Dni Kultury Kanadyjskiej, 28 kwietnia - 7 maja
Po angielsku i francusku
Celem imprezy było przełamywanie stereotypów, obalanie mitów, pokazywanie bogactwa kultur Pierwszych Narodów Kanady, propagowanie różnorodności i heterogeniczności, studia nad dziedzictwem rdzennych mieszkańców.
Pierre Nepveu przedstawił wykład na temat amerykańskich frankofonii
Przełom kwietnia i maja to tradycyjnie w Instytucie Kultur i Literatur Anglojęzycznych a także w Instytucie Języków Romańskich i Translatoryki czas zarezerwowany dla miłośników i pasjonatów Kanady. W tym roku wykładowcy, doktoranci, studenci oraz licealiści z naszego regionu, zainteresowani kulturą i literaturą tego kraju, po raz kolejny mogli uczestniczyć w wykładach i warsztatach w ramach Dni Kultury Kanadyjskiej. Wydarzenia kulturalne i naukowe związane z Dniami w tym roku odbywały się w dwóch językach: angielskim i francuskim. Tegoroczna impreza miała bowiem na celu połączenie w jedno wydarzenie Dni Kultury Kanadyjskiej, organizowanych od 2001 roku przez Centrum Badań Kanadyjskich, kierowanym przez dr Eugenię Sojkę oraz Dni Quebeckich, które od 2005 roku organizuje Zakład Badań Kanadyjskich i Przekładu Literackiego, będący pod opieką profesora Krzysztofa Jarosza.
Do Sosnowca przyjechali znakomici kanadyjscy wykładowcy i artyści: Helen Bajorek MacDonald, Marlene Atleo, Richard Atleo, Jean-Michel Komarnicki oraz Pierre Nepveu. Wśród gości byli reprezentanci Pierwszych Narodów Kanady, takich jak Ahousaht. O wysokiej randze wydarzenia oraz o uznaniu, jakim od lat cieszą się Dni Kultury Kanadyjskiej świadczyć może obecność ambasadora Kanady w Polsce Jego Ekscelencji Davida Prestona.
W środę (28 kwietnia) w ramach anglojęzycznej części Dni Kultury Kanadyjskiej dwa wykłady z zakresu kanadyjskiej sztuki wizualnej wspólnie poprowadzili uznani artyści Jean-Michel Komarnicki oraz Helen Bajorek MacDonald. Pierwszy dotyczył postaci dziewiętnastowiecznego kanadyjskiego fotografa Williama Notmana oraz współczesnego portrecisty Yousufa Karsha. Drugi przedstawiał problematykę reprezentacji doświadczenia emigrantów w fotografii kanadyjskiej.
Dr Eugenia Sojka, organizatorka angielskiej części Dni Kultury Kanadyjskiej
W czwartek (29 kwietnia) poranny wykład zatytułowany: „Our Grandmothers, Ourselves”: Negotiating Old World Lives in New World Life” zgromadził dużą publiczność. Helen Bajorek MacDonald, kanadyjska pisarka, dziennikarka, fotograf, opowiadała o doświadczeniu emigracji oraz relacji pomiędzy pokoleniem wnuczek urodzonym i wychowanym w Kanadzie a ich babciami emigrantkami. Wykładowi towarzyszył film zrealizowany przez MacDonald w 2000 roku w oparciu o opowieści kanadyjskich kobiet, wspominających swoje relacje z przodkami, którzy po przyjeździe do Kanady musieli zmierzyć się z obcą im rzeczywistością. Film zawierał również wspomnienia autorki, której babcia, z pochodzenia Polka, podtrzymywała polską tradycję i troszczyła się o godną egzystencję swojej rodziny na emigracji. Na koniec pisarka odczytała kilka swoich wierszy.
Prof. Richard Atleo rozpoczął swój fascynujący wykład pt.: „Indigenous Views on Global Issues: Hishukish-Tsawalk (All is One)” od kilku zdań wypowiedzianych w swoim pierwszym języku Nuu-chah-nulth, co natychmiast przykuło uwagę zgromadzonych. Jest on dziedzicznym przywódcą Pierwszego Narodu Ahousaht oraz pierwszym w Kolumbii Brytyjskiej rdzennym mieszkańcem Kanady, który uzyskał tytuł doktorski. W wykładzie nawiązywał do własnych doświadczeń, mówiąc o tym, jak współczesna nauka np. fizyka kwantowa formułuje twierdzenia o świecie, które w kulturze Nuu-chah-nulth były znane od dawna. Tsawalk, co oznacza „wszystko jest jednością”, stanowi podstawę rdzennej wiedzy. Hishukish tsawalk („all is one”) to w światopoglądzie Nuu-chah-nulth rozumienie rzeczywistości, zarówno w jej sensie fizycznym, jak i metafizycznym, jako zintegrowanej, połączonej ze sobą, harmonijnej całości. Światopogląd ten opiera się o cztery filary: consent (zgoda), recognition (uznanie), respect (szacunek) oraz continuity (ciągłość). Prof. Atleo mówił również o alternatywnym sposobie doświadczania i poznania praktykowanym w jego narodzie: vision quests.
Na zakończenie angielskojęzycznej części Dni Kultury Kanadyjskiej Jego Ekscelencja David Preston mówił o znaczeniu wielokulturowości i imigracji w procesie kształtowania się kanadyjskiej tożsamości narodowej. Podkreślał on istotę podtrzymywania dialogu transkulturowego oraz rolę, jaką odgrywają w nim badania kanadyjskie w Polsce. Zachęcał również polskich studentów do korzystania z programów wyjazdowych, umożliwiających studiowanie i pracę w Kanadzie.
Warsztaty w ramach Dni Kultury Kanadyjskiej były świetną okazją dla wybranych studentów (tylko zapisane wcześniej osoby mogły wziąć w nich udział) do bliższego poznania naszych gości z Kanady, zdobycia praktycznej wiedzy i umiejętności z zakresu sztuk wizualnych oraz rdzennej wiedzy Pierwszych Narodów Kanady. Podczas środowego warsztatu pt. „Urban Walkabout” Jean-Michel Komarnicki zdradzał studentom tajniki fotografii cyfrowej i sposoby ujmowania w obiektywie przestrzeni miejskiej. Natomiast warsztat Helen Bajorek MacDonald dotyczył malarstwa Emily Carr, kanadyjskiej artystki i pisarki żyjącej na przełomie XIX i XX wieku, która w swojej sztuce chętnie sięgała po motywy zaczerpnięte z kultury rdzennych mieszkańców. Dla magistrantów piszących prace z tematyki kanadyjskiej, a szczególnie z kultur Pierwszych Narodów Kanady warsztaty były również nieocenioną szansą na przeprowadzenie bezpośrednich badań w postaci wywiadów z przedstawicielami rdzennej ludności. Taką okazją był z pewnością warsztat przygotowany przez Marlene Atleo i Richarda Atleo pt. „Doing Indigenous Storywork with Curriculum as Autobiographical Text”.
Francuska część tegorocznych DKK rozpoczęła się 5 maja od prezentacji przygotowanej wspólnie przez dr Aleksandrę Grzybowską oraz Mateusza Króla, studenta II roku na kierunku język francuski pt. „La rivalité entre Québec – Montréal ou Montréal – Québec”. Jej celem było ukazanie różnic pomiędzy dwoma najważniejszymi miastami francuskojęzycznej Kanady, tj. Montrealem i Quebekiem. Pierwsze z nich to miasto na wskroś (po)nowoczesne, w którym podstawowymi wartościami są różnorodność, wielokulturowość i inność, podczas gdy Quebek jawi się nam jako kolebka tradycyjnej Kanady francuskiej.
Film w reżyserii Charlesa Binamé „Maurice Richard” przybliżył sylwetkę wiecznie żywej legendy kanadyjskiego hokeja. Jako gwiazda Canadiens de Montreal w latach 1940-1960 Richard był znany nie tylko z bicia kolejnych rekordów na lodowisku, ale również z działań przeciw dyskryminacji Quebekczyków w lidze NHL, dzięki czemu stał się ikoną walki o niezależność Quebeku.
Mająca miejsce dzień później druga odsłona DKK została zainaugurowana przez mgr Ewelinę Bujnowską, która przedstawiła przemiany polityczne, gospodarcze, społeczne i obyczajowe, jakie dokonały się w Quebeku w latach 60., będące udziałem Spokojnej Rewolucji, zjawiska kluczowego dla obecnego kształtu prowincji. To właśnie wtedy Quebek, jeszcze kilka lat wcześniej całkowicie zdominowany przez ortodoksyjny dyskurs katolicki, praktycznie z dnia na dzień stał się oazą nowoczesności i otwartości na świat. Spokojna Rewolucja, jak pokazała mgr Bujnowska, stanowiła również zryw quebeckiej tożsamości, która jeszcze do dzisiaj podlega stałej redefinicji.
Przemiany kulturowe w Quebeku lat 60. umożliwiły narodziny fali feminizmu. O sile jej oddziaływania świadczy już sam fakt, że obecnie obserwujemy w Quebeku zjawisko określane mianem męskiego feminizmu, który był tematem kolejnej prezentacji autorstwa mgr. Michała Krzykawskiego. Męski feminizm został omówiony na przykładzie Philippe’a Hecka, który w swej twórczości odrzuca silną męską tożsamość celem bezwarunkowej otwartości na Innego. Przestrzeń literacka jest dla Hecka polem etycznej walki i miejscem dekonstrukcji wizji świata człowieka-mężczyzny.
Referat pt. „Portrait de la solitude”, wygłoszony przez Magdalenę Cebulę, studentkę IV roku języka francuskiego, poświęcony był powieści Homme invisible à la fenêtre Monique Proulx, uznawanej za przedstawicielkę metafeminizmu. Magdalena Cebula skupiła się na odtworzeniu portretów nakreślanych przez głównego bohatera powieści (przeszłości, jego przyjaciół i łączących ich relacji, jak również autoportretu) oraz podjęła udaną próbę analizy uczucia samotności, które w powieści Proulx jest wszechobecne.
Prezentacja Kingi Hachuły i Doroty Kołodziejak na temat quebeckiej muzyki popularnej stanowiła doskonałą uwerturę do mającego po nim nastąpić konkursu studenckiego „oŚpiewać Kanadę”. Obie autorki przedstawiły ikony quebeckiej muzyki pop począwszy od tych znanych (Dion, Garou) po quebeckie grupy rockowe określane mianem kultowych (les Colocs, Vilain Pingouin). Prezentacja poparta była fragmentami piosenek, co spotkało się z dużą życzliwością ze strony publiczności.
Wielkim finałem drugiej odsłony francuskiej części DKK był muzyczny konkurs studencki „oŚpiewać Kanadę”, przygotowany z dużym rozmachem przez Magdalenę Cebulę, Ewelinę Szymańską oraz Michała Hrabię, studentów IV roku języka francuskiego. Uczestnicy konkursu zmierzyli się w czterech kategoriach: „Jaka to melodia”, „Tak to leciało”, „Jak oni śpiewają” oraz „Pod lupą”. Najwięcej emocji wzbudziły próby wokalne. Triumfowały Katarzyna Grzybek, Anna Paterman oraz Aleksandra Gancarczyk, studentki IV roku języka francuskiego, dzięki czemu zwyciężyły w całej potyczce. Organizatorzy byli pod dużym wrażeniem profesjonalnego przygotowania konkursu. Wszyscy uczestnicy otrzymali nagrody książkowe ufundowane przez Polskie Towarzystwo Badań Kanadyjskich.
Zwieńczeniem Dni Kultury Kanadyjskiej był wykład Pierre’a Nepveu, profesora Uniwersytetu w Montrealu oraz uznanego poety i eseisty, zatytułowany „Francophonies nord-américaines : figures parodiques d’un continent perdu”. W pasjonujący sposób przedstawił on relację pomiędzy kulturą quebecką a Ameryką, redefiniując pojęcia „amerykańskości”. „Kontynentowi straconemu”, do którego usiłują wracać w swoim pisarstwie lirycznym twórcy tacy, jak Robert Lalonde czy Pierre Morency przeciwstawił on „kontynent odnaleziony”, do którego docieramy poprzez elementy parodystyczne, ludyczne i hiperrealne klisze (amerykański western, kultura country). Wykład ukazał różnorodne podejścia do „amerykańskości” obecne w twórczości frankofońskich pisarzy wywodzących się z Quebeku, Ontario czy Akadii.
Celem Dni Kultury Kanadyjskiej było przełamywanie stereotypów, obalanie mitów, pokazywanie bogactwa kultur Pierwszych Narodów Kanady, propagowanie różnorodności i heterogeniczności, studia nad dziedzictwem rdzennych mieszkańców. Uczestnicy warsztatów, wykładów i spotkań wyszli z nich bogatsi o takie wartości, jak otwartość na interkulturowy dialog i szacunek wobec Innego. Tegoroczna edycja DKK charakteryzowała się również wyjątkowym zaangażowaniem studentów. Jest to dowód na to, że zainteresowanie Kanadą w Uniwersytecie Śląskim zatacza coraz szersze kręgi.
Ten artykuł pochodzi z wydania:
Spis treści wydania
WstępniakFelietonyInformacjeKronika UŚNiesklasyfikowaneOkładkiProgramyProjektyRozmowaWspomnieniaWydawnictwo Uniwersytetu ŚląskiegoZ historii UŚZ życia wydziałów
Zobacz stronę wydania...
Zobacz stronę wydania...