Od 9 do 13 września w Katowicach odbywały się dwa międzynarodowe wydarzenia, które w ramach obchodów Europejskiego Miasta Nauki Katowice 2024 przyciągnęły najzdolniejszych młodych badaczy z całej Europy i spoza jej granic, a także dały im szansę na zaprezentowanie swojego kunsztu badawczego, przedstawienie autorskich projektów, a co za tym idzie – zdobycie nagród i nawiązanie międzynarodowej współpracy.

Emma Marie Eulalie Carlin i Archibald Benjamin Mathieu Friot – uczestnicy konkursu z Francji

EUCYS

Konkursem dla młodszych uczestników w wieku 14–20 lat był European Union Contest for Young Scientists (EUCYS). Po raz pierwszy w historii finał tego wydarzenia odbył się w Katowicach, a Uniwersytet Śląski, pełniący rolę gospodarza, gościł 147 uczniów i studentów z 37 krajów, którzy zaprezentowali autorskie projekty naukowe w takich kategoriach jak: nauki przyrodnicze, matematyczne, techniczne, ekonomiczne i społeczne.

Finał konkursu miał miejsce w budynku Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia (NOSPR). W tej niezwykłej atmosferze sztuki i muzyki uczestnicy prezentowali swoje pomysły przed międzynarodowym jury złożonym z wybitnych ekspertów z całej Europy. Po każdym dniu na młodzież czekały wyjazdy integracyjno-edukacyjne, dzięki którym poznawała ona historię Katowic i Górnego Śląska. Młodzi naukowcy odwiedzili miejsca, takie jak: Planetarium – Śląski Park Nauki, Kopalnia Guido w Zabrzu, Fabryka Porcelany, gdzie również spotkali się z prof. Andrzejem Draganem – polskim fizykiem teoretykiem, popularyzatorem nauki i artystą (fotografem, kompozytorem oraz twórcą filmowym). Ambasador EUCYS dr Tomasz Rożek z fundacji Nauka. To Lubię przeprowadził rozmowę z prof. Draganem na temat znaczenia nauki dla naszych czasów i sposobów odnalezienia pasji oraz ukształtowania swojej przyszłości.

Ostatni dzień wydarzenia był najbardziej ekscytujący dla uczestników. Gala rozdania nagród została zorganizowana w murach Muzeum Śląskiego w Katowicach, a poprzedziło ją zwiedzanie gmachu i wystaw.

Uczestnicy konkursu podczas gali otwarcia finału EUCYS 2024

Jury EUCYS przyznało ex aequo cztery pierwsze, cztery drugie i cztery trzecie nagrody. Laureatami pierwszych nagród w wysokości 7000 euro każda zostali: Lamia Music z Austrii, Nikhil Vemuri z USA, Piotr Olbryś z Polski oraz Aleksandra Petkova z Bułgarii. Drugie nagrody (5000 euro) otrzymali: Seán O’Sullivan z Irlandii, Adam Kovalčík ze Słowacji, Leon Verreijt z Holandii oraz Ann Wang z Kanady. Laureatami trzecich nagród (3500 euro) zostali: Angela Cao z Kanady, Nicolas Dominic Huber ze Szwajcarii, Kamilė Milkintaitė z Litwy i Márton Krisztián Hegedűs z Węgier.

Nagrodę Specjalną Jury otrzymali Ido Somekh i Leonardo Magnani z Luksemburga za projekt „AllergyScan” – system przeznaczony dla osób z alergiami pokarmowymi i ich rodzin, który wykorzystuje kody QR na opakowaniach żywności, aby dostarczyć natychmiastowe informacje o alergenach za pośrednictwem przejrzystej aplikacji mobilnej i tym samym uprościć proces rozumienia etykiet produktów. Wręczono również m.in. nagrody uczelni Konsorcjum Akademickiego – Katowice Miasto Nauki. Szczegółowa lista wszystkich zwycięzców dostępna jest na stronie EUCYS 2024: www.eucyskatowice2024.eu/pl/laureaci-konkursu.

EU TalentOn

13 września w Katowicach poznaliśmy zwycięzców prestiżowego konkursu promującego europejską naukę – EU TalentOn. Podczas pięciu intensywnych dni 108 młodych naukowców w wieku 21–35 lat z 35 różnych krajów rywalizowało w czteroosobowych zespołach w celu wypracowania najlepszego rozwiązania dla wyzwań stojących przed społeczeństwem. Liczba dni odpowiadała pięciu obszarom – misjom europejskim w ramach projektu Horyzont Europa.

Uczestnicy TalentOn podczas gali rozdania nagród

Zdobywcy pierwszych nagród, z których każdy otrzymał 7 500 euro, zostali wyróżnieni za wybitne projekty w każdej z pięciu kategorii:

► Adaptacja do zmian klimatu: zespół H2FAST (Paweł Brusiło, Faisal Alaid, Brita Laht, Ana Maria Popa) opracował nowatorską, samowystarczalną instalację zasilaną energią słoneczną i wiatrową, łagodzącą skutki ekstremalnych warunków pogodowych i zwiększającą odporność infrastruktury energetycznej.

► Profilaktyka przeciwrakowa oraz opieka nad chorymi na raka: zespół Breath for Life (Anneke Kastelein, Ana Filipa Moreno, Guillermo Nevot, Simone Kresevic) stworzył innowacyjne rozwiązanie w zakresie wykrywania i diagnozowania chorób nowotworowych. Projekt ma na celu zapewnić każdemu zainteresowanemu sposobność wczesnego wykrycia choroby poprzez terminowe interwencje, znacznie poprawiające wyniki leczenia pacjentów.

► Woda oraz odnawianie środowiska naturalnego oceanów: zespół WhaleTrail (Leonard Günzel, Špela Lemež, Akshay Kowlesser, Adriano Nicola Pilagatti) zaproponował używanie substytutu naturalnych składników odżywczych zapewniających zdrowie populacji wielorybów.

► Inteligentne i neutralne klimatycznie miasta: zespół E(CO) mining (Ali Badiei, Aanchal Sharma, Carmelo Carbone, Muhammad Hamza Daud) zaproponował wykorzystanie zlikwidowanych kopalń węgla i pobliskich zbiorników wodnych jako źródeł ciepła dla okręgowych elektrowni zasilanych pompami ciepła.

► Przywracanie żyzności gleby: zespół ReviSoil (Aleksandra Makiej, Adam Grzywaczyk, Qumber Abbas, Emma Olmi) opracował rozwiązanie w zakresie recyklingu poprzez wykorzystanie na obszarach miejskich bioodpadów – w tym resztek roślinnych, obierek, poprzemysłowej materii organicznej i biowęgla – jako nawozu glebowego.

Dd lewej: Brita Laht, Ana-Maria Popa, Faisal Alaidy i Pawel Brusiło podczas przedstawienia projektu

Nagroda główna wynosząca 12 000 euro powędrowała do zespołu Breath for Life, który opracował innowacyjne rozwiązanie w zakresie wykrywania i diagnozowania nowotworów.

Pełna lista zwycięzców dostępna jest na stronie konkursu TalentOn: www.eutalenton2024.eu.

Współpraca z młodymi naukowcami z całego świata nie tylko podnosi prestiż dla Uniwersytetu Śląskiego i całego konsorcjum śląskich uczelni, ale stanowi także unikatową okazję do budowania międzynarodowych więzi i promowania Katowic jako ważnego ośrodka akademickiego. Mieszkańcy regionu mogli również zobaczyć, w jaki sposób młode pokolenie zmienia świat i jak bogata jest ich naukowa wyobraźnia.