Biblioteka 2.0 - zasoby cyfrowe w nauce, kulturze i administracji

Nowe technologie w procesie komunikacji

Współczesna biblioteka w coraz większym zakresie poza pełnieniem tradycyjnej roli "książnicy", współtworzy nowoczesne społeczeństwo informacyjne.

15 maja Biblioteka Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach oraz Biblioteka Śląska zorganizowały ogólnokrajową konferencję "Biblioteka 2.0 - zasoby cyfrowe w nauce, kulturze i administracji", pod honorowym patronatem Ministerstwa Rozwoju Regionalnego. W obradach uczestniczyło ponad 200 osób: bibliotekarzy, pracowników naukowych, informatyków, archiwistów, muzealników i nauczycieli. Spotkanie uświetnili swoją obecnością: Jarosław Pawłowski, podsekretarz stanu w MRR oraz prof. dr hab. Wiesław Banyś prorektor UŚ ds. Nauki i Informatyzacji.

Referowane podczas konferencji zagadnienia to przyczynek do złożonej problematyki zasad wprowadzania i stosowania nowych technologii w szeroko rozumianym procesie komunikacji naukowej i społecznej. Współczesna biblioteka stała się instytucją interaktywną, gdzie podstawową zasadą jest bieżący kontakt z użytkownikiem.

Celem konferencji było między innymi pokazanie, że biblioteka, odpowiadając na nowe potrzeby informacyjne użytkowników, poszerza zakres usług i sposoby dostępu do zasobów wiedzy, z wykorzystaniem często bardzo specjalistycznych technologii informatycznych. Tradycyjne metody prezentacji piśmiennictwa wspomaga, a nawet zastępuje, elektroniczna wersja, dostępna w internecie.

Główną część obrad rozpoczęło wystąpienie Alka Tarkowskiego na temat koncepcji Creative Commons, czyli alternatywnych modeli własności intelektualnej. Projekt oferuje autorom licencje, zachowujące ich prawa i jednocześnie pozwalające dzielić się swoją twórczością z innymi za pośrednictwem internetu. Problematykę tworzenia, współpracy oraz strategii działania bibliotek cyfrowych w Polsce, przybliżył Henryk Hollender. Doświadczenia innych krajów w procesach przetwarzania danych omówiła Maria Śliwińska, której wykład dotyczył programów digitalizacyjnych w Unii Europejskiej i sposobów ich finansowania. Problemy i nowe możliwości w zakresie wyszukiwania, zwłaszcza semantycznego, w zasobach cyfrowych oraz wykorzystanie nowych mediów internetowych przedstawili Adam Dudczak i Grzegorz Gmiterek. O praktycznej stronie budowania zasobów cyfrowych w Śląskiej Bibliotece Cyfrowej opowiedzieli Agnieszka Koszowska, Remigiusz Lis i Małgorzata Waga.

Konferencja stanowiła również okazję do zaprezentowania użytkownikom nowego serwisu internetowego BUŚ (http://www.bg.us.edu.pl). Z materiałami pokonferencyjnymi Czytelnicy będą mogli się zapoznać już wkrótce, w ŚBC (http://www.sbc.org.pl/dlibra)

 

Dariusz Pawelec, dyrektor Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego:
Konferencja pokazała rolę biblioteki w przyszłości. Powstające Centrum Informacji Naukowej, jako nowoczesna instytucja udostępniania zasobów wiedzy, wpisuje się w działania na rzecz rozwoju społeczeństwa informacyjnego. Uniwersytet Śląski stoi dziś w obliczu wielkiego wyzwania, jakim jest budowa gmachu biblioteki. Budowy gmachu nie można jednak mylić z budową biblioteki. Ta bowiem istnieje i stara się spełniać swoje podstawowe funkcje, choć w warunkach znacznie ograniczających efektywne wykorzystanie jej zasobów. Od początku swojej krótkiej historii Biblioteka, jak i Uniwersytet, podzielona między miasta i budynki, zapewniała warsztat do pracy naukowej i dydaktycznej. W tych trudnych warunkach nie ustaje mozolny proces gromadzenia, opracowania i udostępniania zbiorów.

Nowoczesna biblioteka naukowa powinna być "sercem uniwersytetu", miejscem spotkania i wymiany myśli, intelektualnym terminalem, zapewniającym nieograniczony kontakt ze światem wiedzy. Nowoczesna biblioteka nie może oczywiście istnieć bez śmiałego sięgnięcia po najnowsze technologie w zakresie przetwarzania i przechowywania danych, łączności, multimediów.

Małgorzata Waga, zastępca dyrektora Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego:
Konferencja pozwoliła zaledwie dotknąć problematyki tworzenia zasobów cyfrowych, wielu aspektów zastosowania nowych technologii informatycznych w upublicznieniu dostępu do zasobów, które dotychczas były z różnych przyczyn niedostępne dla czytelników. Głownie zbiorów specjalnych, do których zalicza się najcenniejsze i najciekawsze zabytki piśmiennictwa, takie jak stare druki, rękopisy, ulotki oraz zbiory ikonograficzne (grafiki, pocztówki, fotografie), kartograficzne i muzyczne, a także książki wydane od początku XIX wieku do lat 50. XX wieku. Zbiory bibliofilskie czy kolekcje obejmujące elektroniczne kopie skryptów, podręczników i innych materiałów wykorzystywanych w procesach dydaktycznych, a także prace naukowe oraz doktorskie.

Aktualnie Biblioteka Uniwersytetu Śląskiego otwiera szeroko dostęp do własnych zbiorów przez zamieszczanie ich w Śląskiej Bibliotece Cyfrowej.

Aleksandra E. Adamczyk: nowy serwis WWW BUŚ
Prace nad projektem do nowego serwisu rozpoczęły się jesienią 2007 roku. Głównym celem było wyeliminowanie barier i poprawa dostępności usług BUŚ dla osób niepełnosprawnych (m.in. poprzez uproszczenie struktury). Do jego realizacji wybrane zostały rozwiązania zalecane przez Fundację Instytutu Rozwoju Regionalnego. Aktualnie każda informacja i usługa oferowana w nowym serwisie przygotowywana jest w taki sposób, aby można ją było odczytać i wykorzystać przez każdego użytkownika, bez potrzeby angażowania innych osób. Witryna stale jest rozbudowywana zgodnie ze standardami dostępności.

Sponsorzy: Digital Document Professionals, International Publishing Service, 3M, Digital-Center, Sun Microsystems Poland, A.B.E. Marketing, Aleph Polska, Max Elektronik i Info Technology Supply PL Dariusz Kuźmiński