Ogólnopolski Kongres Politologii

Ogólnopolski Kongres Politologii odbył się 22-24 września w Warszawie. Inicjatywa zorganizowania sympozjum wyszła od Polskiego Towarzystwa Nauk Politycznych oraz Komitetu Nauk Politycznych Polskiej Akademii Nauk. Organizatorzy pragnęli wśród ponad sześciuset uczestników wydarzenia wywołać intelektualny ferment i poczucie kształtowania tożsamości dyscypliny. Kongresowi przyświecało motto: „Demokratyczna Polska w globalizującym się świecie”.

Konferencja rozpoczęła się od uroczystego wręczenia nagrody konkursu im. prof. Piotra Dobrowolskiego za najlepszą pracę doktorską o tematyce niemcoznawczej. Został on ustanowiony w 2007 roku staraniem katowickiego oddziału Polskiego Towarzystwa Nauk Politycznych i objęty patronatem JM Rektora Uniwersytetu Śląskiego prof. zw. dr. hab. Wiesława Banysia. Jego celem jest wspieranie rozwoju naukowego młodych badaczy poprzez docenienie ich wysiłku intelektualnego zarówno w sferze materialnej, jak i promocję osiągnięć.

W imieniu organizatorów dr hab. Zbigniew Oniszczuk i mgr Agnieszka Turska-Kawa złożyli gratulacje na ręce laureatki tegorocznej edycji konkursu dr Aleksandry Kruk z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Ponadto zaprezentowali, wydany staraniem katowickiego oddziału PTNP oraz Instytutu Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego, pierwszy, nagrodzony w 2008 roku, doktorat Natalii Niedźwieckiej „Etniczny aspekt tożsamości Łużyczan”. Publikacja wyróżnionych doktoratów w polskiej i niemieckiej wersji językowej jest możliwa dzięki pomocy ze strony Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej. Opiekę nad serią wydawniczą sprawuje również Centrum Technologii, Transferu Informacji i Rozwoju Fundacja Uniwersytetu Śląskiego. Idea konkursu odbiła się szerokim echem w środowisku politologów, zyskując szereg pochlebnych opinii. W kuluarowych dyskusjach wielokrotnie można było usłyszeć, iż stał się on przyczynkiem do promowania nauk społecznych Uniwersytetu Śląskiego. Nieocenioną rolę w powodzeniu przedsięwzięcia odegrała dr Anna Dobrowolska. 

Na sesjach plenarnych odbywających się po części powitalnej zebrało się grono najwybitniejszych polskich autorytetów politologicznych. Naukowcy wnikali w materię polityki wewnętrznej i międzynarodowej. W części poświęconej sprawom krajowym dyskusja dotycząca istoty demokracji bardzo szybko przeniosła się na temat funkcjonowania mediów. Według polskich politologów środki przekazu mają ową demokrację psuć m.in. poprzez trywializację debaty publicznej. Wśród innych refleksji panelistów pojawiały się zagadnienia niskiego poziomu partycypacji wyborczej obywateli i ucieczki od myślenia wspólnotowego w przywództwo indywidualne.

Drugi panel merytoryczny poruszał kwestię międzynarodowego otoczenia Polski. Prelegenci wskazali, iż do początku XXI wieku zdecydowanie łatwiej było odczytać rządzącym środowisko międzynarodowe kraju, czytelna była bowiem opcja euroatlantycka. W późniejszych latach sytuacja cechowała się mniejszą klarownością, powodując zwiększoną polaryzację w postawach dotyczących prowadzenia polskiej polityki zagranicznej. Wiele miejsca w dyskusji poświęcono Rosji, kładąc nacisk na to, iż nie jest ona w stanie wyzbyć się imperialnego atawizmu, zauważano, że w Polsce panuje neurotyczne postrzeganie Rosji jako śmiertelnego zagrożenia. Wskazano również, iż polska polityka zagraniczna przynosi zaskakująco dobre efekty mimo tego, że dokonano złej oceny głównego sojusznika (USA), a nauka skutecznej walki o wpływy w Unii Europejskiej postępuje niespiesznie.

Drugi dzień konferencji był w powszechnej opinii zdecydowanie najbardziej atrakcyjny. Jednakże umiejscowienie w nim aż 72 paneli o niezwykle szerokim spektrum tematycznym mogło wywołać u uczestników poważny ból głowy.

W ostatnim dniu kongresu skupiono się na kwestiach tożsamości politologii. Wśród wystąpień naukowców wielokrotnie pojawiały się tezy, iż specyfika dyscypliny kryje się nie w metodach, a w zadawanych pytaniach oraz, że politologia dysponuje wieloma teoriami, z których każda może być adekwatna w pewnym zakresie.

O ogólnej pozytywnej ocenie I Kongresu Politologii zaważyły merytoryczne i inspirujące dyskusje. W opinii jednego z uczestników – Jana Wolnickiego - godnym Uniwersytetu Śląskiego wyzwaniem byłoby zorganizowanie w przyszłości III edycji Kongresu.