Wyrosła z dobrego drzewa

Uniwersytet Śląski powołał do życia kolejny, jedenasty, Wydział Teologiczny, który jako jedyny, wniósł pokaźny posag - znakomity zasób biblioteczny. Biblioteka Uniwersytetu Śląskiego powiększyła zatem swoją sieć bibliotek specjalistycznych o nową placówkę.

Biblioteka Teologiczna, utworzona przy Wydziale Teologicznym została powołana 27 września 2001 r. Zarządzeniem Rektora Uniwersytetu Śląskiego. Wyrosła z dobrego drzewa - podobnie jak Uniwersytet - bowiem jej korzenie sięgają 1927 roku, kiedy w Krakowie wybudowano gmach Seminarium Duchownego Diecezji Śląskiej.

Trochę historii

Pierwsze wzmianki na temat powstającego księgozbioru biblioteki przyszłej diecezji śląskiej, są uwidocznione w postaci spisu książek, który ksiądz Emil Szramek przekazał na ręce ówczesnego rektora księdza Stanisława Maślińskiego. Był to dar Administracji Apostolskiej w Katowicach dla Śląskiego Seminarium Duchownego w Krakowie, obejmujący ok. 205 woluminów, z czego 7 pozycji było w języku polskim.

Biblioteka Seminaryjna sukcesywnie powiększała swój księgozbiór nie tylko poprzez zakup, ale przede wszystkim dzięki licznym i cennym darowiznom, jak również pomocy udzielanej przez stowarzyszenia oraz organizacje kapłańskie i społeczne, działające na Śląsku w okresie międzywojennym. Towarzystwo Naukowe Księży Śląskich, w którym bibliotekarzem był Ks. Emil Szramek, kupowało dla biblioteki i darowało jej liczne i cenne dzieła. Kolejnym stowarzyszeniem wspierającym darami Bibliotekę Seminaryjną było Towarzystwo Przyjaciół Nauk na Śląsku. Na podstawie spisu inwentarza biblioteki, stan liczbowy zbiorów wynosił już w 1935 roku 4282 tomy.

Mimo różnych zawirowań historii (kryzysy gospodarcze, wojna), bibliotece z każdym rokiem przybywało książek. W 1960 r. posiadała 60 tys. tomów. Aby uchronić tak liczny i dobry księgozbiór przed niespodziewaną likwidacją w okresie stalinowskim, pojawiło się nawet wyraźne określenie Biblioteki Seminaryjnej, jako Biblioteki Domowej. Nic nie było w stanie powstrzymać darczyńców od uzupełniania istniejącej kolekcji różnymi drogami i sposobami. W 1966 r. ks. Biskup Herbert Bednorz, za uzyskane honorarium za książkę, zakupił dla biblioteki dwa cenne dzieła - Encyklopedię Brytannikę oraz część kolekcji Sources Chretiennes Grecques.

Lata siedemdziesiąte były szczególnie trudne dla gromadzenia zbiorów, bowiem utrudniona była w znacznej mierze działalność wydawnicza i księgarska literatury religijnej. Jednak dzięki pasji i zamiłowaniu pracowników biblioteki do gromadzenia książek naukowych, zasób powiększał się nie tylko o trudne do kupienia nowości polskie, co o ciągłe i częste napływające dary z zagranicy, w których nie brakowało nowości. Pod koniec roku 1972 biblioteka posiadała 37 239 vol. książek i 231 czasopism.

Rok 1980 to przełom w życiu biblioteki. Zgodnie z decyzją Ks. Biskupa Herberta Bednorza, Wyższe Śląskie Seminarium Duchowne przeniesiono z Krakowa do Katowic, a wraz z nim Bibliotekę Seminaryjną. W tym samym czasie dołączono do niej zamknięty księgozbiór Biblioteki Diecezjalnej tworząc zasobną kolekcję Biblioteki WŚSD.

Dzięki osobistemu zaangażowaniu w sprawy biblioteki ówczesnego Rektora ks. Stefana Cichego, jego zagranicznym podróżom i kontaktom z ośrodkami myśli teologicznej w Europie, Biblioteka wzbogaciła się o szereg cennych pozycji i serii wydawniczych, jak również nowych tytułów zagranicznych czasopism naukowych.

Biblioteka WŚSD przez 73 lata istnienia, stanowiła nieodzowne narzędzie pracy dla wielu pokoleń magistrów teologii, licencjatów, doktorów i profesorów. Z tego przez ponad 20 lat przypada na działalność w Katowicach, gdzie wpisała się na stałe w grupę znakomitych bibliotek śląskich służąc przyszłym kapłanom Archidiecezji Katowickiej.

Foto: Marek Piekura

Okres przejściowy

W momencie powołania w Uniwersytecie Śląskim Wydziału Teologicznego, Biblioteka WŚSD, pozostając nadal własnością Archidiecezji Katowickiej, zostaje przekształcona w Bibliotekę Teologiczną.

Należało utworzyć jeden z podstawowych działów biblioteki - Udostępnianie - a w nim Czytelnię Ogólną, Wypożyczalnię i Katalogi - agendy, które w odziedziczonej bibliotece funkcjonowały w ograniczonym zakresie. Po dwóch tygodniach ciężkiej fizycznej pracy bibliotekarzy i studentów - kleryków, przeniesiono ok. 50 tys. książek i czasopism do innych pomieszczeń magazynowych.

Przystąpiono do remontu. Prace przebiegały harmonijnie i szybko. Równolegle w pracowniach biblioteki przygotowywano i dobierano literaturę dla wyposażenia księgozbioru podręcznego Czytelni Ogólnej i Czytelni Czasopism. Opracowywano regulaminy Biblioteki w celu sprawnej obsługi czytelników. Merytorycznej pomocy i fachowych wskazówek na wielu płaszczyznach udzielała zawsze życzliwa Dyrekcja Biblioteki Uniwersytetu, oraz doświadczone koleżanki z bibliotek specjalistycznych. W trakcie pracy wiele spraw organizacyjnych i technicznych było nowych, wiele decyzji trudnych do podjęcia, jednak zawsze znalazł się ktoś kompetentny, kto życzliwie doradził, pomógł, wyjaśnił.

Efekt owocnej współpracy

Ta układała się niezwykle pomyślnie zwłaszcza między pracownikami naukowymi, bibliotekarzami i studentami. Pracownicy naukowi chętnie uczestniczyli w doborze literatury, systematycznie przeglądając katalogi nowości. Studenci doradzali w wyborze zalecanych podręczników i skryptów do księgozbioru podręcznego, uwzględniając program zajęć i kierunki reprezentowane na Wydziale.

Efektem wzajemne pomocy i współpracy było utworzenie działów ogólnych w postaci encyklopedii, słowników, bibliografii, atlasów i informatorów oraz kilkunastu działów szczegółowych dla nauk teologicznych a są nimi: historia, historia Kościoła, homiletyka, katechetyka, teologia pastoralna, teologia fundamentalna, teologia dogmatyczna, teologia moralna, misjologia, ekumenizm, filozofia, biblistyka, psychologia, pedagogika, prawo, liturgika, sztuka, lingwistyka, katolicka nauka społeczna, patrologia. Wyszczególnione działy będą sukcesywnie uzupełniane o najnowszą literaturę polską i zagraniczną. Właściciel całego księgozbioru - Kuria Metropolitalna - zabiega o zakup nowości, finansując całe przedsięwzięcie, liczy także na uzupełnienie braków drogą antykwaryczną.

Mając tak bogaty wybór literatury, każdy student Wydziału znajdzie dla siebie odpowiednią lekturę i miejsce, z utworzonych trzydziestu, do pracy w Czytelni Ogólnej. Wydzieloną część zajmuje Czytelnia Czasopism z dziesięcioma miejscami do pracy. W tym niewielkim pomieszczeniu znajdują się bieżące czasopisma polskie i zagraniczne. Starsze roczniki będą sprawnie dostarczane z magazynu w miarę zapotrzebowania. Przewidywany czas oczekiwania na realizację magazynową wszystkich materiałów bibliotecznych to ok. 15 minut.

Oprócz literatury tradycyjnej w postaci dokumentów drukowanych, zadbano również o dostęp do literatury polskiej i światowej w postaci elektronicznej, poprzez zainstalowane stanowiska komputerowe. Wszystkie bazy posadowione na serwerach Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego będą dostępne dla pracowników naukowych i studentów Wydziału Teologicznego.

Dla sprawnej obsługi czytelników Wypożyczalnię wyposażono w trzy stanowiska z bazą katalogu elektronicznego w systemie MAK. Podobne stanowiska przygotowane są dla użytkowników w pomieszczeniu katalogowym, gdzie można korzystać z nich bez jakichkolwiek ograniczeń czasowych. Szczegóły co do ilości wypożyczeń i częstotliwości realizacji magazynowej rewersów, czytelnicy znajdą na tablicy ogłoszeń.

Biblioteka Teologiczna jest otwarta dla pracowników naukowych, studentów, duchownych i świeckich. Wchodząc w strukturę Uniwersytetu, przyjmuje na siebie oprócz podstawowej działalności usługowej, działalność dydaktyczną i naukową. Podejmując się tak ważnych zadań, jej pracownicy wiedzą, że tworzyć dobre i solidne rzeczy, które długo przetrwają - znaczy tworzyć historię.

Zainteresowanych literaturą teologiczną zapraszamy codziennie do siedziby Biblioteki przy ul. Wita Stwosza 17.

Czytelnia Ogólna:

poniedziałek - piątek: godz. 10.00 - 16.00
sobota: godz. 10.00 - 14.00

Wypożyczalnia:

poniedziałek - piątek: godz. 12.00 - 16.00
sobota: godz. 12.00 - 14.00
Autorzy: Bogumiła Warząchowska, Foto: Marek Piekura