Kultura a integracja

Na zakończenie Europejskiego Roku Osób Niepełnosprawnych Zakład Arteterapii UŚ oraz Biblioteka Śląska przygotowały projekt naukowo-artystyczny Kultura a integracja - sztuka wobec niepełnosprawności. Honorowymi Patronami projektu byli: Wojewoda Śląski Lechosław Jarzębski, Marszałek Województwa Śląskiego Michał Czarski oraz JM Rektor UŚ prof. dr hab. Janusz Janeczek. Opiekę naukową i artystyczną nad realizacją projektu sprawowała prof. UŚ dr hab. Mirosława Knapik - Kierownik Zakładu Arteterapii, przy współpracy Dyrektora Biblioteki Śląskiej prof. dr. hab. Jana Malickiego.

Celem całego przedsięwzięcia było ukazanie terapeutycznego wpływu sztuki i twórczości, w życiu osób niepełnosprawnych oraz podkreślenie roli, jaką spełniają procesy tworzenia i percepcji sztuki w integracji społecznej tych osób. Projekt ten stanowił także podsumowanie wydarzeń związanych z twórczością i arteterapią, które zaistniały w ramach Europejskiego Roku Osób Niepełnosprawnych na Śląsku.

W uroczystej inauguracji udział wzięli: Dyrektor Biblioteki Śląskiej prof. dr hab. Jan Malicki, Dziekan Wydziału Pedagogiki i Psychologii prof. UŚ dr hab. Stanisław Juszczyk, Kierownik Zakładu Arteterapii prof. UŚ dr hab. Mirosława Knapik Obecni byli reprezentanci wielu środowisk społecznych, artystycznych, naukowych, zajmujący się kulturą i sztuką tworzoną przez osoby niepełnosprawne. W sali audytoryjnej "Parnassos" odbył się wyjątkowy koncert w wykonaniu pianisty Antoniego Brożka, który zagrał utwory Fryderyka Chopina. Potem wystąpił zespół wokalny "Murmurando" z Zespołu Szkół Specjalnych w Mysłowicach. Zespół, prowadzony przez absolwentkę Akademii Muzycznej w Katowicach mgr Edytę Gryboś-Zabrzeńską, brał wcześniej udział w Kongresie Europa in Takt, zorganizowanym przez Uniwersytet w Dortmundzie. W koncercie udział wzięła także zaproszona na warszawską Galę Integracji Anna Rossa (fortepian, śpiew), wystąpiła także Estera Sławińska (sopran), z akompaniamentem Anny Lasek. Koncert zakończyła prezentacja taneczna Anny Bogdanowicz i Sławomira Szwedy - a był to układ choreograficzny z warsztatów Śląskiego Teatru Tańca. Koncert prowadziła prof. UŚ dr hab. Mirosława Knapik

Pierwszego dnia (2 grudnia) w Bibliotece Śląskiej odbył się także wernisaż wystawy fotograficznej W obiektywie Naszych Spraw - prac grupy twórców Punkt Osobliwości (grafika - Marek Plura, grafika - Tadeusz Jackowicz Korczyński, malarstwo olejne - Elżbieta Kuchta, rysunek i akwarela - Ireneusz Betlewicz) oraz wystawy prac twórców pracowni "UNIKAT" w Katowicach. Tego samego dnia w Śląskiej Bibliotece Terapeutycznej w Katowicach (ul. Ligonia 5-7), w godzinach popołudniowych odbył się koncert w wykonaniu kwartetu smyczkowego z klasy mgr Krzysztofa Batoga oraz kwintetu instrumentów dętych blaszanych z klasy Pawła Waloszczyka z Ogólnokształcącej Szkoły Muzycznej I i II stopnia im. F. Chopina w Bytomiu. Koncert prowadziła również prof. UŚ dr hab. M. Knapik.

Przygotowano także dwie wystawy. Pierwszą z nich stanowiła prezentacja prac plastycznych laureatów VI Festiwalu Twórczości Artystycznej Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnej w Rudzie Śląskiej, osiągnięcia laureatów festiwalu prezentowała mgr inż. Barbara Dworak, twórca festiwalu. Druga ekspozycja: "Arteterapia w zbiorach Biblioteki Śląskiej" została przygotowana przez mgr Małgorzatę Król, kierownika Śląskiej Biblioteki Terapeutycznej. Największym powodzeniem cieszyły się warsztaty arteterapeutyczne, prowadzone przez specjalistów. Było to pięć warsztatów z dziedziny plastyki, muzyki, teatru, rytmiki i terapii - "Interpretacje. Kreatywne operowanie formą poprzez świadomy wybór środków wyrazu plastycznego" - prowadząca dr A. Stawiarska; "Wprowadzenie w świat muzyki artystycznej" - prowadząca dr W. Sacher; "Terapia przez teatr" - prowadzący mgr A. Pilecka, mgr G. Reguła Mączka, mgr W. Hanke; "Muzyka i rytm w zabawach przestrzenno-ruchowych" - prowadząca mgr A. Szczepańska; "Tworzenie dla poznania i rozwoju" - prowadząca dr G. Szafraniec.

Drugiego dnia w Bibliotece Śląskiej, w sali audytoryjnej "Parnassos" odbyło się sympozjum naukowe, prowadzone przez dr W. Sacher z zakładu Arteterapii UŚ. Głos zabierali kolejno: prof. dr hab. Jolanta Szulakowska-Kulawik (UŚ Cieszyn): Sztuka przeobrażająca opór rzeczywistości; prof. dr hab. Jadwiga Uchyła-Zroski (UŚ Cieszyn): Terapia poliestetyczna rodzajem wglądu człowieka w osobowość, dr Grażyna Szafraniec (UŚ Katowice): Spotkania ze sztuką szansą rozwoju; dr K. Liszka (UŚ Katowice): Sztuka - sztuka życia w chorobie Parkinsona. Na zakończenie w sali audytoryjnej "Parnassos" pokazano prezentacje teatralne Barwy uczuć, przygotowane przez Zespół Cień z ŚDS Caritas Tychy (reż.: lic. U. Sawicka, mgr K. Ogdowska) oraz Cztery pory roku, przygotowane przez WTZ "Promyk" Katowice (reż.: mgr A. Pilecka, mgr G. Reguła - Mączka).

Trzeciego dnia (4 grudnia) w sali "Benedyktynka" Biblioteki Śląskiej, odbyła się konferencja na temat Roli mediów w kształtowaniu pozytywnego obrazu aktywności osób niepełnosprawnych w społeczeństwie. Konferencję prowadził mgr Marek Plura. Zaprezentowano film o Absurdalnym Kabarecie (reż.: ks. M. Wójcicki) oraz odbyła się dyskusja panelowa, w której udział wzięli reprezentanci środowiska osób niepełnosprawnych, redakcji prasowych, radiowych, telewizyjnych, twórców filmowych oraz władz samorządowych. W godzinach popołudniowych, w Śląskiej Bibliotece Terapeutycznej (ul. Ligonia 5-7) miała miejsce promocja tomiku wierszy Eros i Psyche T. Jackowicza-Korczyńskiego, połączona z koncertem w wykonaniu Sylwestra Szwedy - gitara, harmonijka, śpiew oraz Tadeusza Jackowicza-Korczyńskiego (multimedialna prezentacja grafik i rysunków).

W ramach realizacji projektu zaprezentowano zatem różnorodne działania artystyczne, promujące twórczość osób niepełnosprawnych w kategoriach sztuk plastycznych (wystawy fotografii, ceramiki, malarstwa, grafiki, rysunku), z zakresu sztuki muzycznej (koncerty muzyki klasycznej, recitale wokalne), z dziedziny sztuki teatralnej (spektakle z wykorzystaniem teatru tańca, pantomimy, teatralne interpretacje klasyki, przedstawienia kabaretowe, prezentacje filmowe). Tworzenie w kulturze, to współtworzenie - porozumiewanie się językiem sztuki, za pomocą pozawerbalnych środków wyrazu. Tej formie integracji służyły koncerty artystów profesjonalnych, wplatane w inne elementy projektu. Projekt Kultura a integracja - sztuka wobec niepełnosprawności umożliwił uczestnikom reprezentującym tak odrębne dziedziny sztuki i nauki, poszerzenie wiedzy dotyczącej terapii przez twórczość oraz zdobycie praktycznych umiejętności w zakresie arteterapii. Ogromne zainteresowanie odbiorców zachęciło organizatorów do podejmowania kolejnych podobnych przedsięwzięć, zwłaszcza warsztatów przeznaczonych dla specjalistów zajmujących się terapią i sztuką.