Zgodnie z ustawa z dnia 12 wrzesnia 1990 r. o szkolnictwie wyzszym, w sklad uczelni wchodzi biblioteka glowna, stanowiaca podstawe jednolitego systemu biblioteczno-informacyjnego uczelni i ogniwo ogolnokrajowej sieci dokumentacji i informacji naukowej. W sklad tej sieci wchodzi tez osrodek informacji (dokumentacji) naukowo-technicznej, jezeli zostal w uczelni utworzony oraz archiwum. Zasady organizacji (strukture) oraz zakres i formy dzialania sieci okresla statut szkoly wyzszej i jej regulamin organizacyjny.

Jednym z podstawowych zadan sieci jest swiadczenie uslug biblioteczno-informacyjnych pracownikom i sluchaczom szkoly. Wiaze sie to z korzystaniem z cudzych utworow chronionych prawem autorskim. Nic wiec dziwnego, ze prawo to okresla mozliwosci, granice i zasady tego korzystania. Znaczenie maja tu zwlaszcza dwa przepisy ustawy z 4 lutego 1994 r. - art. 28 i art. 30.

W mysl pierwszego z powolanych przepisow biblioteki i archiwa moga:

1) udostepnic nieodplatnie, w zakresie swoich zadan statutowych, egzemplarze utworow opublikowanych,

2) sporzadzac lub zlecac sporzadzenie pojedynczych egzemplarzy utworow opublikowanych, niedostepnych w handlu, w celu uzupelniania, ochrony swoich zbiorow i nieodplatnego udostepniania.

Na tle tego przepisu podkreslic nalezy, co nastepuje:

a) przepis ten odnosi sie tylko do utworow opublikowanych, tj. do utworow, ktore za zezwoleniem tworcy zostaly zwielokrotnione i ktorych egzemplarze zostaly udostepnione publicznie (art. 6 pkt 1 pr. aut. ). Nie ma przy tym znaczenia technika, ktora posluzono sie multiplikujac dzielo (nie chodzi tutaj zatem tylko o utwory drukowane), ani ilosc zwielokrotnionych egzemplarzy. Zgoda tworcy moze byc wyrazona w dowolny sposob, w tym takze przez czynnosci konkludentne (np. przez przekazanie egzemplarza utworu bibliotece), a nawet dorozumiana. Udostepnienie ma charakter publiczny, jezeli umozliwia dostep do utworu nieoznaczonemu z gory kregowi odbiorcow;

b) udostepnienie musi byc nieodplatne. Wymogu tego nie narusza pobieranie przez biblioteki takich oplat jak oplaty manipulacyjne, kaucje na wypadek zniszczenia lub zagubienia egzemplarza, zwrot kosztow wypozyczania miedzybibliotecznego itp. ;

c) udostepnianie musi miescic sie w zakresie statutowych zadan danej placowki. Przypomniec zatem nalezy, ze zadania Biblioteki Glownej US okreslone sa w § 45, a bibliotek zakladowych - w § 49 statutu US; d) sporzadzanie nowych (substytucyjnych) egzemplarzy dziela jest dopuszczalne tylko pod nastepujacymi warunkami:

- sporzadzane moga byc wylacznie pojedyncze egzemplarze,

- egzemplarze te nie sa dostepne w handlu (tzn. w sieci ksiegarskiej),

- sporzadzanie sluzy uzupelnieniu lub ochronie zbiorow.

Sporzadzanie egzemplarzy substytucyjnych moze byc przez biblioteki (archiwa) realizowane we wlasnym zakresie lub zlecane innym jednostkom. Kopie nie musza miec formy oryginalu. Moga byc sporzadzone na innym nosniku (np. na mikrofiszy).

Z tytulu korzystania z dziela na zasadach okreslonych w art. 28 pr. aut., tworcy nie przysluguje prawo do wynagrodzenia.

Wedle drugiego z powolanych na wstepie przepisow osrodki informacji lub dokumentacji naukowo- technicznej moga sporzadzac i rozpowszechniac wlasne opracowania doumentacyjne oraz pojedyncze egzemplarze, nie wiekszych niz jeden arkusz wydawniczy, fragmentow opublikowanych utworow.

Podkreslic nalezy, ze:

- opracowania dokumentacyjne, o ktorych mowa w tym przepisie to dokumenty pochodne zawierajace informacje o formie i tresci dokumentow pierwotnych; naleza tutaj m. in. karty dokumentacyjne, zestawienia tematyczne, informacja ekspresowa i przeglady dokumentacyjne;

- o tym, czyja wlasnoscia jest opracowanie dokumentacyjne majace cechy utworu, rozstrzyga sie wedle zasad ogolnych, omowionych we wczesniejszych artykulach z tego cyklu.

Wlasnoscia osrodka sa zwlaszcza opracowania dokonane w ramach obowiazkow sluzbowych dokumentalisty, opracowania majace cechy utworow zbiorowych (art. 11 pr. aut. ) oraz te, ktorych wlasnosc osrodek uzyskal w drodze umowy z tworca. W stosunku do opracowan nie bedacych utworami decyduja przepisy prawa pracy lub prawa cywilnego;

- cudze dziela moga byc opracowywane i rozpowszechniane w postaci fragmentow. Dotyczy to takze dziel, ktorych objetosc nie przekracza jednego arkusza;

- aby nie naruszac omawianego przepisu, nalezy przestrzegac ustalonych w nim wymagan ilosciowych (pojedyncze egzemplarze) i objetosciowych (jeden arkusz wydawniczy).