"Mała Ojczyzna powstaje – ziarnko do ziarnka. Pojedynczy człowiek je sadzi; Plon staje się udziałem wielu ludzi". - Jan Sabiniarz

XVII Dni Ziemi w Sosnowcu

 
Kiedy po raz pierwszy 17 lat temu zaproponowaliśmy szkołom naszego miasta Dni Ziemi w Sosnowcu, nie do przewidzenia były efekty odbioru tej imprezy. Dzisiaj wiemy, że wpisała się ona na stałe w kalendarz zajęć przedszkoli i szkół podczas ciepłych dni wiosennych kwietnia i maja1. Dziś mamy już wyraźnie uformowaną wspólnotę nauczycielską, skupioną w Społecznym Komitecie Dni Ziemi2 przy Wydziale Nauk o Ziemi UŚ. Zespół ten z roku na rok rozwija zakres propozycji dotyczących walorów poznawczych przyrody, twórczości artystycznej oraz nabywania przez uczniów umiejętności obserwacji, opisu i zapobiegania skutkom dewastacji środowiska naturalnego.
 
Obfity plon w tym roku przyniosły "Tęczowe Warsztaty", zorganizowane przez Dorotę Nieznanowską – Gawlik i Agnieszkę Bąk
Obfity plon w tym roku przyniosły "Tęczowe Warsztaty", zorganizowane przez Dorotę Nieznanowską – Gawlik i Agnieszkę Bąk
 

Tegoroczny plakat wyjątkowo trafnie oddał ideę Dni Ziemi: w zagłębieniu dłoni – garstka gleby z małą rośliną, której wiatr porywa zielone listki… I tak się też stało w szkołach – listki te padły na dobrą glebę. Dni Ziemi stanowią dziś kategorię edukacyjną, która nasyca wartościami programy dydaktyczno – wychowawcze wielu szkół sosnowieckich. Materiały zebrane w czasie tych imprez są obficie wykorzystywane na lekcjach różnych przedmiotów. Można powiedzieć, iż wokół Dni Ziemi wytworzyła się atmosfera pogody, radości i chęci dociekania tajemnic przyrody, w dialogu pomiędzy nauczycielem a uczniami.

W próbie opisu tego ciągu imprez ze zrozumiałych względów, trudno jest podać dokładną liczbę uczestników. Ze sprawozdań wynika, iż w ramach Dni Ziemi pracowało ponad trzy tysiące osób; w rzeczywistości liczba ta była znacznie większa.

W kwietniu i w maju – łącznie – odbyło się 37 spotkań w przedszkolach, szkołach, jak też w innych instytucjach: Państwowym Instytucie Geologicznym (PIG), Muzeum

w Sosnowcu oraz na Wydziale Nauk o Ziemi UŚ. W ostatnich latach rozszerzył się przestrzenny zasięg spotkań; oprócz imprez przedszkolnych, szkolnych, były też miejskie, wojewódzkie i ogólnopolskie. Największy zasięg przestrzenny miał „Międzynarodowy konkurs plastyczny dla uczniów – ZIEMIA GIGANTÓW”, zorganizowany przez Oddział Górnośląski PIG. Wzięło w nim udział 1165 uczniów.

W tym krótkim sprawozdaniu nie sposób opisać, a nawet wymienić tytuły wszystkich imprez. Zamieszczam więc wybrane przykłady różnych działań (konkursy, turnieje, warsztaty, zajęcia terenowe, mityngi, zabawy, inscenizacje i in.).

Przedszkola: Potrafię śpiewać piosenki, deklamować wiersze o przyrodzie naszego miasta; Jestem mieszkańcem Ziemi; Dmuchawce, latawce, wiatr; Tęczowy obraz mojej Ziemi; Jesteśmy przyjaciółmi Ziemi;

Szkoły: Ziemia gigantów; Tęczowe warsztaty; Mieszkam w Sosnowcu; Poznajemy tajemnice lasu; Zielone miasto przyszłości; Rozumiem Cię Ziemio;

Zamknij dom - z nami chodź; Plener malarski w Trójkącie Trzech Cesarzy; Co zagraża ludziom i przyrodzie?, Mieszkam w województwie śląskim; Śmieci mniej, Ziemi lżej.

Trzeba przyznać, iż reforma edukacji nie zaskoczyła przedszkoli. Panuje tam atmosfera nauczania poprzez różne formy zabawowe, oparte na propozycjach C. Freineta i M. Montesori. Warto wskazać choćby jeden przykład z Przedszkola nr 45 - LATAWCE, DMUCHAWCE, WIATR 3. Były to warsztaty ekologiczne (turniej międzyprzedszkolny) z udziałem rodziców, mające na celu zapoznanie dzieci ze znaczeniem powietrza dla życia na Ziemi, zrozumienie konieczności dbania o jego stan oraz poprzez sześć doświadczeń, poznawanie wybranych właściwości powietrza. A więc, było tam – szeleszczenie bibułkami, dmuchanie ptasich piórek, eksperymenty z płomieniami świec w słoikach, badanie zanieczyszczenia klosza lampy naftowej, bąbelki w wodzie, bańki mydlane, zabawy z chustą animacyjną powodującą szalony wiatr. Całość wzbogacały wierszyki, zagadki i in.

W całym łańcuchu działań szkolnych na rzecz Dni Ziemi, końcowym ogniwem jest włączenie zebranych materiałów do procesu kształcenia. Przykładem może być podsumowanie tegorocznych prac w Szkole Podstawowej nr 46 na lekcjach przyrody w poszczególnych klasach. W sprawozdaniu Barbara Wybraniec zaznaczyła: Napisali, co najbardziej im się podobało, z czego nie byli zadowoleni. Opisali swój udział w całym przedsięwzięciu oraz zaproponowali hasło XVIII Dni Ziemi - Poznajemy parki krajobrazowe w woj. śląskim.

Opowiadanie Damiana Michalskiego (kl. IV, SP nr 21 w Sosnowcu) - plon warsztatów poetycko-literackich w ramach tęczowych warsztatów, prowadzonych przez Dorotę Ćwiertnię i Tatianę Stacherską

 

Ukryła twarz w wilgotnych od rosy kwiatach bzu, by nikt nie dostrzegł jej łez. Schowała się w zielonych krzewach, bujnej trawie, w gęstwinie drzew, by ukryć się przed światem. Była tam długo, bo się obraziła. Czuła się niepotrzebna, gdy lato, jesień i zima powiedziały jej, że nie ma z niej pożytku! Lato – to najcieplejsza pora roku, ukochane przez wszystkich wakacje, dojrzałe w słońcu truskawki i czereśnie. Jesień rozsypuje kolorowe liście, kusi koszem owoców i warzyw. Zima daje odpoczynek roślinom i zwierzętom, a dzieciom – świetną zabawę.

Wiosna długo myślała, w czym jest pożyteczna. Usłyszała świergoczące ptaki i pomyślała, że tyle ich dzięki niej powraca! Spojrzała na soczystą zieleń i pomyślała, że dzięki niej rośliny stają się zielone, piękne i dają tlen. Popatrzyła na dzieci wąchające kwiaty bzu i ich radość z pięknych, pachnących kwiatów.

- Ja jestem pożyteczna! – powiedziała głośno.

- Jesteś! – powtórzyły inne pory roku, które ją odnalazły. Uściskały swą siostrę serdecznie i przeprosiły ją za swoje zachowanie.

 

Przypisy:

1 Organizatorzy: Społeczny Komitet Dni Ziemi przy Wydziale Nauk o Ziemi UŚ; Państwowy Instytut Geologiczny. Sponsorzy: Urząd Miejski w Sosnowcu – Wydział Kultury i Sztuki, Wydział Ochrony Środowiska, VeOLIA Environmental Service.

2 Przewodniczącą Komitetu jest Barbara Wybraniec.

3 Organizacja i prowadzenie Katarzyna Nizioł i Beata Witko.