Uczestników przywitał rektor UŚ prof. zw. dr hab. Wiesław Banyś: – Jestem językoznawcą i jak każdy przedstawiciel tej profesji jestem wyczulony na to, co i jak się mówi – stwierdził rektor. – Podczas wypowiadania się na jakikolwiek temat, powinna nam przyświecać jedna zasada: należy mówić uczciwie. Jestem pewien, że podczas tej naukowej debaty, będzie panowała uczciwość wypowiedzi, mimo że teksty, o których będziecie państwo mówić, może do końca uczciwe nie są – dodał na zakończenie.

– Prawo jest kolizją pewnych wartości. – rozpoczął prof. dr hab. Zygmunt Tobor, dziekan Wydziału Prawa i Administracji. – Co dla językoznawców może się wydać dziwne, ale my prawnicy stykamy się z tym na co dzień. Moim zdaniem, trudno wskazać granice swobody wypowiedzi i dobrze, bo one muszą się tworzyć same.

Głos zabrał również dziekan Wydziału Filologicznego, prof. dr hab. Rafał Molencki, który stwierdził, że dla filologów i językoznawców język jest nie tylko narzędziem, ale również przedmiotem badań. – To, że językoznawcy mają duży wpływ na współczesny język, nakłada na nich dużą odpowiedzialność.

Większość prelegentów rozważało problem granic swobody wypowiedzi w sztuce. Dr Ireneusz Kamiński zaprezentował szereg orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka dotyczących naruszenia przez państwa europejskie prawa do swobody wypowiedzi. Sentencje były bardzo zróżnicowane, trudno też stworzyć regułę, którą kierował się Trybunał.

Dr Marian Słowicki z ASP w Katowicach zaprezentował stanowisko znawcy sztuki. Pokazał nagranie przygotowane przez duet artystów, w którym w bardzo odważny i często drastyczny sposób nawiązywali do religijności Polaków. Zdradził, że choć wystawa była prezentowana w wielu galeriach, jej prowokacyjny charakter sprawił, iż nie udało się jej zaprezentować na ASP. – Wolność artysty jest ograniczona pewnymi normami, ale historia sztuki pokazuje, że wielu z nich, świadomych zagrożenia, przekraczało granice i lądowało w więzieniach. Nie możemy jednak pójść w takim kierunku, by z powodu obawy przed naruszeniem norm, artyści ograniczali swoją inwencję – stwierdził na zakończenie.

Własne doświadczenia z ograniczaniem swobody wypowiedzi przedstawił dr Kazimierz Piotrowski z ASP w Łodzi: – Kilka lat temu otrzymałem propozycję zorganizowania w Brukseli wystawy, która komentowałaby religijność. W owym czasie byłem pracownikiem Muzeum Narodowego. Początkowo miałem poparcie dyrekcji, ale z czasem, kiedy klarował się kształt „Irreligii”, czułem, że jest ono coraz słabsze, a nawet przeradza się w niechęć. Sprawa zakończyła się moim odejściem z pracy.

W wystąpieniu kuratora „Irreligii” można było wyczuć żal wobec tych, którzy rozpoczęli kampanię przeciw tej wystawie. Prawo do parezji (szczerej wypowiedzi), w tym przypadku wobec religii, zostało naruszone.

Prof. dr hab. Włodzimierz Bolecki z Instytutu Badań Literackich PAN w wykładzie „Prawnik jako językoznawca” wykazał, że prawnicy rozpoznając sprawy w dziedzinie swobody wypowiedzi, kierują się często własnymi odczuciami, a nie wiedzą naukową. Przedstawił wiele przykładów potwierdzających tę tezę: – Prawnicy odwołują się w swojej praktyce do potocznego rozumienia języka, a to duży błąd. Ich kompetencje w dziedzinie lingwistyki są zerowe. Z drugiej strony, filolodzy nie interesują się orzeczeniami sądowymi i to jest jeszcze bardziej szokujące – podsumował profesor Bolecki.

Przytoczone referaty to tylko mała część spośród tego, co można było usłyszeć podczas debaty, której gośćmi byli m.in.: znawca prawa międzynarodowego prof. dr hab. Roman Wieruszewski, prof. dr hab. Leonard Neuger z Uniwersytetu Sztokholmskiego oraz wielu innych.