumieć zmieniającą się rzeczywistość w kontekście nowych rozwiązań technologicznych. Adresatami opracowań są także osoby zajmujące się projektowaniem prawa, mające realny wpływ na to, jakie dokumenty są przygotowywane np. na terenie Unii Europejskiej.

– Otrzymujemy zapytania z różnych instytucji międzynarodowych dotyczących konkretnego problemu z zakresu prawa. Współpracujemy także z osobami reprezentującymi ministerstwa. Próbujemy znaleźć wspólnie rozwiązania w oparciu o już zdobyte doświadczenie. Odbieramy również sygnały, z których wynika, że publikowane od kilku lat opracowania stają się rozpoznawalne na arenie międzynarodowej. Bardzo mnie to cieszy – przyznaje laureatka stypendium MNiSW.

Publikacje poświęcone problematyce prawnej wynikającej z rozwoju nowych technologii dostępne są na stronie Instytutu Własności Intelektualnej w Katowicach (www.iip.edu.pl), który został założony w 2016 roku przez dr Marlenę Jankowską-Augustyn, dr. hab. prof. UŚ Mirosława Pawełczyka z Katedry Publicznego Prawa Gospodarczego UŚ oraz dr. hab. inż. prof. WAT Sławomira Augustyna. Jednostka ma służyć wymianie idei i prowadzeniu interdyscyplinarnych badań nad użyciem nowych technologii w lotnictwie i kosmonautyce.

– Szczególnie dumna jestem z udostępnionej tam cyfrowej biblioteczki. Dzięki niej każdy może się zapoznać z przygotowywanymi przez nas opracowaniami w całości lub w trybie tzw. preview. Nie blokujemy dostępu do informacji. Zależy nam na tym, aby ludzie byli bardziej świadomi zmian, które dotyczą nas wszystkich – podsumowuje prawniczka