Społeczna i naukowa działalność dr Wandy Niemyskiej z Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii UŚ

Trudno wybrać tylko jedną drogę

Dr Wanda Niemyska przyjechała z Warszawy na studia doktoranckie do Katowic, by – jak sama przyznaje – częściej odwiedzać góry. Chociaż nie udało się zrealizować pierwotnego planu, nie żałuje swojej decyzji. W 2016 roku obroniła pracę doktorską na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii UŚ i dziś prowadzi równolegle badania naukowe w zakresie matematyki teoretycznej oraz jest członkiem interdyscyplinarnej grupy naukowców pracujących w Centrum Nowych Technologii Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie zajmuje się wyznaczaniem topologii łańcuchów białkowych, a konkretnie poszukiwaniem węzłów oraz lass w tychże białkach.

Dr Wanda Niemyska z modelem zapętlonego łańcucha białkowych
aminokwasów
Dr Wanda Niemyska z modelem zapętlonego łańcucha białkowych aminokwasów

Dr Wanda Niemyska ukończyła studia matematyczne oraz informatyczne na Uniwersytecie Warszawskim. Następnie wzięła udział w programie Środowiskowych Studiów Doktoranckich z Nauk Matematycznych realizowanych przez osiem polskich uczelni, w tym także przez Uniwersytet Śląski w Katowicach. Celem programu było zachęcenie młodych naukowców do poszerzania doświadczeń naukowych poprzez prowadzenie badań w różnych krajowych ośrodkach.

– Może to zabrzmi zaskakująco, ale wybrałam Katowice m.in. dlatego, że lubię… górskie wycieczki. Stąd jest zdecydowanie bliżej w górskie rejony niż z mojego rodzinnego miasta – mówi ze śmiechem dr Niemyska. – Pierwotnego planu nie udało mi się jednak zrealizować. Okazało się, że razem ze znajomymi nadal częściej jeździliśmy w góry z Warszawy niż ze Śląska… Niemniej Katowice okazały się dla mnie dobrym miejscem na przygotowanie rozprawy doktorskiej i swojej decyzji absolutnie nie żałuję.

W 2016 roku Rada Instytutu Matematyki UŚ nadała dr Wandzie Niemyskiej stopień naukowy doktora nauk matematycznych za pracę doktorską napisaną pod kierunkiem dr. hab. Michała Baczyńskiego. Rozprawa dotyczyła równań funkcyjnych związanych z rozdzielnością implikacji rozmytych.

– Badania prowadzone w ramach doktoratu miały wymiar teoretyczny. Lubię jednak łączyć intelektualne wyzwania z praktyką, która pozwala pomagać innym ludziom, dlatego zwykle angażuję się w kilka równoległych projektów, nie tylko o charakterze naukowym – mówi matematyczka. Od 2013 roku dr Niemyska współpracuje z sukcesami z interdyscyplinarną grupą badawczą kierowaną przez dr hab. Joannę Sułkowską w Centrum Nowych Technologii Uniwersytetu Warszawskiego. Zespół zajmuje się m.in. badaniem zjawiska zapętlania się białek w organizmie człowieka, co, jak przewidują naukowcy, może mieć kluczowe znaczenie dla rozwoju zaburzeń neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Parkinsona czy choroba Alzheimera.

– W tej grupie odpowiedzialna jestem za wyznaczanie topologii w łańcuchach białkowych, które zostały splątane na skutek różnych procesów zachodzących w organizmie człowieka – mówi dr Niemyska.

Jak wyjaśnia, białko to łańcuch powiązanych ze sobą aminokwasów, który musi zwinąć się „w kłębek” do bardzo konkretnej formy – tzw. postaci natywnej, by mogło pełnić swoją funkcję. Okazuje się, że część białek, w tym tych odpowiedzialnych za zaburzenia neurodegeneracyjne, w swojej postaci natywnej jest supełkiem albo tzw. lassem. Jeśli w procesie zwijania coś pójdzie nie tak, tj. łańcuch nie zasupła się w pożądany węzeł albo lasso, dochodzi wówczas do zaburzeń funkcjonowania tych białek.

– Wierzę, że prowadzone przez nas badania w przyszłości pomogą lepiej zrozumieć przyczyny wymienionych wcześniej chorób i tym samym pomóc w znalezieniu skutecznych leków – mówi badaczka.

Dr Wanda Niemyska wzięła również udział w konkursie popularyzatorskim INTER, którego organizatorem była Fundacja na rzecz Nauki Polskiej. Omawiając wyniki swoich badań w formie pięciominutowej prezentacji, zajęła II miejsce oraz zdobyła nagrodę publiczności w konkursie. Dzięki temu została kierownikiem grantu pt. „Czy biologię da się schwytać na matematyczne lasso? Nowe struktury topologiczne w białkach”, w ramach którego odbyła dwumiesięczną wizytę naukową na Uniwersytecie Kalifornijskim w Santa Barbara, gdzie pracowała z prof. Kennethem Millettem, jednym z najwybitniejszych specjalistów na świecie w dziedzinie topologii i teorii węzłów.

Od kilkunastu lat dr Niemyska pracuje także w ramach Stowarzyszenia Przymierze Rodzin, którego celem jest pomoc rodzicom w wychowaniu ich dzieci na dobrych obywateli i w duchu nauki Kościoła katolickiego. Przez dziewięć lat wyjeżdżała z dziećmi należącymi do Stowarzyszenia na obozy, prowadziła również zajęcia oraz szkolenia dla młodych wolontariuszy pragnących włączyć się w działania tej organizacji.

Jak sama przyznaje, nie potrafi zdecydować się na realizację tylko jednej drogi życiowej. Lubi wszechstronną aktywność. Oprócz podróżowania autostopem, wycieczek górskich czy angażowania się w projekty, które już wkrótce naprawdę mogą zmienić świat, prowadzi również warsztaty w ramach Śląskiego Festiwalu Nauki, Święta Liczby Pi oraz dla uzdolnionej młodzieży z Krajowego Funduszu na rzecz Dzieci w Warszawie, dzieląc się swoją wiedzą. W 2016 roku została również laureatką VIII edycji Konkursu Wyróżnień JM Rektora UŚ w Katowicach za działalność naukową i społeczną.

Autorzy: Małgorzata Kłoskowicz
Fotografie: Małgorzata Kłoskowicz