W dniach 2-3 października 2004 roku odbyło się w Stella Plage i Vaudricourt we Francji VIII Miedzynarodowe Sympozjum Biografistyki Polonijnej pod patronatem ministra kultury RP Waldemara Dąbrowskiego. Temat tegorocznego sympozjum brzmiał: Polacy we Francji. Historia i Współczesność. Od wielu już lat "gospodarzami" i organizatorami tych spotkań, odbywanych w różnych miejscach Europy (Londyn, Paryż, Rzym, Wiedeń, Kraków, Bruksela, Watykan), są Państwo Agata i Zbigniew Judyccy (Instytut Badań Biograficznych w Vaudricourt). Prelekcje wygłoszone na sympozjum, za każdym razem wydawane w formie drukowanej, są cennymi opracowaniami, zawierającymi nie tylko artykuły wygłaszane na sesji, ale także materiały z Archiwum Instytutu Badań Biograficznych. Słownik biograficzny zawierający życiorysy ok. 400 sylwetek Polaków i osób polskiego pochodzenia, mieszkających we Francji znalazły się także w tegorocznej publikacji: Polacy we Francji. Les Polonais en France. Hier et Aujourd`hui. Publikacja dedykowana prof. Mieczysławowi Paszkiewiczowi, pod redakcją Agaty i Zbigniewa Judyckich, wyd. CAN, Warszawa 2004.

Główni organizatorzy sympozjum to: Instytut Badań Biograficznych w Vaudricourt i Akademia Świętokrzyska w Kielcach; zaś nazwiska współorganizatorów, gdyby chcieć zamieścić wszystkich, zajęłyby kilka linijek tekstu, więc wymienię tylko: Delegaturę Polskiej Prowincji Misjonarzy Oblatów MN we Francji i Polski Uniwersytet na Obczyźnie w Londynie.

Wśród zaproszonych na tegoroczne sympozjum byli m.in. przedstawiciele Sejmu, Senatu i Rządu RP, przedstawiciele polskiego korpusu Dyplomatycznego z Europy, francuskich władz państwowych i regionalnych, naukowcy z ośrodków akademickich: Austrii, Belgii, Francji, Danii, Kolumbii, Meksyku, Niemiec, Szwajcarii, USA, Ukrainy, Litwy, Wielkiej Brytanii Włoch oraz oczywiście Polski (Białystok, Bydgoszcz, Katowice, Kielce, Kraków, Lublin, Olsztyn, Rzeszów, Warszawa), a także dziennikarze i goście z różnych ośrodków polonijnych w Europie.

Uniwersytet Śląski w Katowicach reprezentowali: dr Maria Kalczyńska, dr hab. Zdzisława Mokranowska, dr Anna Gomóła, mgr Grażyna Wilk, Wydawnictwo Naukowe "Śląsk" - dr Tadeusz Sierny. Aby zasilić zbiory Biblioteki Polonijnej, uczestniczący w sympozjum pracownicy naukowi Uniwersytetu Śląskiego ofiarowali wiele książek, zarówno naukowych, jak i dzieł polskich pisarzy, stanowiących trwały składnik kultury europejskiej. Instytut Badań Polonijnych wystosował na ręce Władz Wydziału Filologicznego podziękowanie w formie dyplomu. Z Sosnowca przyjechała, czynnie działająca na rzecz sympozjum, mgr Teresa Kamieńska, uhonorowana za swoją pracę ciupagą z napisem "Mecenas Galerii Château d'Halloy", którą wręczył jej prof. Zbigniew Judycki. Druga sosnowiczanka to dr Krystyna Kalemba, która prezentowała swoją poezję na V Międzynarodowym Salonie Książki Polonijnej.

W sobotę 2 października w Stella Plage (Village de Vacances "Stella Maris") wszystkich obecnych przywitali: red. Agata Judycka i Walter Khan, burmistrz Cucq. Następnie rozpoczęła się sesja w języku francuskim, której przewodniczyła red. Agata Judycka (Institut de Recherches Biographiques). Dalszy ciąg obrad odbywał się w języku polskim; przewodniczyła im prof. dr hab. Elżbieta Trela-Mazur (Akademia Świętokrzyska).

Nie sposób szczegółowo przedstawić wszystkich wystąpień (było ich kilkanaście). Należy jednak wspomnieć o niektórych. O Polakach w Nord i Pas-de-Calais mówił red. Henri Dudziński z "La Voix du Nord". Jednym z referentów był Edward Papalski, działacz społeczny i polityczny, urzędnik państwowy, urodzony w Marles-les-Mines w dep. Pas-de-Calais w 1929 roku. Założyciel i dyrygent Chóru Millenium, który działa od lat sześćdziesiątych i mogliśmy go usłyszeć podczas Mszy św. w kościele pw św. Joanny d`Arc w Le Touquet. W swoim wystąpieniu przedstawił osobę Jean-Marie Krajewski, francuskiego polityka polskiego pochodzenia. Dr Adam Gałkowski (Uniwersytet Warszawski) przedstawił postać Senatora Ludwika Wołowskiego, prezesa Akademii Francuskiej, twórcę Credit Foncier de France.

Uczestników sesji bardzo zaciekawił referat pt. Florian Trawiński - zbawca Luwru wygłoszony przez Alicję Zawadzką, dziennikarkę i fotografika, mieszkającą od kilkunastu lat we Francji. Dotyczył Floriana Trawińskiego ur. w 1850 roku koło Częstochowy, który uratował Luwr przed spaleniem. W 1872 roku (miał wtedy 22 lata) został dopuszczony do wielu stanowisk na terenie muzeum - to ewenement w przypadku osoby nie francuskiego pochodzenia.

Dr n. med. Jerzy Krzewicki (Akademia Świętokrzyska) przedstawił w sposób oglądowy sylwetkę dr medycyny Józefa Franciszka Feliksa Babińskiego, urodzonego w Paryżu w 1857 roku, którego rodzice - emigranci okresu Wiosny Ludów - byli rodowitymi Polakami. Ojciec, uczestnik powstań, był z zawodu inżynierem budowy kolei. Referent zaznaczył, że nazwisko Babiński jest jedynym nazwiskiem polskim, które funkcjonuje w światowym nazewnictwie medycznym. Każdy student medycyny zna bowiem termin "odruch Babińskiego". Zarówno Józef, jak i jego brat Henryk (ukończył studia górnicze) znali doskonale język polski (mówili i pisali po polsku, chodzili do polskiej szkoły - Ecole Polonaise des Batignolles); zawsze też podkreślali swe polskie korzenie. Józef Franciszek już w okresie studiów zainteresował się pracą naukową, szczególnie anatomopatologią. Był asystentem prof. Jean-Martin Charcota, znakomitego neurologa. Współpracował z licznymi Towarzystwami Lekarskimi i Medycznymi w Polsce. Zmarł w 1932 roku.

Dr Maria Kalczyńska i prof. dr hab. Danuta Sieradzka (Uniwersytet Śląski) przypomniały wspaniałą postać Aleksandra Chodźko (1804-1891), którego życie obfitowało w rozmaite działania. Był przyjacielem Tomasza Zana i Adama Mickiewicza. Z Uniwersytetu Wileńskiego (student Wydziału Literatury i Sztuk Wyzwolonych, członek Filaretów) trafił do więzienia za nielegalną działalność polityczną. Zwolniony wyjechał do Petersburga, gdzie studiował języki wschodnie w Instytucie Orientalnym przy Ministerstwie Zagranicznym. Tu poznał Puszkina. Przebywał następnie w Persji jako dyplomata rosyjski. Potem rozpoczął długą podróż po całej Europie, aby w 1842 roku osiąść w Paryżu. Był miłośnikiem twórczości Mickiewicza, niezrównanym orędownikiem w wydawaniu dzieł poety. Do niektórych pisał przedmowy. W 1857 roku objął po Adamie Mickiewiczu katedrę literatur słowiańskich w College de France.

Spośród wielu wystąpień warto wymienić referat prof. dr hab. Jana Sienkiewicza (Katolicki Uniwersytet Lubelski) o Paryskim Okresie twórczości malarskiej Wandy Chełmońskiej. Córka sławnego ojca próbowała w swoim "artystycznym" życiu poszukiwać swojej własnej drogi. Francja, a dokładnie Paryż, w którym przebywała z przerwami od 1914 roku, i sztuka francuska, miały bez wątpienia w tych poszukiwaniach swój wyraźny udział. Potwierdzają to jej dzieła malarskie.

Prof. dr hab. Regina Renz (Akademia Świętokrzyska) przedstawiła Drogi karier naukowych wybitnych Polek we Francji w XIX i XX wieku. Skupiła się przede wszystkim na biografiach Józefy Franciszki Joteyko i Marii Skłodowskiej-Curie. O pierwszej kobiecie-profesor Józefie Joteyko w College de France mówił też prof. dr hab. Michał Śliwa (Akademia Pedagogiczna w Krakowie).

3 października, w niedzielę, uczestnicy sympozjum wyjeżchali do Vaudricourt. W tej miejscowości organizowane jest Europejskie Centrum Polonijne, które w związku z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej ma w sąsiedztwie ośrodków politycznych i kulturalnych Unii (Londyn, Bruksela, Haga, Paryż) promować Polskę i Polonię w Europie. W pałacu d' Halloy nastąpiło otwarcie stałej Galerii Malarstwa i Rzeźby Polskiej i Polonijnej, wernisaż wystawy rysunków Bohdana Samulskiego z Belgii "Historia jazdy polskiej", wernisaż prac rzeźbiarskich Jerzego Tepera z Warszawy "Sławni Polacy", a także miało miejsce spotkanie z artystą malarzem Wojciechem Siudmakiem. Uhonorowano także osoby i instytucje, które przyczyniły się do utworzenia Galerii wręczając im symboliczne laski, zakończone głową konia i wygrawerowanym napisem "Mecenas Galerii Château d' Halloy". Po powrocie do Stella-Plage uczestniczono w Międzynarodowym Salonie Książki Polonijnej zorganizowanym przez Stowarzyszenie Autorów, Dziennikarzy i Tłumaczy w Europie. Podczas Salonu zaprezentowano około 250 książek. Oprócz tego miała miejsce wystawa "Prasa polonijna w świecie wczoraj i dziś".

Ten wyjątkowo bogaty w wrażenia dzień zakończył się uroczystym spotkaniem w gmachu merostwa miasta Le Touquet. Burmistrz i poseł do Zgromadzenia Narodowego Léonce Deprez przywitał serdecznie gości i mówił o swej przyjaźni z Polakami i związkach Francji i Polski. Zabrali głos również między innymi: prof. Władysław Szostak, prorektor Akademii Świętokrzyskiej w Kielcach, prof. Wojciech Falkowski, rektor Polskiego Uniwersytetu na Obczyźnie w Londynie. Następnie Sekretarz Kapituły Medalu Honorowego "Polonia Semper Fidelis" prof. dr hab. Zbigniew Judycki przedstawił zebranym tegoroczne wyróżnienia. Medal ustanowiony osiem lat temu przez Senat RP jest wręczany osobom i instytucjom przyczyniającym się do rozwoju biografistyki polonijnej.

"Polonia Semper Fidelis" Roku 2004 otrzymali: Delagatura Polskiej Prowincji Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej we Francji, minister Jerzy Drożdż, aktualnie zastępca kierownika Stałego Przedstawicielstwa RP przy Unii Europejskiej w Brukseli, dr Adam Gałkowski, pracownik naukowy Uniwersytetu Warszawskiego, wieloletni pracownik Stacji Naukowej PAN w Paryżu, inż. Andrzej Gołyga, dyrektor i prezes fabryki Philips Consumer Electronices Industries Poland Ltd w Kwidzyniu oraz Leszek Wiśniewski, artysta malarz i grafik mieszkający w Austrii. Jest autorem tegorocznego plakatu sympozjum i projektu okładki książki Polacy we Francji....

Koncert krakowskiej piosenkarki Marii Lamers, która wykonała wiązankę pieśni patriotycznych i żołnierskich, zakończył spotkanie w pięknej sali recepcyjnej ratusza miasta Le Touquet.

Należy powiedzieć, że sympozjum i imprezy towarzyszące skupiły około 600 uczestników. To ważne wydarzenie i szkoda, że w Polsce raczej niezauważone (poza TV Polonia, która wyemitowała 14 października półgodzinny reportaż na temat tego wydarzenia). Kolejne IX Międzynarodowe Sympozjum Biografistyki Polonijnej pt. Górale polscy w świecie, odbędzie się w 9-12 września 2005 roku w Zakopanem.

Uczestnictwo w sympozjum pracowników naukowych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach (kulturoznawców, literaturoznawców, bibliotekoznawców) pozwoliło spojrzeć na polonię francuską jako fenomen kulturowy, poznać dawne i zauważyć współczesne formy jej działania, dostrzec procedury tożsamościowe i mechanizmy integracyjne oraz poznać specyfikę jej dorobku artystycznego. Zebrany materiał może stać się w przyszłości podstawą badań interdyscyplinarnych poświęconych udziałowi Polaków w kształtowaniu kulturowego obrazu Francji.