Z inicjatywy Prorektor ds. Filii Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie prof. UŚ dr hab. Haliny Rusek w maju ubiegłego roku prezentacją Słownika Psychologicznego prof. Józefa Pietera zainaugurowano w Akademickiej Kawiarni Artystycznej Filii UŚ drugi po "Twórców śląskich portretach wielostronnych" cykl pod nazwą: "Promocje w Akademickiej Kawiarni Artystycznej" (zob. "GU" 2004, nr 9-10). Zamierzeniem cyklu było i jest promowanie istotnych dla cieszyńskiego środowiska uczelnianego publikacji naukowych, będących efektem jednostkowych bądź zespołowych penetracji badawczych.

W ramach cyklu 9 marca br. w Centrum Konferencyjnym Filii odbyła się promocja pierwszej pozycji książkowej Katedry Edukacji Kulturalnej Instytutu Nauk o Edukacji Wydziału Etnologii i Nauk o Edukacji pt. Edukacja Kulturalna. Wybrane Obszary (Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2004). Poświęcony problematyce pedagogiczno-kulturalnej tom, zainspirowany i zredagowany przez kierującą Katedrą prof. dr hab. Katarzynę Olbrycht, dedykowany jest pamięci zmarłego 9 sierpnia 2002 roku Profesora Antoniego Gładysza - promotora zawodu animatora społeczno-kulturalnego w Polsce, wieloletniego kierownika wpierw Zakładu Pedagogiki Pracy Kulturalno-Oświatowej, potem Zakładu Animacji Społeczno-Kulturalnej, redaktora niemalże wszystkich powstałych w środowisku cieszyńskich pedagogów kultury publikacji książkowych, poprzedzających promowaną pozycję wydawniczą.

Specjalizacja kierunkowa oraz specjalizacja indywidualna tworzących Katedrę 13 pracowników naukowo-dydaktycznych sprawia, iż w publikacji reprezentowane są wespół z szeroko pojętą problematyką pedagogiczną niemalże wszystkie dyscypliny

artystyczne: plastyka, teatr, film, literatura, także nowe media; niektóre dziedziny sztuki nawet dwoma artykułami. Z jednym wyjątkiem - brak w gronie pracowników Katedry specjalisty z zakresu wiedzy o muzyce sprawił, iż jest ona w tomie nieobecna. W dniu promocji jednakże przestrzeń rozdziału nienapisanego wypełniła muzyka, dziedzina sztuki szczególnie przez profesora Gładysza umiłowana. Zaproszenie na promocję przyjęli bowiem Bogdan Desoń - solista Opery Śląskiej w Bytomiu oraz adiunkt Agata Adamczyk z Wydziału Artystycznego Filii UŚ. Artyści zaprezentowali się w repertuarze romantycznym - pieśniach Franza Schuberta. Nader liczni uczestnicy promocji - rodzina profesora Gładysza: syn Jan i wnuk Roman, Dziekan Wydziału Etnologii i Nauk o Edukacji prof. UŚ dr hab. Zygmunt Kłodnicki, prodziekani Wydziału, Dyrektor Instytutu Nauk o Edukacji prof. dr hab. Wiesława Korzeniowska, wicedyrektorzy Instytutu, pracownicy naukowo- dydaktyczni Filii, studenci animacji społeczno-kulturalnej (w tym studenci studiów zaocznych), przedstawiciele władz powiatowych i samorządowych, wysłuchali pięciu pieśni, w iście mistrzowskim wykonaniu: Bądź pozdrowiona, Król olch, Lipa, Serenada, Tyś ciszą jest.

Wcześniej jednakże, po słowach powitania skierowanych do obecnych oraz po rekomendacji książki i przybliżeniu sylwetki profesora Gładysza przez Dziekana Wydziału profesora Zygmunta Kłodnickiego, prezentacji publikacji dokonała kierująca Katedrą profesor Katarzyna Olbrycht - redaktor naukowy tomu, zarazem autorka tekstu Kultura osobista wśród celów edukacji kulturalnej? Profesor Olbrycht poinformowała obecnych, iż prezentowana, składająca się z dwóch części książka (część I: Problemy edukacji kulturalnej "wyostrzone" przez współczesną kulturę, część II: W kręgu praktycznych poszukiwań kształtu edukacji kulturalnej), "stanowi próbę wskazania tych obszarów edukacji kulturalnej, które stają się w ostatnim czasie coraz bardziej aktualne, a w konsekwencji wymagają objęcia naukową refleksją i szczegółowymi badaniami, poddania głębszym analizom i wskazania przewidywanych trendów rozwojowych". Pani Profesor wyjaśniła nadto, iż dążność do ukazania różnych kierunków myślenia o kulturze i edukacji kulturalnej sprawiła, iż konstruując zawartość treściową tomu programowo zrezygnowano z przyjmowania wspólnej interpretacji powyższych pojęć. Wskazała, słowami Wstępu, iż "najogólniejszą ramą pracy jest wyeksponowanie w interpretacjach kultury i edukacji kulturalnej problematyki wartości oraz poszerzenie tradycyjnego zakresu edukacji kulturalnej (jako edukacji głównie artystycznej i estetycznej), o kształcenie do poznania i ochrony dziedzictwa kulturowego własnej i innych kultur, do aktywności twórczej, do kontaktu z innymi kulturami, do kontaktu z mediami, do wartości moralnych i społecznych".

Poszczególni autorzy przedstawili się licznie zgromadzonym fragmentami swoich artykułów. Przysłowiowe pięć minut dane zostały: dr Ewie Fonfarze ("Zmieniła się skóra świata"- między diagnozą świata a planem kultury), autorce okładki - dr Joannie Winnickiej-Gburek (Arcydzieło w edukacji kulturalnej), dr Ewelinie Koniecznej (Pomiędzy kulturą medialną a filmową. Szkic o znaczeniu kultury filmowej w humanistycznym rozwoju człowieka), dr Jolancie Skutnik (Wychowanie w sztuce jako koncepcja edukacji kulturalnej dziecka), mgr Jolancie Gisman-Stoch (Mury miasta Uruk. Kultura i twórczość jako procesy adaptacyjne), prowadzącej promocję dr Mirosławie Pindór (Edukacyjna funkcja teatru w społeczeństwie na granicy dwóch państw (na przykładzie Śląska Cieszyńskiego), dr Dorocie Sieroń-Galusek (Edukacja międzykulturowa jako nowa jakość w edukacji równoległej), dr Edycie Korepcie (Kulturotwórcza rola poetów Śląska oraz ich więź ze środowiskiem lokalnym (na przykładzie twórczości Mieczysława Stanclika, Janiny Podlodowskiej, Jadwigi Mandery), dr. Bogdanowi Dziadzi (Edukacja czy postkultura - media a dzieci na nowy wiek) i mgr Ewie Tomaszewskiej (Teatr zabawy). W ostatnim przypadku komentarzem do czytanego tekstu stał się utrwalony na taśmie video fragment eksperymentu pedagogiczno-artystycznego Kaczka i Hamlet Jana Dormana, przeprowadzonego w 2003 roku przez mgr Tomaszewską i studentów Animacji Społeczno-Kulturalnej. Przywołany już w niniejszym artykule koncert pieśni Schuberta wkomponowany został organicznie w strukturę prezentacji.

Pracownicy Katedry Edukacji Kulturalnej wraz z rodziną Profesora Antoniego Gładysza oraz artystami wykonującymi pieśni Schuberta

Zwieńczeniem promocyjnego spotkania było zapoznanie z sylwetką oraz myślą naukową Profesora Antoniego Gładysza, uobecnioną w tekstach pochodzących z różnych okresów jego aktywności naukowej. Drogę naukową Profesora przedstawił i fragmenty jego artykułów z lat 1974- 2001 przeczytał dr Tadeusz Kania, zarazem autor zamieszczonego w promowanej książce (tuż po Wstępie autorstwa prof. K. Olbrycht) szkicu biograficznego profesora Antoniego Gładysza.

Na czas promocji w sali Centrum Konferencyjnego zaaranżowano wystawę publikacji książkowych powstałych w ostatniej dekadzie w środowisku cieszyńskich pedagogów kultury (w Zakładzie Animacji Społeczno-Kulturalnej, Zakładzie Animacji Społeczno-Kulturalnej i Wychowania Estetycznego) oraz ekspozycję fotografii Profesora. Fotografii pochodzących z różnych okresów jego działalności naukowo- dydaktycznej, także okresów wielości sprawowanych przezeń funkcji (Prorektora Filii UŚ (1974-1977), Dziekana Wydziału Pedagogiczno- Artystycznego (1977/78), kierownika Zakładu Pedagogiki Pracy Kulturalno-Oświatowej (1975/76-1992/93), kierownika Zakładu Animacji Społeczno-Kulturalnej (1993/94-1997/98). Ale gros zdjęć, jakie zgromadzono na wystawie, to fotografie Profesora w otoczeniu pracowników macierzystego Zakładu, nierzadko Jego uczniów; fotografie upamiętniające 80. i 85. rocznicę urodzin.

Sama zaś promowana publikacja, ujawniająca patrzenie na kulturę przez pryzmat wartości i tym samym stanowiąca realizację postulatów profesora Floriana Znanieckiego (którego prof. Gładysz postrzegał jako swojego mistrza i którego wskazania przez całe swoje niezwykle pracowite życie naukowe realizował), wydaje się swoistą realizacją testamentu duchowego profesora Antoniego Gładysza. Realizacją podjętą przez Jego uczniów i współpracowników, tworzących od roku akademickiego 2002/2003, Katedrę Edukacji Kulturalnej.

Mirosława Pindór