Ocena osiągnięć naukowych, organizacyjnych i dydaktycznych Pana Profesora Dr. D. Dr. h. c. Franza BYDLINSKIEGO, profesora prawa cywilnego Uniwersytetu Wiedeńskiego, dyrektora Instytutu Prawa Cywilnego, Filozofii i Teorii Prawa, doktora honoris causa Uniwersytetu w Salzburgu, oraz w Monachium.

Ziemia Śląska szczyci się wieloma Ślązakami, którzy rozsławili jej imię nie tylko w całej Polsce, lecz takie w krajach sąsiednich. Należą do tych wybitnych postaci: Wojciech Korfanty, Józef Rymer, Józef Rostek, czy Józef Lompa lub Karol Miarka. Słynie ta kraina także z wielu znakomitych księży, którzy zasłużyli się wielce dla polskości tej ziemi, jak Norbert Bończyk, Emil Szramek, czy Józef Szafranek. Jednakże choć istnieją tutaj od powojnia uczelnie wyższe, takie jak: Akademia Medyczna, Akademia Muzyczna, czy Akademia Ekonomiczna, od trzydziestu dwóch lal także Uniwersytet Śląski, brak jest postaci Ślązaków, którzy zasłynęliby szerzej w świecie w dziedzinie którejś z nauk.

Tym cenniejsze jest zatem, że oto syn tej ziemi, profesor Uniwersytetu Wiedeńskiego Franz Bydlinski, urodzony w 1931 roku w Rybniku jest uznawany niewątpliwie za jednego z najwybitniejszych cywilistów nie tylko austriackich, ale w ogóle niemieckojęzycznego obszaru Europy.

Kariera naukowa prof. Bydlinskiego rozpoczęła się w Uniwersytecie w Grazu, gdzie ukończył on studia prawnicze, uzyskał tytuł doktora praw, a następnie się habilitował i gdzie przeszedł wszystkie szczeble zatrudnienia od asystenta do profesora. Następnie prof. Rydlinski objął stanowisko profesora na Uniwersytecie w Bonn, a potem w sześciu innych austriackich i niemieckich uniwersytetach. Dwa spośród nich, to jest Uniwersytet w Salzburgu i w Monachium nadały profesorowi Bydlinskiemu doktoraty honoris causa.

Działalność dydaktyczna prof. Bydlinskiego jest nadzwyczaj szeroka, gdyż prowadzi on wykłady gościnne na uniwersytetach i w innych naukowych instytucjach aż w 12 państwach.

Jest zatem niezmiernie cenionym dydaktykiem i Jego wykłady przyjmowane są z wielkim zainteresowaniem we wszystkich tych krajach, takich jak Niemcy, Turcja, Węgry, Czechy, czy w Polsce. Wpływ prof.. Bydlinskiego na kształcenie kadr prawników, zwłaszcza austriackich, wykracza także poza ramy uniwersytetów, jest on bowiem także członkiem Komisji Egzaminacyjnej dla Sędziów w Wiedniu, wpływając tym samym na poziom ich zawodowego wykształcenia. Działalność dydaktyczna profesora dotyczy nie tylko prawników austriackich, ponieważ także i stypendyści studiujący na Uniwersytecie Wiedeńskim, a pochodzący z różnych krajów korzystają nie tylko z rozległej wiedzy profesora Bydlinskiego, lecz także z jego naprawdę wielce życzliwej pomocy w zdobywaniu wiedzy, z wielu owocnych konsultacji, które pozwalają im pogłębić zdobywaną wiedzę i otwierają przed nimi naprawdę rozległe horyzonty, które kształtują się w relacjach, które pomiędzy prof. Bydlinskim a jego studentami są zawsze stosunkami pomiędzy cierpliwym mistrzem a spragnionymi szerokiej wiedzy uczniami.

Te stwierdzenia prowadzą do ocen wiążących się z działalnością naukową pana profesora Bydlinskiego, a jest ona faktycznie imponująca. Publikacje jego autorstwa obejmują 22 książki, 135 form pomniejszych w postaci artykułów w rozmaitych czasopismach naukowych i księgach pamiątkowych, oraz fragmenty komentarzy, o których wspominali pozostali recenzenci. Chciałabym jednakże zwrócić uwagę nie tylko na liczbę tych publikacji, nie tylko na ich wartość naukową, lecz także na niezwykłą szeroką gamę jurydycznych zagadnień, o których pisze prof. Bydlinski. Jest to różnorodność prawdziwie renesansowa. Trzon twórczości profesora stanowi oczywiście cywilistyka, ale bardzo szeroko traktowana. Znaleźć tu bowiem można zarówno prace dotyczące cywilistyki w ogólności, jak np. System i zasady prawa prywatnego (1996), Przewodnik po austriackim prawie prywatnym ( 1975), czy części Komentarza Klanga do Austriackiego Kodeksu Cywilnego (1971), jak i te, w których rozważana jest bogata problematyka obligacyjna np. Zagadnienia dotyczące spowodowania szkody (1964); czy Autonomia woli i przedmiotowe podstawy czynności prawnej zobowiązującej (1967), lub O odpowiedzialności przyczyniającego się do powstania szkody (1980).

Spośród prac dotyczących prawa spadkowego wymienić można przykładowo Przepisy administracyjne dotyczące rozporządzeń testamentowych (1981), zaś z dziedziny prawa rodzinnego Ku nowemu prawu pozamałżeńskiemu (197l), Prawo małżeńskie i opiekuńcze w reformie prawa rodzinnego (1974), czy Ku nowelizacji małżeńskiego ustroju majątkowego (1978).

Pozycje z dziedziny prawa rzeczowego to: Roszczenia wyrównawcze i przywrócenie własności przy niezgodnym z prawem wywłaszczeniu (1972), lub Warunki wstępne czynności prawnych przy przeniesieniu własności (1973). Ogromnie interesujące są pozycje poświęcone części ogólnej prawa cywilnego jak chociażby artykuł dotyczący świadomości oświadczenia woli przy czynności prawnej (1975), a także ostatnie prace prof. Bydlinskiego na temat błędu (1998).

Interdyscyplinarność twórczości naukowej profesora widoczna jest doskonale w jego dziełach poświęconych problematyce prawa pracy. Wychodząc od cywilistycznych korzeni tej dyscypliny rozważa on zarówno zagadnienia mające właśnie charakter cywilistyczny, jak i problematykę ściśle pracowniczą. Przykładem tych pierwszych jest chociażby praca Prawo umów a stosunki między pracodawcami i pracownikami (1985), czy Prawo odszkodowawcze a stosunki między pracodawcami a pracownikami (1959), natomiast tę drugą sferę zagadnień ilustruje na przykład praca Strajk a porządek prawny (1962). Niezwykle trudno jest oczywiście dokonać wyboru takich przykładów, gdyż jest ich ogromna liczba i wśród prac prof. Bydlinskiego sfera prawa pracy jest bardzo licznie reprezentowana.

Ogromnie ciekawe są te prace, które dotyczą prawa osobowego, a w szczególności ochrony praw człowieka, gdyż obrazują one poglądy profesora także i w dziedzinie etyki. Trzeba tu wymienić takie pozycje jak: Ochrona nienarodzonych z punktu widzenia prawa cywilnego (1980), czy ekspertyza dotycząca zapłodnienia in vitro, jaka znalazła się w materiałach rządowych : Podstawowe aspekty technologii genowej i ludzkiej biologii reprodukcyjnej (1986). O rozległości zainteresowań naukowych profesora świadczą nadto prace poświecone procedurze cywilnej, prawu gospodarczemu, dewizowemu oraz prawu kolizyjnemu, nie wspominając o pracach z zakresu teorii i filozofii prawa, o których mowa w recenzji prof. Nowackiego.

Rozległość zainteresowań naukowych prof. Bydlinskiego znalazła swój wyraz takie w jego działalności jako autora wyboru i wydawcy pomnikowego dzieła Ustawodawstwo austriackie (Wien 1999), w którym znaleźć można niezwykle bogaty wybór aktów normatywnych z dziedziny prawa cywilnego, handlowego i karnego, a także z zakresu postępowania cywilnego i karnego oraz ustroju sądownictwa.

Ogromne uznanie dla dokonań naukowych pana profesora Bydlinskiego, jakim cieszy się on przede wszystkim w swoim kraju, ale także i w Europie, zaowocowało także nadaniem mu członkostwa rzeczywistego Austriackiej Akademii Nauk, oraz tytułu członka korespondenta Akademii Nauk w Goettingen, oraz Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie. Z uwagi na wielkie poważanie, jakim darzą prof. Bydlinskiego uczeni austriaccy, piastuje on także stanowisko Kierownika Wydziału Prawnoetycznego w Międzynarodowym (Centrum Badań nad Podstawowymi Problemami Nauki w Salzburgu. Jest on nadto członkiem zarządu Zrzeszenia Prawników Austriackich, oraz Austriackich Dni Prawniczych.

Na koniec pragnę podkreślić, że związki prof. Bydlinskiego z naszym Uniwersytetem są na pewno nie tylko emocjonalne, lecz także mają one konkretny wymiar naukowy. Nie tylko bowiem odwiedza on nasz Uniwersytet, ale także otacza szczególna pieczą naszych studentów odbywających studia czy staże naukowe w Uniwersytecie Wiedeńskim, a odwiedzając Katedrę Prawa Cywilnego i Międzynarodowego Prywatnego dzieli się z naszymi pracownikami swą ogromną wiedzą.

W tych warunkach sądzę, iż nadanie Panu Profesorowi Franzowi Bydlinskiemu tytułu doktora honoris causa Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach jest w pełni zasadne.