JM Rektor UŚ prof. zw. dr hab. Wiesław Banyś

Uroczystość inauguracji roku akademickiego na Uniwersytecie Śląskim jest swoistym znakiem upływającego czasu. Cyklicznie przypomina nam, że po zasłużonym wypoczynku – ze sporą dawką ożywczej energii, sił, zapału, nowych pomysłów i planów – wkraczamy w kolejny rok akademicki. Od ponad 40 lat właśnie w październiku na nowo podejmujemy wyzwania, jakie przed nami stawia współczesny świat, i kontynuujemy własną – uniwersytecką – wędrówkę. Dla studentów droga ta prowadzi do zdobywania wiedzy i kształcenia umiejętności, dla uczonych natomiast oznacza ciągłe zgłębianie tajników poszczególnych dyscyplin, poszukiwanie odpowiedzi na ważkie i zasadnicze pytania, rozwiązywanie kolejnych problemów badawczych oraz oczywiście przekazywanie swojego doświadczenia i wiedzy następnym pokoleniom.

Ubiegły rok akademicki przyniósł wiele zmian. Podjęta została szeroko zakrojona dyskusja nad kształtem szkolnictwa wyższego w Polsce. W trakcie 13 spotkań na kilku uczelniach w kraju, w tym również na Uniwersytecie Śląskim, debatowały konferencje rektorów, nauczyciele akademiccy, w dyskusję włączali się żywo także doktoranci i studenci. Po raz pierwszy środowisko akademickie tak wyraźnie dało wyraz woli zreformowania szkolnictwa wyższego i nauki, ale też wyraźnie określiło wizję i konkretną drogę reform. Owocem tego stał się dokument Strategia szkolnictwa wyższego 2010-2020 – projekt środowiskowy. Wśród wielu zaproponowanych zmian znajdują się w nim m.in.: nowe rozwiązania stymulujące udział podmiotów gospodarczych w badaniach naukowych, wprowadzenie dwóch ścieżek awansu naukowego, a także stworzenie statusu tzw. uczelni flagowych i badawczych. Ponadto autorzy dokumentu zaproponowali, przy zachowaniu powszechnej dostępności na studia, częściową odpłatność za studia stacjonarne przy jednoczesnym dostępie do systemu pożyczek i kredytów z gwarancjami państwowymi czy zrównanie reguł konkurowania uczelni publicznych i niepublicznych, tak by każdy kandydat na studia mógł się rozwijać, pogłębiać wiedzę i umiejętności odpowiednio do swoich uzdolnień, zainteresowań i wizji przyszłości. Zasadniczym naszym zadaniem będzie także walka o zdecydowanie większe nakłady budżetowe na szkolnictwo wyższe, zwłaszcza w części dotyczącej wynagrodzeń pracowniczych, oraz o uczciwą konkurencję przy ministerialnych ocenach parametrycznych i podziale środków budżetowych na badania statutowe, tak, by wyniki badań jednostek organizacyjnych uczelni były odpowiednio oceniane przy uwzględnieniu wysiłku dydaktycznego w stosunku do jednostek PAN czy też jednostek i Ośrodków Badawczo-Rozwojowych.

Rok akademicki 2010/2011 na Uniwersytecie Śląskim rozpocznie niemal 40 tysięcy studentów i doktorantów, słuchaczy Uniwersytetu Śląskiego Dzieci i Uniwersytetu Trzeciego Wieku, realizując w pełni program uczenia się przez całe życie. W tym roku o indeks naszej uczelni walczyło blisko 30 tysięcy kandydatów. Wybór przez tak wielu największej w regionie szkoły wyższej nie jest przypadkowy. Wszak oferta dydaktyczna Uniwersytetu Śląskiego z roku na rok jest coraz bogatsza i ciekawsza. W tym roku przyszli studenci mogli wybierać spośród 42 kierunków i ponad 110 specjalności, w tym wielu unikatowych w skali kraju, takich jak: biofizyka, fizyka medyczna czy z oryginalnymi programami kształcenia, na przykład: filologia specjalność angielska, program tłumaczeniowy z językiem chińskim, inżynieria biomedyczna, filologia specjalność tłumaczeniowa języki stosowane: język francuski i język angielski. Jak co roku, wielu maturzystów chciało studiować prawo, psychologię bądź politologię. Jednak najbardziej obleganymi kierunkami były: filologia angielska – program kultura-media-translacja, pedagogika – zintegrowana edukacja wczesnoszkolna i wychowanie przedszkolne oraz kierunki artystyczne prowadzone przez Wydział Radia i Telewizji im. Krzysztofa Kieślowskiego, naszą katowicką „filmówkę”. Cieszy nas, że mimo wyraźnego spadku liczby maturzystów, chętnych do studiowania w śląskiej Wszechnicy nie ubywa.

Nadchodzący rok akademicki to czas wytężonej pracy. Dalekosiężnym, a zarazem priorytetowym celem działań uczelni, jest integracja środowiska akademickiego w sercu Katowic. Prace nad realizacją tego ważnego zadania już trwają i obejmują między innymi budowę międzyuczelnianego osiedla akademickiego, przeniesienia siedziby Wydziału Radia i Telewizji czy oddanie przebudowanej i wyłączonej z ruchu drogowego ulicy Bankowej. Na naszych oczach powstaje Centrum Informacji Naukowej i Biblioteka Akademicka, trwają prace nad Śląskim Międzyuczelnianym Centrum Edukacji i Badań Interdyscyplinarnych w Chorzowie. W najbliższych planach mamy z kolei budowę dwóch obiektów uczelnianych: Centrum Biotechnologii i Bioróżnorodności oraz budowę wielofunkcyjnej hali sportowej. Lokalizacja kampusu uniwersyteckiego w centrum miasta na pewno przyczyni się do wzmocnienia więzi między studentami różnych kierunków oraz poczucia wspólnoty całego środowiska akademickiego Uniwersytetu, a także pogłębi jego relacje z miastem i jego mieszkańcami. Studenci staną się żywą tkanką Katowic, będą wspólnie budować wizerunek miasta studenckiego w pełnym tego słowa znaczeniu. Między innymi dzięki takim działaniom przestrzeń naszej metropolii jest poddawana przeobrażeniom architektoniczno-urbanistycznym, już dzisiaj zmieniamy naszą dotychczasową infrastrukturę na bardziej przyjazną studentom, doktorantom i pracownikom, ale także mieszkańcom miasta i regionu – nam wszystkim.

W tym roku także duży nacisk położymy na niezwykle ważną kwestię – internacjonalizację uczelni: umiędzynarodowienie badań naukowych oraz dydaktyki. W tym celu tworzymy nowe kierunki i specjalności z wykładowym językiem angielskim, a dzięki nowo powstałemu Konsorcjum Śląskich Uczelni, którego misją jest promocja naszego regionu za granicą i propagowania studiów w województwie śląskim, zyskamy także dodatkową możliwość pozyskiwania większej liczby studentów zagranicznych. Szczególne miejsce na liście zadań na nadchodzące miesiące zajmuje jeszcze bardziej dynamiczne pozyskiwanie środków pozabudżetowych. Ogromny potencjał ludzki, naukowy i dydaktyczny, jakim dysponuje nasz Uniwersytet, może i powinien być jeszcze lepiej wykorzystywany do podejmowania nowych wyzwań i przedsięwzięć służących poprawie warunków życia i pracy w regionie. Chcielibyśmy, żeby ambitna polska młodzież nie wyjeżdżała po ukończeniu studiów z kraju, by mogła tutaj z satysfakcją rozwijać się i pracować.

To tylko garść zamierzeń i planów na czas najbliższy. U progu nowego roku akademickiego życzę całej społeczności akademickiej, ludziom nauki i wszystkim przyjaciołom Uniwersytetu powodzenia w podejmowaniu wspólnych wysiłków badawczych i edukacyjnych, osobistego szczęścia i wszelkiej pomyślności. Nowo przyjętym studentom życzę natomiast, aby studia wykorzystali w pełni do zdobycia solidnego wykształcenia i niezbędnych w dzisiejszym świecie umiejętności. Mam nadzieję, że śląska Alma Mater spełni Wasze oczekiwania, a czas studiów będzie dla Was nie tylko czasem mądrych wyborów, ważnych i ciekawych doświadczeń, ale także etapem pełnym radości, zabawy, nowych znajomości i przyjaźni. To, co jest szczęśliwe, pomyślne i korzystne, niechaj się ziści! Niech podjęty przez studentów i pracowników Uniwersytetu Śląskiego trud służy dobru wspólnemu! Quod felix faustum fortunatumque sit!