Nie sposob w miesieczniku informowac szybko i "plynnie" ale z pewnoscia nie sposob tez dystansowac sie od zdarzenia tak bardzo ekscytujacego, nie tylko spolecznosci Wydzialu Filologicznego, jak zaplesnienie czesci ksiegozbioru polonistycznego. Podejmujemy wiec probe poinformowania o najistotniejszych "nowych elementach w sprawie", zastrzegajac, iz nowosc siega w tej relacji czasu mniej wiecej na tydzien przed ukazaniem sie gazety - tyle trwa nasz cykl produkcyjny.

Najistotniejsza nowoscia jest gotowa ekspertyza zlecona przez wladze Wydzialu Zakladowi Technik Biologicznych "Fungotest" w Katowicach. Przytaczamy bez skrotow i omowien wnioski i zalecenia koncowe ekspertyzy /caly dokument liczy 20 stron maszynopisu/:

Wnioski

1. Na podstawie przeprowadzonych analiz stwierdzono, ze aktualnie powietrze pomieszczen magazynu Biblioteki Polonistycznej stwarza okreslone zagrozenie dla ksiegozbioru oraz dla zatrudnionych tam ludzi. Chociaz na trzech stanowiskach powietrze bylo czyste lub jego jakosc pod wzgledem mykologicznym byla nieznacznie obnizona, to poprzez ruchy powietrza zanieczyszczenia biologiczne moga przenosic sie do wszystkich pomieszczen.

2. W celu poprawy istniejacej sytuacji oraz jak najszybszego przywrocenia normalnej pracy magazynu biblioteki niezbedne jest wykonanie okreslonych prac organizacyjnych i technicznych, ktore przedstawiono w nastepnym rozdziale /zalecenia - czyt. w dalszej czesci - przyp. red. /.

3. Ze wzgledu na nagromadzenie czynnikow zagrazajacych jakosci zgromadzonego zbioru ksiazek, do ktorych nalezy zaliczyc:
- usytuowanie magazynu w pomieszczeniach podziemnych, kazda awaria ogrzewania czy wentylacji moze byc przyczyna gwaltownego wzrostu drobnoustrojow;
- przewody instalacji wodociagowej, c. o. oraz rur kanalizacyjnych;
- teren ten objety jest negatywnym oddzialywaniem skutkow eksploatacji gorniczej;
nalezy w perspektywie rozwazyc mozliwosc przeniesienia ksiegozbioru do innych, przystosowanych do tego pomieszczen.

Zalecenia

1. Dokonac przegladu wszystkich zgromadzonych w magazynie ksiazek, w pierwszej kolejnosci w pomieszczeniach nr 5 i nr 7 /wg schematu 1/.

2. Ksiazki z widocznymi objawami porazenia przez plesnie nalezy natychmiast usunac z polek, zapakowac szczelnie w folie polietylenowa i wyniesc z pomieszczen magazynu, zanim zostana poddane zabiegowi dezynfekcji nalezy je przechowywac w suchym pomieszczeniu, tzn. wilgotnosc wzgledna powietrza musi byc nizsza od 50%.

3. Nalezy doswiadczalnie wyznaczyc zasieg "strefy buforowej" w sasiedztwie ksiazek w widoczny sposob porazonych przez grzyby.

4. Natychmiast po usunieciu ksiazek porazonych przez plesnie nalezy wykonac remont pomieszczen obejmujacy:
- usuniecie powlok malarskich porazonych przez plesnie, dezynfekcje podloza i nastepnie pomalowanie farbami odpornymi na grzyby; roboty te musi wykonac specjalista lub ekipa malarska pod nadzorem specjalisty;
- w trakcie malowania nalezy zwiekszyc efektywnosc wentylacji;
- po zakonczeniu robot malarskich nalezy zdezynfekowac poprzez zmycie lub przetarcie, wszystkie regaly i podlogi, ktoryms z dostepnych na rynku preparatow np. Aldsan.

5. Na czas robot malarskich ksiazki powinny byc przeniesione do innych pomieszczen, ponowne wprowadzenie ksiazek do wymalowanych pomieszczen moze nastapic dopiero po ustaleniu sie wilgotnosci wzglednej powietrza na poziomie 50%.

6. Przy ukladaniu ksiazek na polkach nalezy pamietac o dosuwaniu ksiazek do scianki.

7. Nalezy regularnie /co najmniej 1 raz w miesiacu/ wymieniac wklady filtracyjne w ukladzie wentylacyjnym.

8. Nalezy zapewniac taka sprawnosc ukladu wentylacji i ogrzewania aby w ciagu calego roku temperatura w pomieszczeniach wynosila 20oC przy wilgotnosci wzglednej nie przekraczajacej 50%.

9. Nalezy prowadzic ciagla rejestracje temperatury i wilgotnosci wzglednej w pomieszczeniach magazynu.

10. Przynajmniej raz w roku, w okresie wczesnej jesieni, wykonac badanie mikrobiologiczne powietrza.

11. Wszystkich pracownikow, ktorzy przebywali w pomieszczeniach magazynu w czesci piwnicznej budynku nalezy obligatoryjnie skierowac na badania alergologiczne.

12. Poniewaz w kraju nie posiadamy specjalnych komor, w ktorych dokonuje sie zabiegow dezynfekcji ksiazek i dokumentow porazonych przez czynniki biologiczne, zaleca sie przeprowadzenie procesu dezynfekcji przy uzyciu tymolu; ksiazki nalezy umiescic w jakiejkolwiek szczelnej komorze lub pojemniku, nalepiej gdyby byla mozliwosc ogrzania tych pojemnikow; u podstawy umiescic krysztaly tymolu przy normie zuzycia 10 g tymolu/m3 pojemnosci pomieszczenia, w ktorym prowadzi sie proces dezynfekcji.

13. Po uplywie 3 miesiecy, ksiazki nalezy wyjac z komory lub pojemnika, sprawdzic doswiadczalnie czy obecne na okladkach utwory grzybowe zachowaly swa zywotnosc; w przypadku gdy proces jest skuteczny, nalezy usunac mechanicznie slady plesni z powierzchni i zdezynfekowac 75% roztworem alkoholu; wykonanie tych prac nalezy powierzyc specjaliscie.

14. Jezeli trzymiesieczny okres dezynfekcji okaze sie nieskuteczny, to zabieg dezynfekcji nalezy powtorzyc, po czym ksiazki moga wrocic do biblioteki, po uprzednim wywietrzeniu zapachu tymolu z ksiazek.

14 marca odbylo sie kolejne spotkanie komisji uczelnianej powolanej przez Rektora dla zajecia sie sprawa biblioteki. Na spotkanie to zaproszono najbardziej w naszej spolecznosci kompetentnego prof. Bronislawa Zyske do ocenienia ekspertyzy i wynikajacych z niej wnioskow i zalecen. Nastepnego dnia na Wydziale Filologicznym odbylo sie kolejne zebranie, w ktorym obok przedstawicieli dyrekcji administracji uczelni wzieli udzial Kierowniczka biblioteki, autor ekspertyzy a takze prof. Zyska. W efekcie obu spotkan podjeto decyzje generalnie wszczynajace realizacje zalecen ekspertyzy, z ta modyfikacja, iz odkazanie zaplesnialych ksiazek przeprowadzone zostanie w Warszawie, gdzie istnieje juz specjalistyczna komora. Bedzie to dzialanie skuteczniejsze i, co wazne, wymagac bedzie okolo 1 doby /a nie 3 miesiecy/.

Wywozenie ksiazek do Warszawy powinno rozpoczac sie po swietach wielkanocnych. Trudno jeszcze okreslic czy bedzie to - i ile - wiecej niz polowa zawartosci magazynow.

Co do remontu magazynu i lepszego przystosowania go do pelnionej funkcji - sprawa sie komplikuje. Przygotowano plan tych prac, sporzadzono ich orientacyjny kosztorys. Wychodzi na to, ze najskromniej liczac musi to byc ok. 700-800 mln zl; w dodatku - bez zadnej gwarancji, ze wydatek ten uczyni pomieszczenia magazynow bezpiecznymi dla ksiazek. Slowo: szkody gornicze niechaj wystarczy za wyjasnienie. Dlatego ostatnie ustalenia komisji rektorskiej sa takie: rozpoczac niezwlocznie selekcje ksiazek do odkazenia i ich wywozke do Warszawy a jednoczesnie podjac intensywne starania, aby ksiazki po powrocie z Warszawy nie musialy juz wracac do piwnicznych magazynow. Ale gdzie? Mamy nadzieje, ze za miesiac bedziemy mogli cos konkretnego napisac na ten temat.

Chocby nie wiem jak sie sprezyc - sesja letnia dla polonistow, kulturoznawcow i bibliotekoznawcow /oczywiscie tylko tych ktorzy kultywuja zamierajace tu i owdzie poczucie nieodzownosci bibliotek/ zapowiada sie uciazliwie. Przynajmniej czesciowo moze to zlagodzic zalecenie komisji uczelnianej aby w stosunku do nich uchylic regulaminowe ograniczenie liczby jednorazowych wypozyczen ksiazek z innych bibliotek uniwersyteckich, a takze - aby o to samo wladze Wydzialu wystapily do Biblioteki Slaskiej. Nie watpimy, ze dyrekcja BS wystapienia takie potraktuje przychylnie.

Pracownice biblioteki poddaly sie juz zaleconym testom alergologicznym. Nie mozemy jednak zapewnic, ze o wynikach szczegolowo poinformujemy za miesiac - obowiazuje tajemnica lekarska.