Strukturalne nieprzystosowanie systemu ksztalcenia na poziomie wyzszym do rynku pracy dla "produktow" tego systemu nie jest wylacznie nasza bolaczka ani bolaczka jedynie naszej czesci Europy. Francja, poczawszy od 1968 roku jest krajem nieustannej rewolty studenckiej, w ktorej niezaleznie od bezposrednich przyczyn manifestacji niezadowolenia, w gruncie rzeczy zawsze chodzi o to, ze wielu absolwentow nie ma z soba co zrobic po studiach. Blizszy wglad w sytuacje w Europie - od Hiszpanii po Polwysep Skandynawski- pokazuje, ze wszystkie kraje stoja wobec wyzwania "nadprodukcji" inteligencji i wszystkie dosyc goraczkowo poszukuja jakichs rozwiazan /Jakich - bedziemy wdzieczni wyjezdzajacym i "powracajacym z zagranicy" naszym pracownikom jesli za posrednictwem "GU" zechca podzielic sie swymi obserwacjami. Moze sie to okazac nie tylko ciekawe ale i pozyteczne/.

Styczniowy numer francuskiego miesiecznika "Le temps de l`Eglise" /znajomego Pana Profesora - antyklerykala pokornie prosze aby sie nie obruszal ze wstretem - to naprawde znakomite pismo, traktujace nie tylko o sprawach Kosciola/ przyniosl obszerne dossier traktujace o roznych problemach szkolnictwa w roznych krajach Europy, takze w USA. Uznalismy, ze warto z tego wielowatkowego opracowania, na ktore zlozyly sie publicystyczno-informacyjne teksty miedzynarodowego grona autorow, wybrac czesc ukazujaca sytuacje zatrudnieniowa absolwentow wyzszych uczelni.

BEZROBOCIE OSOB Z WYZSZYM WYKSZTALCENIEM

Bezrobocie wsrod osob z wyzszym wyksztalceniem we Francji, Wloszech, Kanadzie, Norwegii i Finlandii jest o polowe nizsze w porownaniu ze wskaznikiem bezrobocia ogolnego. W Niemczech, Szwecji, Danii, Austrii wskaznik ten jest jeszcze mniejszy - miedzy polowe a jedna czwarta. Natomiast w Hiszpanii osiagnal on 82 proc., a w Holandii jest najwyzszy - blisko 90 proc. We Wloszech interesujaca jest dynamika obu wskaznikow: bezrobocie generalnie wzrasta podczas gdy liczba osob z wyzszym wyksztalceniem pozostajacych bez pracy nieznacznie maleje. W Holandii ostro rysuje sie zjawisko odwrotne.

BEZROBOCIE A WIEK

Bezrobocie ludzi z wyzszym wyksztalceniem dotyka przede wszystkim mlodych, tuz po studiach. Wedlug raportu Organizacji Wspolpracy i Rozwoju Gospodarczego szczegolnie wyraznie pokazuje to przyklad Hiszpanii i Wloch. W Hiszpanii w grupie wiekowej 20-24 lata bezrobocie wynosi 53 proc., w nastepnej - do 29 lat - juz tylko 30 proc., a do 44 lat - 7 proc. Podobnie wyraznie choc w mniejszej skali widac to we Wloszech.

DOBRE I ZLE KIERUNKI

W Niemczech najwyzsze bezrobocie dotyka nauczycieli, lingwistow /jezyki obce/, psychologow, socjologow i lekarzy; w Austrii - psychologow, absolwentow nauk spolecznych, poczatkujacych lekarzy, nauczycieli, absolwentow literatury; w Belgii - psychologow, pedagogow, filozofow, absolwentow literatury, wychowania fizycznego i nauk spolecznych; we Francji - najbardziej - absolwentow nauk politycznych i psychologow; we Wloszech - lekarzy; w Norwegii - po kryzysie w 1987 roku glowny impet bezrobocia ugodzil w inzynierow; w Szwajcarii - powyzej przecietnej utrzymuje sie bezrobocie absolwentow nauk spolecznych i literatury.

NAUKE UPRAWIAC NAJLEPIEJ - BEDAC NIEMCEM

- bo w Niemczech pozycja naukowcow jest najlepsza: od konca lat osiemdziesiatych fizycy i chemicy /naukowcy / plasowali sie na drabinie zarobkow powyzej inzynierow. We Francji mlodzi naukowcy ze swymi zarobkami lokowali sie gdzies pomiedzy inzynierami dyplomowanymi a inzynierami po studiach zawodowych. W innych krajach generalnie sytuacja naukowcow jest mniej korzystna.

INZYNIER - ZYC NIE UMIERAC

Uwaza sie, ze generalnie na calym swiecie brakuje inzynierow. W 1990 roku gospodarka francuska zglaszala zapotrzebowanie na 25 tys. inzynierow - i tak przez przynajmniej kilka nastepnych lat. Tymczasem "podaz" w tym samym roku wyniosla ok. 14 tys. rocznie. W tym czasie we Wloszech 8500 inzynierow musialo zaspokoic apetyt gospodarki deklarowany na 23000 inzynierow. W Niemczech uswiadomiono sobie niedobor inzynierow juz na poczatku lat osiemdziesiatych i dlatego liczba kandydatow to tego zawodu nieustannie wzrasta, nie powodujac, jak dotad, spadku plac w tej grupie.

PRAWNICY: STATUS QUO

Wedle Organizacji Wspolpracy i Rozwoju, studia prawnicze nie przezywaja jakiejs szczegolnej nawalnicy kandydatow do zawodu, tak jak wyzsze szkoly zarzadzania. A przeciez wzrosla pewnosc otrzymania po nich pracy, dzieki systematycznemu rozwojowi sektora prywatnego zwiekszajacego popyt na uslugi prawnicze.

NAUCZYCIEL - GALERNIK

We Francji absolwent najwyzszego poziomu studiow w dziedzinie literatury pragnacy wejsc w zawod nauczycielski otrzyma te same warunki placowe co nauczyciel przedmiotow scislych i technicznych posiadajacy tylko dyplom ukonczenia tzw. pierwszego cyklu /matura + 2/. W Niemczech od konca lat osiemdziesiatych mlodzi nauczyciele maja z praca wielkie klopoty. W Austrii w tym okresie ok. 40 proc. pragnacych zostac nauczycielami nie znalazlo pracy. W Belgii, we Wloszech - takze ciezko. Zarowno w Niemczech jak i innych wymienionych krajach zarobki nauczycieli sa nizsze od srednich - nawet o 20 proc. /Skad to znamy? /.

EKONOMISTO, JESTES DOBRZE USTAWIONY!

Wyksztalcenie ekonomiczne /podobnie jak prawnicze/ daje duzo pewniejszy start zyciowy niz studia filologiczne czy spoleczne. Lepszy - generalnie - jest jedynie fach inzyniera. A w Holandii ekonomista ma sie nawet lepiej od inzyniera. We Wloszech ekonomisci, obok inzynierow tylko w minimalnym stopniu ryzykuja bezrobociem. W Niemczech od razu otrzymuja prace po studiach, jednak z zarobkami nieco gorszymi od inzynierow. We Francji gdzie wystepuje znaczna mnogosc typow dyplomow ekonomicznych tylko posiadacze trzech z nich maja pewnosc pracy od zaraz. Pozostale rodzaje dyplomow ekonomicznych i specjalnosci nie sa juz tak dobre np. rzecz ciekawa - posiadacze tak modnej i lansowanej ekonomicznej specjalizacji w zakresie administracjigospodarczej i socjalnej wystawieni sa na wzglednie duze ryzyko pozostania bez pracy.

ABYSMY ZDROWI BYLI

Pogoda dla lekarzy i posiadaczy zawodow paramedycznych panuje w:
- Norwegii, gdzie bezrobocie w tej grupie jest najnizsze, a place o ok. 30 proc. wyzsze od przecietnych;
- Finlandii, gdzie dla medykow nie ma bezrobocia a place sa najwyzsze;
- Szwecji - place po pieciu latach pracy wyzsze sa o 60 proc. od sredniej i 86 proc. - po 10 latach pracy.

Najgorzej lekarzom w:
- Austrii - dwa lata po studiach 58 proc. lekarzy nie ma stalej pracy i razem z nauczycielami stanowia 71 proc. bezrobotnych z wyzszym wyksztalceniem;
- Wloszech - po trzech latach od dyplomu tylko jedna czwarta lekarzy miala stala prace.

Francje charakteryzuje zjawisko duzej liczby mlodych przepracowanych lekarzy trzymajacych sie kurczowo kilku czastkowych posad, polujacych na zalapanie sie na pelny etat, dajacy na ogol wystarczajaca podstawe stabilizacji.

A jednak wszedzie medycyna oblezona jest przez kandydatow na studia.

JADAC NA STUDIA DO USA WIEDZ, ZE:

Kazdego roku "US News and World Report Magazin" oglasza liste rankingowa uniwersytetow amerykanskich, przyjmujac stupunktowa skale klasyfikacyjna. Aktualnie miejsca od 1 do 10 zajmuja: Harvard University, Princeton University, Yale University, Massachusetts Institute of Technology, California Institute of Technology, Stanford University, Duke University, Dartmouth College, University of Chicago, Cornell University /Harvard ma 100 pkt a dziesiaty na liscie - Cornell - 94, 9 pkt/.

PROSTA ZALEZNOSC

W 1990 roku Niemcy mialy na studiach wyzszych 1. 470. 000 studentow, Francja - 1. 900. 000. A do obslugi:
Francja Niemcy
Profesorow: 14500 30600
innych nauczycieli: 38000 68200
pers. adm. - techn. : 40000 143000
Niemcy co roku wydaja na badania naukowe 20 proc. wiecej niz Francja. Latwiej teraz zrozumiec - pisze rozgoryczony anonimowy Francuz-autor powyzszego zestawienia - dlaczego od 1960 roku Niemcy otrzymali trzy razy wiecej nagrod Nobla w chemii, fizyce i medycynie niz Francuzi. Na szczescie my tak latwo nie gorzkniejemy. A swoja droga, moze ktos z Czytelnikow potrafi w tym zestawieniu dopisac "slupek": Polska?