A zatem rozpoczynamy podroz po Internecie dla geografow i geologow. Yahoo pozwala nam wybrac z tematycznie uporzadkowanego menu, dotyczacego nauk o ziemi, zagadnienia zwiazane z poznawaniem naszej planety. Geografia nierozerwalnie kojarzy nam sie z mapami. I rzeczywiscie, juz pierwszy rzut oka na zasoby sieciowe przekonuje nas, ze map w Internecie mozemy znalezc wiele. Pomoze nam w tym serwer nazw geograficznych w Uniwersytecie w Michigan. GIS to geograficzne systemy informacyjne. Bogata kolekcje punktow startowych dotyczacych GIS znajdujemy w Norwegii. Ruchy tektoniczne Ziemi mozna obserwowac niemalze na biezaco. I te mikroskopijne, i te potezne, jak trzesienia ziemi. Mozna tez zapoznac sie z mapami krajow europejskich. W Internecie znajdujemy rowniez informacje na temat groznego zjawiska natury, jakim sa wulkany. Jest takze, w zasiegu wskaznika myszki, planetarium zorzy polarnej. Na zakonczenie trafiamy do NASA, by zapoznac sie z danymi o Ziemi. Podroz po kuli ziemskiej za pomoca Internetu jest przezyciem fascynujacym. Na kazdym jej etapie zdobywamy nowe doswiadczenia. Widzimy, ze wspolczesna nauka przyjela juz globalna siec komputerowa nie tylko jako narzedzie sluzace wymianie informacji, ale i jako srodek do realizacji szeroko zakrojonych programow badawczych. Nieodparcie cisnie sie na usta pytanie: czy mozna dzis uprawiac nauke bez pelnego wykorzystania mozliwosci Internetu?

Serwer nazw geograficznych w uniwersytecie w Michigan umozliwia wyszukiwanie nazw z olbrzymiej bazy danych. Gdy polecilem serwerowi znalezc nazwe "Warsaw" okazalo sie, ze w bazie danych oprocz naszej stolicy znajduje sie jeszcze 21 innych miejscowosci o znajomej nazwie, rozrzuconych po calych Stanach Zjednoczonych. Jedna z nich znajduje sie w Kosciuszko County w stanie Indiana (41.14.17 N, 85.51.11 W) i liczy ponad 10000 mieszkancow. Jedno klikniecie myszka pozwala nam sprowdzic z Xerox Map Server mape USA z zaznaczona lokalizacja amerykanskiej Warszawy oraz mape jej najblizszego otoczenia. Serwer map Xeroxa zdobyl w ubieglym roku miano najlepszego serwera WWW w aspekcie wspolpracy klient-serwer.

Geograficzne systemy informacyjne (GIS) pozwalaja nam zapoznac sie z rozmaitymi informacjami dotyczacymi geografii. Serwer w Norweskim Instytucie Technologii umozliwia przyjrzenie sie takim systemom w dzialaniu. Mozna przejrzec aktualne mapy i wykresy ilustrujace natezenie ruchu drogowego w Kalifornii (przed chwila w San Diego mial miejsce napad z bronia w reku - wszystkie pasma autostrady chwilowo zamkniete!), skonstruowac przydatna do wlasnych celow mape Kanady czy tez uzyskac globalny dostep do danych geograficznych za pomoca WWW. Mozna tez obejrzec wersje demonstracyjna znanego (dostepnego bezplatnie) programu Grass oraz odbyc kurs poslugiwania sie programem ARC-INFO. Norweski serwer udostepnia rowniez kilkadziesiat hiperlacznikow do zasobow Internetu zwiazanych z GIS i kartografia.

Global Positioning System, zlozony z 24 satelitow, uzywany jest dla nawigacji i precyzyjnych pomiarow geodezyjnych. Dokladnosc codziennych pomiarow jest tak duza, ze umozliwia wykrywanie tektonicznych ruchow Ziemi. Dane pomiarowe z ubieglych 4 lat dostepne sa w Internecie w serwerze Jet Propulsion Laboratory NASA w postaci wykresow. Na przestrzeni 4 lat zmiany wysokosci wybranych punktow skorupy ziemskiej siegaja kilkunastu centymetrow.

Internet posluzyl jako narzedzie dla konstrukcji systemu informujacego na biezaco o trzesieniach ziemi. Dane, uzyskiwane z amerykanskiego Narodowego Centrum Informacyjnego o Trzesieniach Ziemi, przetwarzane sa w serwerze w uniwersytecie Edinburgh i nanoszone na mapy pobrane ze wspomnianego juz serwera map Xeroxa. Moge sie dowiedziec, ze dzis, 18 marca, o 15.24 w Salta Province w Argentynie wystapilo trzesienie ziemi o sile 4. 3 Mb i obejrzec jego (lub wszystkich ostatnich trzesien) lokalizacje na dokladnej mapie najblizszej okolicy epicentrum. Autor systemu, Bruce Gittings, planuje jego dalszy rozwoj w kierunku poszerzenia mozliwosci interakcyjnej analizy danych.

Serwer w Eindhoven University of Technology prezentuje nam tablice z nazwami krajow Europy. Latwo mozna wybrac interesujacy nas kraj i obejrzec jego mape z zaznaczonymi lokalizacjami serwerow WWW. Serwer ten jest czescia systemu City Net informujacego w przyjazny sposob o zasobach Internetu zwiazanych z podrozami, rozrywka, lokalnym biznesem, a takze z informacjami prezentowanymi przez rzady i lokalne spolecznosci ze wszystkich regionow swiata.

Wulkanom poswieconych jest kilkanascie serwerow systemu WWW. Na Hawajach istnieje park narodowy, poswiecony temu zjawisku. Serwer WWW, prezentujacy to przedsiewziecie, sponsorowany jest przez NASA i ma za zadanie promowac uzywanie danych o Ziemi i przestrzeni kosmicznej przez spolecznosc Internetu. Przeznaczony przede wszystkim dla dzieci i mlodziezy szkolnej, “Swiat Wulkanow” udostepnia bogate zasoby zdjec i innych danych, umozliwiajac interakcyjne eksperymenty sluzace blizszemu poznaniu fascynujacego zjawiska. Mozna dowiedziec sie, jak zostac wulkanologiem, a takze zadac pytania specjaliscie. Odpowiedz zostanie przeslana poczta elektroniczna oraz umieszczona w bazie danych serwera. Mozemy sie dowiedziec, ze najbardziej aktywnym wulkanem na swiecie jest Kilaunea na Hawajach, ktory pozostaje w stanie ciaglej erupcji od 1983 roku. Dowiadujemy sie takze, ze gora Ararat, na ktorej podobno wyladowala arka Noego po wielkim potopie, jest wulkanem, ktory kiedys wybuchnie. Ciekawi moga obejrzec natychmiast zdjecie Araratu, wykonane 14 wrzesnia ubieglego roku przez kosmonautow z pokladu promu kosmicznego.

Planetarium Zorzy Polarnej otwarto w 1989 roku. Jest ono pierwszym wirtualnym planetarium w Norwegii. Oprocz podrozy po Wszechswiecie, w glebinach morz oraz po czterech porach roku mozna w nim zapoznac sie ze wspanialym zjawiskiem, jakim jest wlasnie Aurora Borealis. W sposob niezwykle uproszczony mozna tak oto wyjasnic zjawisko tego gigantycznego efektu swietlnego: czasteczki pochodzace ze Slonca przenoszone sa w strone Ziemi przez wiatr sloneczny. Gdy stykaja sie z atmosfera Ziemi, powstaje swiatlo: zorza polarna. Ciekawych bardziej naukowego wyjasnienia zapraszam do planetarium. Beda mogli tam znalezc zdjecia zorzy polarnej. Jest ich wiecej w serwerze "Aurora", ktory odwiedzilo juz niemal 4000 gosci z calego swiata. Tam tez mozna znalezc aktualizowane na biezaco raporty o aktywnosci slonecznej, jak rowniez zdjecia zorzy wykonane z pokladu promow kosmicznych.

World Data Center zorganizowany przez NASA dziala od 1957 roku. Jego celem jest dostarczanie uczonym i inzynierom aktualnych danych obserwacyjnych o naszej planecie. Osrodki WDC istnieja aktualnie w USA, Rosji, Europie, Japonii, Indiach i Chinach, skupiajac 44 osrodki utrzymywane przez instytucje narodowe. Dostep do osrodkow w USA i Europie mozliwy jest przez Internet. Niestety, nie znajdujemy tu sladow polskiej obecnosci.

Niemal dziesiec innych indeksow umozliwia rozpoczecie kolejnych poszukiwan w swiecie Internetu dla geografow i geologow. Dwa z nich naleza do wirtualnej biblioteki WWW i przynosza nam ponad 100 nowych pozycji, od ktorych mozna ponownie zaczac eksploracje Internetu. Pozwolcie jednak, Drodzy Czytelnicy, ze pozostawie Wam te przyjemnosc. Konczymy wycieczke dla uczonych, zajmujacych sie nasza planeta. Za miesiac kolejna. Kto tym razem zostanie zaproszony, dowiecie sie przy nastepnym spotkaniu.

Maciej UHLIG (muhlig@us.edu.pl)