26 listopada 2015 roku w auli im. Andrzeja Pawlikowskiego w Instytucie Fizyki UŚ odbyła się uroczysta sesja z okazji 35. rocznicy powstania NSZZ „Solidarność” na Uniwersytecie Śląskim

Sztafeta pokoleń?

Wybór miejsca nie był przypadkowy, tu bowiem, w III Sali Audytoryjnej Instytutu Fizyki UŚ, 27 listopada 1980 roku odbyło się Walne Zebranie Delegatów NSZZ „Solidarność” Uniwersytetu Śląskiego, podczas którego dokonano wyboru przewodniczącego, Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” oraz Zakładowej Komisji Rewizyjnej. Uroczystości jubileuszowe objęli patronatem: JM Rektor Uniwersytetu Śląskiego prof. zw. dr hab. Wiesław Banyś, przewodniczący Regionu Śląsko-Dąbrowskiego NSZZ „Solidarność” Dominik Kolorz oraz prezes katowickiego oddziału IPN dr Andrzej Sznajder.

Arcybiskup senior dr Damian Zimoń i prof. zw. dr hab. Tadeusz Sławek (rektor UŚ w latach 1996–2002)
Arcybiskup senior dr Damian Zimoń i prof. zw. dr hab. Tadeusz Sławek (rektor UŚ w latach 1996–2002)

Wśród znamienitych gości znaleźli się nie tylko twórcy, działacze i członkowie związku, uczestnicy historycznych wydarzeń sprzed 35 lat, ale także przedstawiciele NSZZ „Solidarność” zaprzyjaźnionych uczelni z regionu – naukowcy, reprezentanci różnorodnych środowisk społecznych, związanych z ówczesną, jak i obecną działalnością ruchu. W spotkaniu uczestniczyli także uczniowie katowickich i chorzowskich liceów ogólnokształcących, dla których była to wyjątkowo pouczająca i niezapomniana lekcja historii, mogli bowiem nie tylko poznać bohaterów tamtych czasów, ale także wysłuchać wspomnień naocznych świadków wydarzeń, które zapoczątkowały obalenie systemu komunistycznego, zburzenie muru berlińskiego i zjednoczenie Europy. Swoimi refleksjami podzielili się m.in. duchowy opiekun „Solidarności” arcybiskup senior dr Damian Zimoń, delegat na I Krajowy Zjazd Delegatów związku w Gdańsku prof. zw. dr hab. Grzegorz Opala ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, przewodniczący Regionalnej Sekcji Nauki Regionu Śląsko- Dąbrowskiego NSZZ „Solidarność” Kazimierz Siciński, prof. dr hab. Maria Kalczyńska z Politechniki Opolskiej, dyrektor katowickiego oddziału IPN dr Andrzej Sznajder, prof. zw. dr hab. Krystyna Heska-Kwaśniewicz, pierwszy przewodniczący Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” Uniwersytetu Śląskiego dr Jan Jelonek, dyrektor Instytutu Fizyki UŚ prof. zw. dr hab. Andrzej

Od lewej: dziekan Wydział Matematyki, Fizyki i Chemii prof. zw. dr hab. Alicja Ratuszna, prorektor ds. kształcenia i studentów
dr hab. prof. UŚ Ryszard Koziołek i prof. dr hab. Leonard Neuger
Od lewej: dziekan Wydział Matematyki, Fizyki i Chemii prof. zw. dr hab. Alicja Ratuszna, prorektor ds. kształcenia i studentów dr hab. prof. UŚ Ryszard Koziołek i prof. dr hab. Leonard Neuger

Ślebarski, wieloletnia przewodnicząca uczelnianej „Solidarności” Ewa Żurawska, a także prezes Rady Uczelnianej ZNP Aneta Trojanowska. Spotkanie prowadził Krzysztof Pszczółka, przewodniczący KZ NSZZ „Solidarność” UŚ. Wiele uwagi poświęcono fenomenowi, jakim okazał się ruch „Solidarność”. Ukształtowany na bazie wartości chrześcijańskich, wspierający się naukami papieża Jana Pawła II, ks. Józefa Tischnera i ks. Jerzego Popiełuszki, pokonał wszelkie bariery i zjednoczył ludzi różniących się nie tylko poziomem wykształcenia, ale także i światopoglądem, wokół wyzwania, jakim był sprzeciw wobec zniewolenia i potrzeba zmiany rzeczywistości. Nadzieja, odwaga i determinacja skutecznie wyznaczały drogę walki, którą toczyli ludzie młodzi, nie bacząc na cenę, jaką przyjdzie im za to zapłacić.

Swoisty dialog międzypokoleniowy podjął historyk filozofii i publicysta Jarosław Makowski w multimedialnym wykładzie zatytułowanym „Solidarność albo śmierć”. Dziennikarz, odwołując się do podstawowej filozofii ruchu, którą pod koniec lat osiemdziesiątych w „Etyce solidarności” opisał ks. Józef Tischner, postawił prowokujące pytanie: co stało się z fenomenem solidarności międzyludzkiej, dlaczego w tak bezmyślny sposób jest ona odrzucana we współczesnym świecie? Czy aby na pewno jedyną odpowiedzią pozostaje bezduszna gospodarka kapitalistyczna i bezwzględna ekonomia?

Prof. dr hab. Zygmunt Woźniczka w wykładzie zatytułowanym „Solidarność w walce o pełną niepodległość kraju” omówił etos historyczny i niepodległościowy „Solidarności”.

Dr Jan Jelonek (były przewodniczący KZ NSZZ „Solidarność” UŚ) i prof. zw. dr hab. Grzegorz Opala (Śląski Uniwersytet Medyczny
w Katowicach)
Dr Jan Jelonek (były przewodniczący KZ NSZZ „Solidarność” UŚ) i prof. zw. dr hab. Grzegorz Opala (Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach)

W debacie pt. „Skąd przychodzimy? Kim jesteśmy? Dokąd zmierzamy?”, którą prowadził prof. zw. dr hab. Tadeusz Sławek (rektor UŚ w latach 1996–2002), wzięli udział: wiceprzewodniczący KZ NSZZ „Solidarność” UŚ prof. dr hab. Jacek Szade, Krzysztof Pszczółka, dr Jan Jelonek, dr hab. prof. Marek Lubelski z Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, dr Andrzej Drogoń z katowickiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej, prof. dr hab. Leonard Neuger, przewodniczący Stowarzyszenia „Pokolenie” Przemysław Miśkiewicz i prodziekan Wydziału Artystycznego UŚ dr Remigiusz Kopoczek. Młodzież otrzymała sporą dawkę wiedzy na temat historii powstania ruchu, jednak ostatnie pytanie debaty – dokąd zmierzamy? – pozostało bez odpowiedzi. W sztafecie pokoleniowej pałeczkę przejmuje kolejna generacja. Czy wykorzystają wiedzę z tej lekcji?

Jubileuszowe spotkanie zakończył występ „Kawiarenki literackiej chorzowskiego Słowaka”. Zespół, który tworzą uczniowie i absolwenci I Liceum Ogólnokształcącego im. Juliusza Słowackiego w Chorzowie, zaprezentował niezwykle wzruszający spektakl oparty na poezji stanu wojennego, którego reżyserem był Michał Łukowicz, student Uniwersytetu Śląskiego. „Kawiarenka” działa pod opieką artystyczną Andrzeja Króla, Marii Stokowskiej-Misiurkiewicz i ks. Antoniego Klemensa.

Uczestnicy jubileuszowego spotkania mieli także okazję do obejrzenia wystawy zatytułowanej „Porozumienie katowickie”.

Autorzy: Maria Sztuka
Fotografie: Agnieszka Sikora