GMACH NA WZGÓRZU

17 pazdziernika 1894 roku w obecnosci przedstawiciela carskiej Rosji Aleksandra Lwowicza Apuchtina i licznie zgromadzonych mieszkancow Sosnowca zostala otwarta Szkola Realna, zalazek obecnego Liceum Ogolnoksztalcacego im. St. Staszica w Sosnowcu.

Ta pierwsza szkola srednia w Zaglebiu Dabrowskim zostala ufundowana przez przemyslowca Henryka Dietla. Poczatkowo szkola nie posiadala wlasnego budynku i miescila sie przez pierwsze trzy lata w skromnych warunkach lokalowych w jednym z domow Dietla, odpowiednio przystosowanym do tego celu. Nawiasem mowiac i ten budynek /przy obecnej ul. 3 Maja/ znajduje sie we wladaniu Wydzialu Techniki. W roku 1895 wladze oswiatowe zreformowaly szkoly realne przystosowujac je pod wzgledem programowym do charakteru srednich szkol ogolnoksztalcacych. Nowe zalozenia szkoly wymagaly znacznie wiecej pomieszczen, pracowni i pomocy naukowych. W tym celu H. Dietel postanowil wybudowac nowy gmach dla potrzeb szkoly. Komitet Budowy Szkoly oglosil w "Kurierze Warszawskim" konkurs architektoniczny, w ktorym nagrodzono dwa wyrozniajace sie projekty. Do realizacji wybrano projekt Antoniego Jablonskiego-Jasienczyka autora poczty glownej i budynku Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego w Warszawie. Do budowy szkoly przystapiono wiosna 1895 roku.

Gmach szkoly miescil sie na niewielkim wzgorzu i wybudowany zostal w stylu wloskiego renesansu. Posiadal dwa pietra, a calosc obejmowala przestrzen 840 m2. To wlasnie ten budynek przy ul. Zeromskiego w Sosnowcu, gdzie obecnie swa siedzibe ma Wydzial Techniki naszego Uniwersytetu.

W budynku szkolnym miescila sie aula bogato zdobiona rzezba i malowidlami, 14 sal przeznaczonych na klasy, sala rysunkowa z gabinetem pomocy naukowych, audytorium fizyczne z urzadzeniami, gabinet przyrodniczy oraz biblioteka nauczycielska i uczniowska. Szkole otaczal ogrod zalozony jesienia 1897 roku a do czesci zachodniej budynku szkolnego przylegal ubity plac cwiczen gimnastycznych. Szkola byla nowoczesnie urzadzona pod wzgledem oswietlenia, cyrkulacji powietrza, a parowy system ogrzewania obejmowal pomieszczenia szkolne jak rowniez lazienki i natryski. Centralny zegar w gabinecie dyrektora regulowal zegary elektryczne w budynku. Szkola, jak na owe czasy, nalezala do dobrze wyposazonych w pomoce naukowe.

21 listopada 1898 roku H. Dietel uroczyscie oddal budynek szkolny na wlasnosc Ministerstwa Oswiaty. Na uroczystosc przybyli ksiazeta A. K. Imeretynski i A. D. Obolenski, kurator warszawski W. N. Ligin i inne osobistosci. Sosnowiecka Szkola Realna miala nadal charakter prywatny z prawami rzadowymi, a utrzymywana byla przez H. Dietla. Nie bylo tutaj, tak jak w innych szkolach tego typu, tak dotkliwego ucisku rusyfikacyjnego. Jezykiem wykladowym byl jez. rosyjski, ale uczniowie polscy stanowiacy wiekszosc w czasie przerw i po lekcjach rozmawiali po polsku.

1 lutego 1905 roku wybuchl w Sosnowcu strajk generalny proletariatu. Po zatrzymaniu fabryk robotnicy udali sie do Sosnowieckiej Szkoly Realnej, aby jak twierdzili - uwolnic uczniow. Na skutek zarzadzenia dyrektora Krasnickiego szkola zostala zamknieta na czas nieograniczony. Na poczatku marca 1905 roku dyrekcja szkoly rozeslala zawiadomienia, ze 17 marca zostana wznowione zajecia. Jednak dzialajacy na terenie szkoly komitet strajkowy rozpoczal agitacje wsrod rodzicow uczniow, aby dzieci do szkoly nie posylali poki nie bedzie mozliwe nauczanie w jezyku polskim. 31 pazdziernika 1905 roku przybylo do szkoly zaledwie 87 uczniow, wiec znow zamknieto szkole. Niektorzy uczniowie juz nigdy nie powrocili do szkolnej lawy, inni rozpoczeli uczeszczanie na uczniowskie komplety. Rok pozniej wlasnie uczniowie z kompletow przeszli do spolszczonej Szkoly Handlowej w Bedzinie, a inni rozpoczeli nauke w nowo powstalym Gimnazjum w Sosnowcu zlokalizowanym nad Przemsza.

W lipcu 1915 roku wladze niemieckie zajely budynek szkolny na biura administracji niemieckiej, a takze znajdowala sie tam zawodowa szkola techniczna dla Niemcow i volksdeutschow oraz odbywaly sie kursy "luftschutzu".

W 1916 roku zostala utworzona Wyzsza Szkola Realna, ktorej nadano imie wielkiego patrioty i nauczyciela Stanislawa Staszica. Nazwe szkoly zmieniono w 1919 roku na Gimnazjum Panstwowe im. St. Staszica i byla to pierwsza szkola srednia przeznaczona dla mlodziezy meskiej. Po wkroczeniu wojsk hitlerowskich do Sosnowca w 1939 r. podwoje szkoly znow zamknieto dla mlodziezy polskiej na okres 5 i pol lat..

27 stycznia 1945 roku Sosnowiec zostal oswobodzony a wznowienie nauki w Gimnazjum i Liceum Ogolnoksztalcacym nastapilo juz nastepnego dnia. Byla to szkola na terenie Sosnowca, w ktorej najwczesniej rozpoczeto zajecia po okresie okupacji.

Gmach szkoly pomimo tych wszystkich burz dziejowych pozostal w nienaruszonym stanie, natomiast doszczetnie zostaly zniszczone przez Niemcow pomoce naukowe do polskiego, historii i geografii. Gruntownemu remontowi poddano aule szkolna, ktorej konserwacji na poczatku lat szescdziesiatych dokonali specjalisci wydzialu Architektury Politechniki w Krakowie pod kierunkiem prof. Wiktora Zina. Zmodernizowano pozostale sale i wyposazenie szkoly. Urzadzono nowa szatnie, kuchnie, jadalnie oraz gabinety dentystyczny i lekarski. Wyposazono kotlownie szkoly w nowoczesne kotly c.o., a takze urzadzono i wybetonowano alejki wokol. W latach 1965-66 w czynie spolecznym mlodziezy, rodzicow oraz zakladow opiekunczych wybudowano nowoczesny stadion sportowy.

Do 1970 roku szkola miescila sie wlasnie w tym budynku przy ul. Zeromskiego, kiedy to w wakacje nastapilo przekazanie budynku szkolnego Liceum Ogolnoksztalcacego im. St. Staszica w Sosnowcu dla potrzeb Uniwersytetu Slaskiego. Liceum otrzymalo maly budynek po Szkole Podstawowej nr 25 odlegly o 200 m.

I tak do dzis w pieknych, choc juz dawno nie remontowanych murach siedzibe swa ma Wydzial Techniki Uniwersytetu Slaskiego.