Na Wydziale Biologii i Ochrony Środowiska UŚ prowadzone są badania nad zdolnościami bakterii do rozkładu toksycznych substancji organicznych

Pożyteczne bakterie

Wzrost szczepu bakterii wyizolowanego
z gleby skażonej węglowodorami
na agarze krwistym
Wzrost szczepu bakterii wyizolowanego z gleby skażonej węglowodorami na agarze krwistym

Sukcesem zakończyły się starania o grant Narodowego Centrum Nauki (NCN) na badania doktorantki Magdaleny Pacwy-Płociniczak, która zajmuje się wykorzystaniem bakterii produkujących biosurfaktanty w bioremediacji gleby skażonej związkami ropopochodnymi. Wcześniej badaczka zajmowała się zagadnieniami związanymi z metalami ciężkimi. Potem jednak zainteresowała się biosurfaktantami – związkami powierzchniowo czynnymi, produkowanymi przez bakterie, mającymi szerokie zastosowanie. Są one składnikiem kremów kosmetycznych, szamponów, środków piorących, czyszczących. Okazały się również przydatne w walce z zanieczyszczeniami środowiska. Na Śląsku, gdzie nie brakuje gleb zanieczyszczonych związkami ropopochodnymi, naturalne wydawało się podjęcie takiego właśnie tematu.

Badania są prowadzone na obszarze położonym w pobliżu Rafinerii Nafty w Czechowicach-Dziedzicach. Są tam gleby zanieczyszczone węglowodorami, a w nich występują bakterie mające zdolność rozkładu owych substancji do dwutlenku węgla i wody. Kontakt bakterii ze związkiem węglowodorowym jest jednak utrudniony. Powierzchnia komórek bakteryjnych bywa bowiem hydrofilowa (może łączyć się z wodą), natomiast zanieczyszczenia węglowodorowe charakteryzują się silnymi właściwościami hydrofobowymi (są niezwilżalne przez wodę). Aby kontakt był możliwy (a na dalszym etapie, by mogło dojść do rozkładu szkodliwego związku organicznego), bakteria radzi sobie, wytwarzając specyficzne związki – biosurfaktanty. Gdy poznano mechanizm działania bakterii, okazało się, że warto wykorzystać właściwości mikroorganizmów do oczyszczania skażonych terenów. Pierwszym zadaniem stało się opracowanie taniej metody namnażania bakterii produkujących biosurfaktanty. Drugi etap polegał na tym, że namnożone i przebadane bakterie zostały wprowadzone do zanieczyszczonej gleby – było to tzw. doświadczenie doniczkowe.

Grant przyznano na realizację końcowego etapu badań. Uzyskane środki umożliwiają wykorzystanie droższych i skuteczniejszych metod analizy aktywności bakterii zdolnych rozłożyć toksyczne związki organiczne. Kolejne analizy będą przeprowadzane do 2015 roku.


Fotografie: Magdalena Pacwa-Płociniczak