z prac Komisji ds. Stosunków Polsko-Czeskich i Polsko-Słowackich w 2003 roku

Na działalność Komisji ds. Stosunków Polsko-Czeskich i Polsko-Słowackich składają się indywidualne osiągnięcia jej 41. członków, związanych z różnymi ośrodkami akademickimi (Cieszyn, Katowice, Opole), w tym współpracowników z czeskiej części Śląska Cieszyńskiego. Dotyczą one: działalności redakcyjnej, piśmienniczej, uczestnictwa w konferencjach naukowych, udziału w międzynarodowych projektach badawczych, wygłaszania oraz organizacji wykładów gościnnych, promotorstwa w zakresie prac awansowych i działalności recenzenckiej, działalności wystawienniczej, prowadzenia warsztatów artystycznych, pozyskiwania do grona pracowników etatowych Filii UŚ znaczących przedstawicieli nauki oraz sztuki czeskiej i słowackiej, inicjowanie pracy na rzecz współpracy transgranicznej studentów, działań w funkcjonujących na polsko-czeskim pograniczu w regionie Śląska Cieszyńskiego stowarzyszeniach o charakterze ponadnarodowym, współorganizacji imprez o charakterze międzynarodowym.

W zakresie działalności redakcyjnej przywołać należy:

  • przygotowanie i zredagowanie przez prof. zw. dr. hab. Czesława Głombika oraz poprzedzenie Wprowadzeniem tomu: Z prac badawczych współczesnych filozofów słowackich (obejmującego teksty 8. autorów z słowackich ośrodków akademickich: Bratysławy, Preszowa i Bańskiej Bystrzycy, który ukaże się drukiem w Wyd. UŚ w 2OO4 r.),
  • przygotowanie przez dr Mirosławę Pindór, współredagowanie z prof. dr hab. Katarzynę Olbrycht oraz poprzedzenie Słowem wstępnym publikacji: Teatry narodowe. Tradycja i współczesność / Národní divadla. Tradice a současnost (tom, powstały we współpracy z Regionalnym Oddziałem Stowarzyszenia "Solidarność Polsko - Czesko - Słowacka", zrecenzowany przez bohemistę prof. dr. hab. Jacka Balucha, zawierający artykuły 6. autorów z Pragi, Bratysławy, Warszawy, Krakowa, Katowic i Cieszyna, ukazał się drukiem w maju br. nakładem Filii Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie),
  • przygotowanie i zredagowanie przez ks. dr hab. Zygfryda Glaesera publikacji "Kościoły siostrzane" w dialogu (Opole 2OO3),
  • uczestnictwo prof. dr hab. Wojciecha Świątkiewicza w pracach Kolegium Redakcyjnego czasopisma "Kontakty", organu Stałej Polsko-Słowackiej Komisji Nauk Humanistycznych (siedziba redakcji - Centrum Badań Śląskoznawczych i Bohemistycznych Uniwersytetu Wrocławskiego).

W zakresie piśmiennictwa naukowego na wymienienie zasługuje przede wszystkim artykuł prof. dr hab. Cz. Głombika: Frnac Grivec i słowiańska myśl zjednoczeniowa, który ukazał się w czasopiśmie "Sofia", a w zakresie aktywności konferencyjno-organizacyjnej przywołać należy m.in.:

  • prof. dr hab. Antoniego Barciaka organizację konferencji międzynarodowej nt. Curatores pauperum Źródła i tradycje kultury charytatywnej Europy Środkowej. (org.: Instytut Górnośląski, Urząd Miasta Zabrze, Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział Katowice, Katowice 13- 14 XI 2OO3)
  • ks. dr. hab. Z. Glaesera, jako kierującego Katedrą Teologii Kościołów Wschodnich, współorganizacja konferencji nt. Ekumenią żyć w Kościołach lokalnych (Uniwersytet Opolski, 26 XI 2OO3).

W zakresie wystąpień konferencyjnych wymienić należy m.in.:

  • prof. dr. hab. A.Barciaka udział w konferencji nt. Causa creandi. O pragmatyce źródła historycznego (org.: Uniwersytet Wrocławski, Lądek Zdrój, 21- 24 V 2OO3),
  • prof. dr. hab. Wojciecha Świątkiewicza udział czynny w konferencji nt. Polacy i Czesi między Rosją a Niemcami (org. Stała Polsko-Czeska Komisja Nauk Humanistycznych, Kłodzko - Międzygorze, 13-16 X 2OO3),
  • ks. dr. hab. Z. Glaesera referat: Europejska integracja szansą czy zagrożeniem dla pograniczy?, wygłoszony na seminarium naukowym nt.: Budowa lokalnego społeczeństwa obywatelskiego w perspektywie integracji europejskiej (Kędzierzyn-Koźle , 22-23 V 2OO3);
  • udział wespół z Rektorem Wyższego Seminarium Duchownego w Pradze ks. Arturem Matuszkiem w międzynarodowej konferencji w Ankarze nt.: Zadania państw związane z pokojowym rozwiązywaniem międzynarodowych konfliktów (Ankara, O3-7 IX 2OO3),
  • prof. dr hab. Haliny Rusek (współpracownika Komisji) referat: Wyszehradzkie sąsiedztwa. Przypadek polsko-czeski, wygłoszony na międzynarodowej konferencji: Europa Środkowa - wspólnota czy zbiorowość? (org.: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa 9 IV 2OO3); nadto wystąpienia: Polska spoleczność zaolziańska i jej kultura artystyczna na III Światowym Polonijnym Spotkaniu Intelektualistów, Ludzi Kultury i Sztuki nt. Polacy w świecie i ich dzieła (Monachium, 24-28 X 2OO3), Chrześcijańskie sąsiedztwo w Europie Środkowo-Wschodniej. Przypadek polsko-czeski i polsko-słowacki na konferencji: Katolicyzm polski w warunkach Unii Europejskiej - szanse, zagrożenia, obawy i nadzieje (UAM Poznań, 4-6 XI 2OO3),
  • dr Aleksandry Humel (współpracownika Komisji) referat Proza Wilhelma Przeczka (wątki autobiograficzne), przedstawiony na konferencji nt. Narracje - (Auto)biografia - etyka (Kudowa Zdrój, 24-27 XI 2OO3),
  • dr hab. Jadwigi Uchyła-Zroski wystąpienie nt. Róg instrumentem kultur wielu narodów, na międzynarodowej konferencji organizowanej przez Pomorską Akademię Pedagogiczną w Słupsku (23-25 IX 2OO3)
  • dr Tadeusza Kani referat nt. Społeczeństwo obywatelskie a Polska - zagrożenia/ Občanská společnost a Polsko - ohrožení, wygłoszony na międzynarodowej konferencji nt. Občanská společnost a naše současná demokracie (org.: Občanské sdružení "Cesta světla", Krnov 16-17 V 2OO3),
  • dr Mirosławy Pindór referat nt. Cieszyn i Český Těšín lat dziewięćdziesiątych przestrzenią kontaktowania się teatralnych kultur trzech narodów: polskiego, czeskiego i słowackiego, zaprezentowany na międzynarodowej konferencji teatrologicznej nt. O divadle na Moravě a ve Slezsku / Das Theater in Mahren und Schlesien (org. Umělecké centrum Univerzity Palackého v Olomouci, Olomouc, 2O-22 XI 2OO3); nadto: referat nt. Literatura Śląska Cieszyńskiego w Scenie Polskiej Těšínského divadla, wygłoszony na międzynarodowej konferencji nt. Oblastní divadlo a regionální identita / Teatr prowincjonalny a tożsamość regionalna (org. Těšínské divadlo pod patronatem Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie i Karlovy univerzity w Praze, Český Těšín, 11 XI 2OO3); głos w dyskusji podczas międzynarodowego seminarium nt. Trvdá realita a měkké divadlo v zemích Vyšehradu/ Twarda rzeczywistość i miękki teatr w krajach Grupy Wyszehradzkiej.

Przedstawione na konferencjach naukowych referaty zostały złożone do druku.

W kwestii wspólnych projektów badawczych na przedstawienie zasługuje:

  • współorganizacja przez prof. dr hab. W. Świątkiewicza z ramienia Uniwersytetu Śląskiego międzynarodowego projektu: Tradition and modernity in the life style of the families of Visegrad Countries.

Z wygłaszanych gościnnie przez członków Komisji referatów wymienić należy:

  • ks. dr hab. Z. Glaesera: Ekumenizm to znaczy przekraczać własne słabości, zaprezentowany na Uniwersytecie Karola w Pradze,
  • prof. Eugeniusza Delekty wykład nt. Współczesnej grafika polska, przedstawiony na uniwersytecie w Ostrawie,
  • prof. dr hab. Roberta Mrózka Etnolingwistykę w Polsce, zaprezentowaną na uniwersytecie w Brnie ( V 2OO3),
  • ks. dr hab. Józefa Budniaka Współistnienie Kościołów na Śląsku Cieszyńskim - dawniej i dziś, wygłoszony na posiedzeniu Stowarzyszenia Inteligencji Chrześcijańskiej (SICh) w Czeskim Cieszynie ( 2O II 2OO3),
  • dr Ewy Fonfary Cieszyn w biografii i twórczości Kornela Filipowicza (Cieszyn, 29 XI 2OO3),

Z wykładów gościnnych, zorganizowanych przez członków Komisji, przywołania wymagają przede wszystkim:

  • zainicjowane przez ks. dr hab. Z. Glaesera referaty ks. dr Waleriana Bugela z Uniwersytetu w Ołomuńcu, wygłaszane na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Opolskiego;
  • zainicjowane przez współpracownika Komisji ks. dr Jerzego Badurę wykłady ks. Jana Grossa - prezesa Synodu Kościoła Ewangelicko- Augsburskiego, zarazem Przewodniczącego Śląskiego Oddziału Polskiej Rady Ekumenicznej nt. Maryja w Kościele ewangelickim i u Marcina Lutra (Czeski Cieszyn, 3 IV 2OO3) oraz prof. dr hab. Jerzego Buzka nt. Śląsk Cieszyński a Unia Europejska (Czeski Cieszyn, 22 V 2OO3); wykłady odbywały się w ramach działalności Stowarzyszenia Inteligencji Chrześcijańskiej, którego ks. J. Badura jest prezesem,

W kwestii promotorstwa w zakresie prac awansowych ponownie przywołania wymaga ks. dr hab. Z. Glaeser, pod którego kierunkiem ks. mgr Artur Matuszek realizuje rozprawę doktorską nt. Pneumatologiczna antropologia Nikosa Angelosa Nissiotisa; Z.Glaeser jest również recenzentem naukowym rozprawy doktorskiej Słowaczki mgr Terezii Zigowej nt. Jedność Kościoła według dokumentów Kościołów katolickiego, prawosławnego i ewangelickiego.

W zakresie prac wystawienniczych ponownie, jak w latach minionych, podać należy przedsięwzięcia prof. Eugeniusza Delekty oraz prof. Artura Starczewskiego, polegające na organizacji dwóch wspólnych, polsko-czeskich wystaw plastycznych na Zamku w Żywcu i w Galerii BWA w Bielsku-Białej; nadto wystawę własnej twórczości prof. Delekty w Galerii "Magna" w Ostrawie i udział tegoż w Międzynarodowej Wystawie Grafiki Komputerowej w Opawie. Profesorowie plastycy, zatrudnieni w cieszyńskiej Filii, są również organizatorami wespół z plastykami Uniwersytetu Ostrawskiego międzynarodowych warsztatów plastycznych (miejsce odbywania: Instytut Kształcenia Plastycznego Uniwersytetu Ostrawskiego).

Osoby z Czech i Słowacji pracujące w Filii to: doc. dr Zbyněk Janaček - Dziekan Wydziału Pedagogicznego Uniwersytetu Ostrawskiego, doc. Ivan Titor z Instytutu Wychowania Plastycznego UO. Pozyskanie pracowników z ośrodków akademickich Czech i Słowacji umożliwia i niezwykle usprawnia realizację wspólnych polsko-czeskich i polsko-słowackich inicjatyw.

W kwestii inicjowania przez członków Komisji studentów do działań na rzecz współpracy transgranicznej wymienić należy:

  • dr Ewy Fonfary, przedsięwzięcia podejmowane w ramach praktyki studenckiej śródrocznej i ciągłej na rzecz Euroregionu "Śląsk Cieszyński / Těšínské Slezsko", nadto kierowanie studentami, odbywającymi praktykę w Stowarzyszeniu Rozwoju i Współpracy Regionalnej "Olza",
  • dr Mirosławy Pindór coroczne inspirowanie studentów do uczestnictwa w imprezach społeczno-kulturalnych, ujętych w kalendarium wspólnotowych polsko-czeskich działań, przede wszystkim Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego "Na Granicy" (maj) i: "Kina Na Granicy" (kwiecień).

W zakresie uczestnictwa członków Komisji w transgranicznych stowarzyszeniach wymienić należy przede wszystkim:

  • członkostwo prof. dr hab. H.Rusek i dr J. Badury w Zarządzie Stowarzyszenia Inteligencji Chrześcijańskiej - organizacji o charakterze ponadnarodowym i ponadkonfesyjnym, działającej od czerwca 2OO2 roku na Śląsku Cieszyńskim - jego części czeskiej i polskiej, z siedzibą w Czeskim Cieszynie. Celem SICh jest przyczynienie się do integracji społeczeństw regionu cieszyńskiego. (Dodać należy, że prof. Rusek i ks. dr Badura, jezuita należą do grona założycieli Stowarzyszenia),
  • pełnienie przez dr Ewy Fonfarę, w ramach przynależności do Zarządu Towarzystwa im. Gustawa Morcinka (siedziba w Skoczowie), funkcji koordynatora działalności Ligi Szkół Morcinkowskich w Polsce i w Czechach (Karwinie),
  • członkostwo dr Mirosławy Pindór w Oddziale Regionalnym Stowarzyszenia "Solidarność Polsko - Czesko - Słowacka" (z siedzibą w Cieszynie).

W kwestii współorganizowania imprez o charakterze międzynarodowym wymienić należy udział w pracach Biura Organizacyjnego Festiwalu Teatralnego "Na Granicy" / Divadelního festivalu Na hranici dr M. Pindór (przygotowanie i redakcja biuletynu festiwalowego, informacji prasowych).

Kontakty krajowe i zagraniczne, ściśle związane z działalnością Komisji:

  • prof. dr hab. W. Świątkiewicza udział (trzykrotny) w posiedzeniach Stałej Polsko-Czeskiej Komisji Nauk Humanistycznych i Stałej Polsko-Słowackiej Komisji Nauk Humanistycznych przy Ministerstwie Edukacji Narodowej i Sportu, odbywających się przemiennie na terenie Polski lub Czech i Słowacji;
  • prof. dr hab. Antoniego Barciaka członkostwo w Komisji Dziejów Czech i Stosunków Polsko-Czeskich Polskiej Akademii Nauk;
  • współpraca członków Komisji z uniwersytetami czeskimi: z Uniwersytetem Śląskim w Opawie prof. dr hab. A.Barciaka (współpraca, w charakterze redaktora wydawnictwa, przy wydawaniu regestów dokumentów górnośląskich obejmujących także Opawszczyznę), Uniwersytetem Karola w Pradze (prof. A. Barciak, ks. dr hab. Z. Glaeser), uniwersytetem w Brnie (prof. dr hab. A.Barciak), Uniwersytetem Palackiego w Ołomuńcu (prof. Z. Glaeser, dr Mirosława Pindór), Wydziałem Pedagogicznym Uniwersytetu Ostrawskiego (prof. dr hab. R. Mrózek, prof. E. Delekta).