Rozporządzenie w sprawie ewaluacji jakości działalności naukowej z 22 lutego tego roku wprowadza kilka znaczących zmian w stosunku do ostatniej parametryzacji, która odbyła się w roku 2017. Po raz pierwszy przedmiotem ewaluacji nie będą wydziały, lecz dyscypliny, których jest w sumie 47 – pogrupowanych w 8 dziedzin, przy czym nauki teologiczne są dziedziną jednodyscyplinową.

Na Uniwersytecie Śląskim zatrudnieni są pracownicy reprezentujący 37 dyscyplin, a jednocześnie liczba dyscyplin, które zostaną poddane ewaluacji, wynosi 25. Oznacza to, że w danej dyscyplinie 31 grudnia roku poprzedzającego rok przeprowadzenia ewaluacji (31 grudnia 2020 roku) zatrudnionych będzie co najmniej 12 pracowników prowadzących działalność naukową w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy w dyscyplinie. Warunek, że dyscyplinę musi reprezentować 12 pracowników w przeliczeniu na etaty, niektórzy uznają za poważne uchybienie przy ocenie dorobku naukowego pracowników, ponieważ mniejsze jednostki, np. liczące sześć osób zakłady powstałe przede wszystkim z powodów potrzeb dydaktycznych, nie mogą zostać poddane ewaluacji.

Drugą istotną zmianą, jaką niesie ustawa, jest to, że ewaluacja obejmuje wszystkich pracowników zatrudnionych w danej dyscyplinie. Znaczy to, że ustawodawca z jednej strony ograniczył rolę tzw. liderów, którzy poprzednim razem do oceny swoich wydziałów wnosili czasem po kilkadziesiąt publikacji, podczas gdy – z drugiej strony – dorobek pozostałych pracowników był uwzględniany w mniejszym stopniu, niemal symbolicznie. Teraz dorobek ewaluacyjny będzie brany pod uwagę w odniesieniu do każdego pracownika, ponieważ została bardzo mocno ograniczona rola liderów. Każdy z nich może wnieść do ewaluacji maksymalnie 4 publikacje, ewentualnie wypełnić 4 sloty. Tym samym w ewaluacji musi być uwzględniony dorobek każdego pracownika. Dotychczas wystarczyło, że pracownik nie generował N0, czyli opublikował przynajmniej jeden tekst, który i tak nie musiał spełniać warunku tekstu parametryzacyjnego.

Ewaluacja zostanie przeprowadzona z uwzględnieniem trzech kryteriów, którymi są:

• poziom naukowy lub artystyczny prowadzonej działalności;
• efekty finansowe badań naukowych i prac rozwojowych;
• wpływ działalności naukowej na funkcjonowanie społeczeństwa i gospodarki.

Waga kryteriów jest inna w zależności od dziedzin. I tak jeśli idzie o pierwsze kryterium, to w największym stopniu zostaje uwzględnione w dziedzinie sztuki (80 Rozporządzenie w sprawie ewaluacji jakości działalności naukowej z 22 lutego tego roku wprowadza kilka znaczących zmian w stosunku do ostatniej parametryzacji, która odbyła się w roku 2017. Po raz pierwszy przedmiotem ewaluacji nie będą wydziały, lecz dyscypliny, których jest w sumie 47 – pogrupowanych w 8 dziedzin, przy czym nauki teologiczne są dziedziną jednodyscyplinową. proc.), zaś najmniej w dziedzinie nauk ścisłych i przyrodniczych (60 proc.). Drugie kryterium najwięcej przynosi dwóm dziedzinom, a mianowicie dziedzinie nauk ścisłych i przyrodniczych oraz dziedzinie nauk inżynieryjno- technicznych (20 proc.), a w ogóle nie jest brane pod uwagę w dziedzinie sztuki. Trzecie kryterium, które ma charakter oceny eksperckiej dokonanej przez członków Komitetu Ewaluacji Nauki, wynosi 20 proc. dla dziedzin nauk humanistycznych, nauk społecznych, nauk teologicznych, nauk ścisłych i przyrodniczych oraz sztuki, dla dziedziny nauk inżynieryjno-technicznych wynosi natomiast 15 proc.

Istotne kwestie, jakie rozporządzenie dotyczące ewaluacji jakości działalności naukowej stawia przed uczonymi, to także:

• konieczność posiadania elektronicznego identyfikatora naukowca zgodnego z międzynarodowymi standardami, czyli Open Researcher and Contributor ID (ORCID) – dla nauczycieli akademickich i osób prowadzących działalność naukową (informacje dotyczące monografii i artykułów wprowadzają osoby prowadzące działalność naukową);
• fakt, że patenty mogą wypełnić jedynie pół slota (0,5N), zaś projekty badawcze – 1 slot (1N);
• zasada, że osiągnięcie naukowe autora może zostać wykazane tylko raz;
• wprowadzenie nowych zasad punktowania publikacji wieloautorskich – na podstawie wykazu wydawnictw i czasopism.

Ewaluacja ma na celu wyłonienie najlepszych jednostek, a środkiem do tego jest istnienie 5 kategorii naukowych, a mianowicie A+, A, B+, B i C, przy czym kategoria A+ jest najwyższa, a kategoria C – najniższa. Pojawia się nowa kategoria (B+), która odgrywa szczególną rolę, jeśli idzie o wyłonienie uczelni badawczych. Żadna z ewaluowanych dyscyplin nie może mieć kategorii niższej niż B+, a przynajmniej połowa musi mieć co najmniej kategorię A. Kategoria naukowa przyznawana jest na 4 lata i nie istnieje możliwość starania się o ocenę międzyokresową.