WWW, CZYLI PODRÓŻ DO PRZYSZŁOŚCI

W poprzednich numerach "Gazety Uniwersyteckiej" (3, 4, 5, 6, 11, 12/93, 1, 2, 3, 4, 5/94) staralem sie przyblizyc Czytelnikom zasady korzystania z globalnej sieci komputerowej Internet. Dzis kolejny odcinek z cyklu opowiesci o Internecie. Tym razem zabieram wszystkich chetnych na wycieczke po sieciowej pajeczynie, znanej jako World Wide Web (WWW).

Zblizaja sie wakacje. Czas odpoczynku, relaksu i podrozy. Dla niektorych okres, w ktorym beda mogli nadrobic zaleglosci w pracy. Dobra wiec to pora, by pomyslec o wycieczce w swiat XXI wieku. Nie bedzie trudno podroz te zorganizowac. Wystarczy zasiasc przed komputerem polaczonym z Internetem, poglaskac przyjazna myszke i w droge! Nasza eskapade wspomoze Mosaic for Windows 2. 0alpha4, program umozliwiajacy przegladanie hipertekstowych dokumentow, napisany w NCSA w Illinois. Mowi sie o nim, ze jest tak prosty, ze moga go uzywac nawet kierownicy i dyrektorzy.

Coz to jest WWW? Mosaic natychmiast umozliwia odpowiedz na to pytanie. Wystarczy wybrac Starting Points/WWW Info/Web Overview i juz serwer (pamietamy o architekturze klient-serwer, nieprawdaz? ) info.cern.ch przysyla nam ze Szwajcarii dokument pozwalajacy zapoznac sie z mozliwosciami systemu. Widzimy niby to tekst, ale z obrazkami, a niektore jego fragmenty sa wyroznione. Gdy dotkniemy ich kursorem myszki, strzalka zmienia sie w dlon. Program wprost zacheca do wziecia ich do reki. Mamy do dyspozycji tematycznie uporzadkowany wykaz informacji, liste innych serwerow w roznych krajach, liste serwerow wedlug typu uslugi (WWW integruje uslugi dostepne w sieci: telnet, ftp, mail, news, gopher, a takze dostarcza nowa: http - protokol przesylania multimedialnych informacji przez Internet). Wybieramy jednak inny tekst: About the W3 project. Dowiadujemy sie, ze WWW to wszechswiat informacji dostepnej przez siec, kwintesencja ludzkiej wiedzy, projekt, ktorego realizacja rozpoczela sie kilka lat temu w CERN, a ktory od roku stal sie niekwestionowanym przebojem Internetu. Nic nie stoi na przeszkodzie, by skorzystac z niewyczerpanych zasobow informacji. Sprobujmy sie zatem dowiedziec, co nowego dzieje sie w pajeczynie. Mosaic sluzy nam natychmiastowa pomoca. Wybieramy z menu Starting Points NCSA Mosaic's "What's New Page" (Page to dokument hipertekstowy, zawierajacy odnosniki do innych dokumentow i uslug sieci). Na poczatku dokumentu, sprowadzonego z NCSA, dlon sugeruje nam zapoznanie sie z ogloszeniami. Do dziela!

Jedno z ogloszen informuje, ze na konferencji WWW w Genewie przyznane beda nagrody za najwieksze osiagniecia w rozwoju pajeczyny. Natychmiast mozna zapoznac sie z nominacjami do nagrod. Jedno nacisniecie klawisza, i Mosaic wyswietla nam sprowadzony z Buffalo dokument prezentujacy kategorie nagrod. Poniewaz jestesmy w miejscu, w ktorym mozemy przyjrzec sie najnowoczesniejszej technologii, zagladamy do srodka.

Najlepsze serwery WWW, z ktorymi mozemy sie od razu zapoznac, to m. in. CERN, Global Network Navigator firmy O'Reilly, NCSA i pierwszy na swiecie serwer geologiczny, ktory udostepnia bezplatnie zainteresowanym informacje przygotowane przez administracje USA.

Izba slawy gromadzi ludzi, najbardziej zasluzonych dla rozwoju WWW. Sa to m. in. tworca WWW Tim Berners-Lee z CERN, tworca Mosaic Marc Andreessen z NCSA, autor programu Lynx Lou Montulli z Kansas i wielu innych.

Od razu mozemy zapoznac sie z najlepszymi programami, sluzacymi do poruszania sie po pajeczynie. Naleza do nich m. in. Cello (Windows), Lynx (UNIX) i Mosaic (Windows, UNIX). Jest tez porownanie wlasnosci tych programow.

Kampusowe systemy informacyjne to nastepna konkurencja, w ktorej toczy sie walka o palme pierwszenstwa. Konkuruja m. in. Globewide Network Academy, Renssealer Polytechnic Institute (mnostwo informacji o zasobach sieci zebranych przez Johna Decembera) i University of Kansas. Zagladnijmy tam. Kaczorek zacheca do zapoznania sie ze sposobem uzywania systemu, informuje o uniwersytecie, podaje biezace wydarzenia, informuje o zajeciach dydaktycznych, aktywnosci naukowej wydzialow, organizacjach studenckich. Mozna takze siegnac na polke z referencjami. Wracamy do nominacji, czas nagli.

Internet nie jest juz tylko tworem akademickiej wyobrazni. Komercja smialo wkracza na jego teren. Najlepsze uslugi komercyjne oferuja m. in. Digital Equipment Corp., Hewlett-Packard, Novell, Inc., Santa Cruz Operation i Sun Microsystems. Znajdujemy pelen przeglad informacji o produktach i uslugach tych firm. Ale przeciez sa wakacje. Wybierzmy sie w podroz do Norwegii (najwiecej komputerow w sieci na 1 mieszkanca). Firma turystyczna Arctic Adventours, Inc. zaprasza do podrozy na jachcie "Arctic Explorer" w Polnocnej Norwegii, na Szpicbergen czy Syberie. Po zapoznaniu sie z programem wyprawy (i cenami!) mozemy zlozyc elektroniczne zamowienie. Nie zapominajmy jednak o glownym celu naszej wycieczki. Popatrzmy na najlepsze serery edukacyjne.

A jest na co patrzec. Australian National University oferuje ArtServe (ponad 5000 obrazow ilustrujacych zagadnienia sztuki i architektury). Mozemy uczyc sie jezyka programowania C++ w Niemczech. Ogladamy najstarsze instrumenty naukowe w Naples. Trafiamy do wirtualnego muzeum "EXPO" w Polnocnej Karolinie lub do muzeum paleontologii w Berkeley. Odrywamy sie od Ziemi, by podziwiac Slonce i inne planety w Los Alamos.

Pora na chwileczke zapomnienia. Najlepsza rozrywke moze dostarczyc nam baza danych o filmach, skonstruowana w Cardiff na podstawie informacji, dostarczanych przez uczestnikow grupy nowinek Usenetu rec. arts. movies. Moze zaciekawi nas gafa z westernu "W samo poludnie" (widok Los Angeles ze slupami telegraficznymi). MTV Networks pozwala nam zapoznac sie z nowinkami ze swiata muzyki, przygotowywanymi przez Adama Curry. Milosnicy lektury moga przestudiowac Wired Magazine, elektroniczna wersje popularmego magazynu zajmujacego sie zagadnieniami techno-spolecznymi.

Do najlepszych uslug profesjonalnych zaliczaja sie serwery bioinformatyczne (John Hopkins Univ.), katalog danych klimatycznych w Columbia University, OncoLink w Pennsylwanii (potezna baza informacji o raku) czy baza prac badawczych z dziedziny fizyki w Los Alamos. Gdybysmy zapalali checia zapoznania sie ze wspolczesna medycyna, mozemy skorzystac z uslug wirtualnego szpitala w Iowa, gdzie zgromadzono wiele interesujacych podrecznikow.

Do poruszania sie po pajeczynie niezbedny jest nawigator. Do najlepszych naleza m. in. Internet Meta-Index i W3 Catalog w Genewie. Jest takze wiele innych, jak np. Virtual Tourist, prezentujacy mapy z calego swiata.

Nowe pomysly tez podlegaja ocenie. Mozna glosowac na takie, jak strona "What's New", od ktorej zaczelismy podroz, archiwa czesto zadawanych pytan Usenetu w Ohio, czy planowana dopiero encyklopedia Internetu. Laur moze tez przypasc The Globewide Network Academy, uniwersytetowi, istniejacemu jedynie w przestrzeni cybernetycznej.

W grupie osiagniec technicznych spotykamy kategorie "Najlepszy dokument". Sa tam podreczniki jezykow ADA i Perl, a oprocz wielu ciekawych serwerow spotykamy tam prawdziwe perelki. Jedna z nich to Konstytucja Stanow Zjednoczonych ("We the people... ") opracowana w postaci hipertekstowej przez Cornell Legal Information Institute, druga, to "Podroze z Samanta", unikalna ksiazka o podrozy przez Stany Zjednoczone, ilustrowana 250 zdjeciami, ktore moga byc natychmiast wyswietlone na ekranie naszego komputera.

Interakcyjna praca z Internetem moze zaczynac sie na grze w szesnastke w Cardiff, a konczyc na generowaniu map jakiejkolwiek czesci swiata w Xerox PARC, poprzez generowanie wlasnych wzorow geometrycznych w Minnesocie.

W kategorii mutimediow, oprocz wielu wymienionych juz poprzednio uslug startuje Luwr, istniejacy w wirtualnej rzeczywistosci dzieki Nicolasowi Piochowi z Telecom Paris. Mozemy ogladac dziela m. in. Van Gogha, Picassa czy Matisse'a. Od otwarcia sieciowego muzeum (20.03 br) zwiedzilo je 13195 Internautow (gdy to pisze, jest 15.05), a co dzien zwiedza je okolo 1000 osob. Znuzeni zwiedzaniem muzeum odbedziemy wycieczke po Sekwanie. Spragnieni silniejszych wrazen udamy sie na Montmartre, by obejrzec slynny wiatrak kabaretu Moulin Rouge (niestety, nie wpuszczaja do srodka). Dla odprezenia mozemy posluchac nagran ze studia MTV.

Jesli wiesz, jak to dziala, nie glosuj na to - takie haslo wita chetnych do zapoznania sie z nowinkami technicznymi. Mozna sprawdzic, ze w Boulder, Colorado, teraz, czyli o godzinie 3.38.04 czasu lokalnego temperatura powietrza jest 14 stopni Celsjusza. Uniwersytet w Twente (Holandia) przysle Ci plik dzwiekowy odtwarzajacy glosem tekst, ktory przed chwila napisales. Uniwersytet w Eindhoven pozwoli Ci ogladac przez Internet holenderska telegazete. Mozesz interakcyjnie generowac obrazy graficzne na podstawie rownan matematycznych w Minnesocie. Serwer w NOAA National Climatic Data Center pozwoli Ci stworzyc mape anomalii temperaturowych dla kazdego miejsca na kuli ziemskiej.

Gdy bedziecie czytac ten artykul, laureaci konkursu beda juz znani. Trudno przewidziec, kto wygra. Wszystkie oferowane mozliwosci sa fascynujace. Ciekaw jestem, czy choc jeden z Czytelnikow zada sobie trud, by poslugujac sie WWW poznac zwyciezcow?

Konczymy nasza podroz. Zajela nam okolo dwoch godzin. Gdyby nie to, ze w drugim okienku trzeba bylo pisac ten artykul, moglaby trwac w nieskonczonosc. Kazdy dzien bowiem przynosi nowe informacje, ktore spolecznosc Internetu umieszcza w oplatajacej swiat pajeczynie, ku pozytkowi ludzkosci. Rozejrzyjmy sie wokol siebie. Gdzie jestesmy? Czy potrafimy korzystac z jednego z najwiekszych osiagniec cywilizacji, jakim jest globalna siec komputerowa? Czy potrafimy wniesc swoj wlasny wklad w rozwoj WWW i Internetu? Czy tez pozostaniemy na uboczu, nie wiedzac nawet i nie chcac wiedziec o tym, ze swiat ucieka przed nasza bieda i ignorancja w zastraszajacym tempie?

Milego wakacyjnego wypoczynku, Drodzy Czytelnicy!

Maciej Uhlig(muhlig@usctoux1. cto. us. edu. pl)

Autorzy: Maciej Uhlig