Celem konferencji było podsumowanie rezultatów międzynarodowego projektu badawczego. Stanowiła ona wspólne przedsięwzięcie czterech ośrodków naukowych, które współpracowały ze sobą w ramach grantu finansowanego przez Fundusz Wyszehradzki. Partnerami Zakładu Socjologii Ogólnej Instytutu Socjologii Uniwersytetu Śląskiego w organizacji konferencji były: czeski Uniwersytet Palackiego w Ołomuńcu (Univerzita Palackého v Olomouci), słowacki Uniwersytet Konstantyna Filozofa w Nitrze (Univerzita Konštantína Filozofa v Nitre) i węgierski Uniwersytet Szent István w Godollo (Szent István Egyetem). Konferencja została objęta patronatem honorowym Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego i prezydenta Katowic. Patronat medialny nad wydarzeniem objęli TVP Katowice, miesięcznik „Europerspektywy” oraz „Gazeta Uniwersytecka UŚ”.

Gości konferencji powitała przewodnicząca komitetu organizacyjnego prof. dr hab. Urszula Swadźba, która zaprezentowała przyświecającą naukowemu spotkaniu myśl przewodnią:

– Rozwój gospodarczy i społeczny uzależniony jest nie tylko od stanu postępu technologicznego, lecz także od świadomości społecznej. Jednym z jej aspektów jest świadomość ekonomiczna młodego pokolenia. To kluczowe dla całego projektu badawczego pojęcie może być rozumiane jako sposób myślenia i postawa człowieka wobec rzeczywistości ekonomicznej. Jak dalej tłumaczyła prof. dr hab. Urszula Swadźba: – Z jednej strony kraje Grupy Wyszehradzkiej zmagają się z postkomunistycznymi pozostałościami, z drugiej jednak strony, poprzez członkostwo w Unii Europejskiej, znajdują się one pod wpływem gospodarki wolnorynkowej i demokracji.

Obie te okoliczności w przemożny sposób kształtują świadomość ekonomiczną żyjących w nich młodych generacji. Mając to wszystko na uwadze, międzynarodowe grono badawcze, realizując projekt „The economic awareness of the young generation of Visegrad countries” (Visegrad Standard Grant: no. 21 420 008), skupiło się na szeregu szczegółowych zagadnień. Najważniejsze z nich to: praca młodej generacji (wartości i standardy pracy, aspiracje zawodowe, szanse na rynku pracy), przedsiębiorczość młodej generacji (obiektywne warunki rozwoju przedsiębiorczości, gotowość podjęcia działalności gospodarczej), postawy młodej generacji wobec pieniędzy (oszczędzania, wydawania), zachowania konsumenckie młodej generacji (wartości, postawy i zachowania związane z konsumowaniem).

Wszystkie te wątki znalazły rozwinięcie w konferencyjnych wystąpieniach, podczas których naukowcy podzielili się najważniejszymi wnioskami ze swoich poszukiwań badawczych. W otwierającym anglojęzyczną sesję plenarną referacie prof. dr hab. Urszula Swadźba zaprezentowała informacje o podstawowych teoretycznych i metodologicznych założeniach projektu. Przybliżona została definicja świadomości ekonomicznej, scharakteryzowane zostały kluczowe zagadnienia tematyczne przedsięwzięcia badawczego. Następnie przedstawicielki słowackiego Uniwersytetu Konstantyna Filozofa w Nitrze – PhDr. Monika Štrbová, PhD. i Mgr. Viera Zozuľaková, PhD. – przedstawiły prezentacje, które traktowały o świadomości ekonomicznej młodych Słowaków według płci oraz według typu studiów. Badaczki zwróciły uwagę na różnice między studentami kierunków technicznych i humanistycznych, które między innymi manifestują się tym, że reprezentanci tej pierwszej grupy w mniejszym stopniu obawiają się wejścia na rynek pracy. Mgr. Jaroslav Šotola, PhD. oraz Mario Rodríguez Polo, PhD., którzy reprezentowali czeski Uniwersytet Palackiego w Ołomuńcu, pochylili się nad zagadnieniem opinii czeskich studentów o nierównościach dochodowych oraz ich osądu globalnej gospodarki w kontekście obecnego kryzysu. Ze zgromadzonych przez nich danych wynika, że czescy studenci wyrażają przeświadczenie o występowaniu w ich kraju istotnych nierówności ekonomicznych. Pomimo że są one postrzegane jako niesprawiedliwe, młodzi reprezentanci czeskiego społeczeństwa nie zdradzają oznak buntu, chęci czynnego przeciwstawienia się im.

Przedstawicielki węgierskiego partnera projektu, Uniwersytetu Szent István w Godollo, skupiły się na problemie przedsiębiorczych kompetencji węgierskiej młodzieży akademickiej. Prof. dr. Csaba Bálint Illés i assoc. prof. dr. Anna Dunay opisali ciekawą rozbieżność w deklaracjach węgierskich studentów, którzy – choć nie posiadają większych rodzinnych tradycji prowadzenia działalności gospodarczej – w znakomitej większości wysoko oceniają swoje kompetencje w tym zakresie. Prezentacja głównych wniosków z projektu badawczego zakończona została wystąpieniami dr Moniki Żak i dr. Rafała Cekiery z Instytutu Socjologii Uniwersytetu Śląskiego. Dr Monika Żak, referując dane dotyczące stylu konsumpcji polskich studentów, zwróciła uwagę na racjonalność sposobu wydawania pieniędzy przez badaną kategorię społeczną. Dr Rafał Cekiera w konkluzji swojego wystąpienia o krajowej i międzynarodowej mobilności polskich studentów zawarł natomiast myśl, że dla większości współczesnej młodzieży akademickiej perspektywa zagranicznego wyjazdu za pracą nie jest niczym wysoce niepokojącym – polscy studenci są bardzo mobilni.

Podczas konferencji wystąpiło wielu badaczy, którzy choć wcześniej nie brali udziału w grancie badawczym, to z uwagi na pokrywające się z jego zakresem zainteresowania naukowe również byli wartościowymi uczestnikami wydarzenia. Warto tu odnotować kilka referatów. Prof. dr hab. Stanisław Swadźba z Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach dokonał interesującego porównania potencjałów gospodarek krajów Grupy Wyszehradzkiej – określenia ich mocnych i słabych stron. O wybranych problemach społeczno-ekonomicznych młodej generacji mieszkańców państw wyszehradzkich opowiedział reprezentant Uniwersytetu Ostrawskiego Ing. Zdeněk Vavrečka, PhD. Dr hab. prof. UE Wiesław Wątroba z wrocławskiego Uniwersytetu Ekonomicznego wystąpił z referatem o międzygeneracyjnych postawach wobec pracy. Dr hab. prof. PCz Felicjan Bylok, przedstawiciel Politechniki Częstochowskiej, opowiedział o kompetencjach konsumenckich polskiego pokolenia Y.

Podczas obrad miały miejsce anglojęzyczna sesja plenarna i dwie polsko-angielskie sekcje tematyczne, zaś referaty zaprezentowało blisko czterdziestu gości. Zwieńczeniem zarówno konferencji, jak i całego projektu badawczego, będzie planowany zbiór tekstów pokonferencyjnych.