Pierwsza konferencja w ramach nowego cyklu: "Miasto Region Uniwersytet" odbyła się 17 czerwca w Centrum Konferencyjnym Filii Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie.

To nowa inicjatywa cieszyńskiej Filii Uniwersytetu Śląskiego do której przyłączyły się Urząd Miejski w Cieszynie oraz Starostwo Powiatowe w Cieszynie, tworząc razem trójkę głównych organizatorów konferencji i aktorów, którzy postanowili, że na lokalnej scenie publicznej będą ze sobą strategicznymi partnerami. Bodźców takiego myślenia szukać by należało w dwóch czynnikach. Z jednej strony w negatywnych doświadczeniach w dotychczasowych próbach budowania współpracy, zwłaszcza pomiędzy Uniwersytetem a Miastem. Do tej pory wszystko, co się zaczynało, z czasem się rwało. Uznano wiec, że najwyższy czas na zmianę. Drugi czynnik to przystąpienie Polski do Unii Europejskiej i wyzwania, jakie z niego wynikają. Dotyczą one bowiem nie tylko strategii, funduszy strukturalnych czy spójności, lecz także sposobu funkcjonowania w społecznym otoczeniu. Zasadą Unii Europejskiej, o której zresztą często zapominamy, jest zasada partnerstwa regionalnego, co oznacza, że poszczególne instytucje łączą swoje zasoby i potencjały aby realizować projekty w większej skali.

Arkadiusz Skowroński, Kierownik Referatu Strategii UM w Cieszynie

Konstatacje powyższe stanowiły dla władz Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie klarowny impuls do zastanowienia się nad projektami, które by mogły służyć z jednej strony wiedzy i nauce, ale też i praktycznym pożytkom, z których korzyść mogłyby mieć lokalne społeczności. Stąd idea, aby współpracę między miastem, regionem i uniwersytetem wzmocnić poprzez konkretne projekty a pierwszym takim projektem była sama konferencja.

Po pierwsze strategia

"Samorządy i instytucje oświatowe regionu cieszyńskiego wobec wyzwań edukacyjnych wynikających z przystąpienia Polski do UE" to temat wiodący tejże pierwszej konferencji, której celem było nakreślenie choćby tylko w zarysach diagnozy stanu i ewentualnych działań, które winny być podjęte, ażeby mógł w tym zakresie dokonać się postęp. I taka diagnoza stanu została zrobiona głównie za sprawą wystąpień Stanisława Kubiciusa z Zarządu Powiatu Cieszyńskiego oraz prof. dr. hab. Katarzyny Olbrycht z cieszyńskiej Filii UŚ. Pierwszy nakreślił problemy z którymi zmaga się szkolnictwo ponagimnazjalne, a w szczególności to związane z jakością nauczania. Prof. Olbrycht przedstawiła z kolei dramatyczną sytuację szkolnictwa wyższego, wynikającą przede wszystkim z dramatycznego niedofinansowania i jednocześnie zaborczego wkroczenia rynku w edukację. Prof. Olbrycht zwróciła przy tym uwagę, iż skutek jest taki, że coraz dalej do realizacji autentycznie potrzebnej misji szkolnictwa wyższego. Tym bardziej, że coraz częściej rozmija się ona z tym czego społecznie się oczekuje. A oczekuje się kształcenia do konkretnego zawodu dającego pracę, a realia SA takie, że Uniwersytet produkuje bezrobotnych. W konkluzji prof. Olbrycht zwróciła się prośbą o zrozumienie trudnej sytuacji szkolnictwa wyższego w Polsce i tego "kawałka" uniwersytetu, który znajduje się w Cieszynie i świadomość, że wielu z oczekiwań społeczności Cieszyna Filia nie jest w stanie spełnić.

O problemach i perspektywach rozwoju na konferencji mówili też inni z występujacych. Arkadiusz Skowroński z Urzędu Miasta w Cieszynie przedstawił wizję miasta Cieszyna zarysowaną w Strategii Rozwoju Miasta i konkretnych zamierzeniach realizacyjnych zwłaszcza w latach 2004-2006. Podobne wątki podjęła Magdalena Goryczka ze Starostwa Powiatowego charakteryzując Strategię Rozwoju Powiatu. Na tym tle niżej podpisany, prezentując głos Uniwersytetu, mógł zaledwie mówić o założeniach strategii rozwoju uniwersytetu. Rzecz w tym, że jedyny oficjalny uniwersytecki dokument dotyczący przyszłości (Kierunki Rozwoju Uniwersytetu Śląskiego), przyjęty roku w 1988, w dalekiej mierze odbiega od standardów, jakie przy opracowaniu takich dokumentów stosują samorządy. Przed uniwersytetem stoi więc decyzja co z tym zrobić. Samorządowcy w każdym razie zwracali uwagę, że dobrze sporządzona strategia to warunek sine qua non dalszego dobrego planowania w tym korzystania z funduszy strukturalnych.

Prof. Katarzyna Olbrycht

Praktyczne pomysły

Niejako praktycznym zastosowaniem tezy o wadze dobrego planowania był przedstawiony przez Ewę Gołębiowską z UM w Cieszynie projekt: "Śląski Zamek Sztuki i Przedsiębiorczości". To innowacyjne przedsięwzięcie miasta Cieszyna, dofinansowane z programu Phare 2000, jest niejako modelowym doświadczeniem, jak przygotować inwestycję, która ma być dofinansowania z środków Unii. Zaadaptowanie pomieszczeń zniszczonego zamku książąt cieszyńskich na centrum szkoleniowo-edukacyjne ze skupieniem uwagi na nowe formy przemysłowe stwarza znakomite możliwości współpracy z Uniwersytetem, zwłaszcza z jego Wydziałem Artystycznym. Zamek ma być gotowy do końca tego roku, więc wkrótce pierwsze pomysły współpracy powinny zacząć owocować. Tak samo ciekawe mogą być doświadczenia, z którymi podzielili się eksperci ds. wykorzystania informatyki w zarządzaniu oświatą - Anna Wysoka z LO im. Osuchowskiego i Zdzisław Bodera z UM w Cieszynie.

Do podobnych wątków nawiązywano w dyskusji, kiedy zwracano uwagę na możliwości jakie tkwią we współpracy np. szkół ponadgimnazjalnych i uniwersytetu. Burmistrz Cieszyna zaproponował z kolei, aby zastanowić się nad projektem, w którym Uniwersytet objąłby patronat nad nauczaniem języka angielskiego w jednym z wybranych gimnazjów i szkole ponadgimnzjalnej. Uznano, że najważniejsze będzie ustalenie konkretnego programu takiej współpracy, czyli stworzenie czegoś na kształt strategii rozwoju edukacji w regionie cieszyńskim. Może się nim zająć już następna taka konferencja, ale podstawowe dokumenty mogłyby być stworzone w ramach tzw. Uniwersytetu Otwartego, którego pomysł utworzenia przestawiła Pani Prorektor Halina Rusek. Idea ta, która mogłaby przybrać prawna formę stowarzyszenia, została z aprobatą przyjęta przez uczestników konferencji; ustalono iż koniec 2004 roku uznaje się za termin zamknięcia wszystkich formalności. Ano zobaczymy.

"Trzej bracia i wnioski"

Jak na inauguracyjną konferencję wniosków pojawiło się całkiem sporo. Szkoła językowa, uniwersytet otwarty, publikacja z konferencyjnymi wystąpieniami i dyskusją. Ale jest też wniosek o doniosłości daleko większej: wola, aby taka konferencja odbywała się w sposób stały, raz w roku, bezpośrednio przed Świętem Trzech Braci, największym świętem miasta Cieszyna. Termin konferencji nie został wybrany przypadkowo. Po pierwsze, konferencja wzbogacać ma ofertę programową miejskiego święta, po drugie - ma wykorzystywać możliwości, jakie wynikają ze współpracy Cieszyna z miastami partnerskimi, których przedstawiciele często na to święto Cieszyna przyjeżdżają. Jeśli by bowiem stale uczestniczyli w takich konferencjach, pożytek mogliby mieć wszyscy. Rzecz bowiem w tym, iż nigdy za mało doświadczeń i dyskusji o tym, jak może wyglądać strategiczne partnerstwo najważniejszych podmiotów regionu. W szczególnej cenie byłyby doświadczenia jak uniwersytet małego miasta może współpracować z otoczeniem. Już pierwsze sugestie do nas docierają. Dzięki informacji o konferencji na stronie internetowej UŚ odezwała się do nas pani Wiesława Toman, niegdysiejsza absolwentka UŚ, mieszkająca od wielu lat w Guildford w Wielkiej Brytanii. Napisała nam o działaniach Guildford Mechanics Institute czyli tzw. registered charity, która zajmuje się różnorakimi akcjami edukacyjnymi dla lokalnej społeczności, współpracując przy tym z Uniwersytetem w Surrey. Bardzo ciekawe i chętnie będziemy wykorzystywać takie przykłady. Na razie zaplanowaliśmy, że w przyszłym roku w programie konferencji uwzględnimy doświadczenia partnerskich miast, które specjalnie na naszą konferencję zaprosimy. Jest tych miast trochę, więc będzie z czego wybierać.

Autor jest Głównym Specjalistą d/s Współpracy Regionalnej. Pracuje w Filii UŚ w Cieszynie