Wspomnienie o dr hab. Krystynie Kralkowskiej-Gątkowskiej

Była damą uczoną

19 grudnia 2010 roku po ciężkiej chorobie, z którą się dzielnie zmagała przez ostatni rok, odeszła od nas dr hab. Krystyna Kralkowska-Gątkowska, długoletni pracownik naukowy Zakładu Historii Literatury Poromantycznej Wydziału Filologicznego, nauczyciel akademicki kilku pokoleń polonistów.

Krystyna Kralkowska-Gątkowska współpracowała z nami, była aktywną i wybitną postacią polonistyki śląskiej przez ostatnich 30 lat. Zawsze pełna taktu, skupienia, pewnego dystansu do spraw i ludzi, pozostawała pełna życzliwości wobec studentów, wobec kolegów i koleżanek. Na tle wielu pośród nas – ekspresywnych i „pstrokatych” – Krystyna Kralkowska-Gątkowska była wyciszona, ale dynamiczna i asertywna, gdy trzeba było; z umiarem ferowała opinie, ale potrafiła zdecydowanie bronić swoich poglądów i swoich interpretacji. Jeśli uczestniczyła w sporach o wartości, zawsze czyniła to z wyjątkowym taktem. Była prawdziwą damą.

Była damą uczoną, ale też ów gorset uczoności nieco ją uwierał: pisała opowiadania, wiersze; tę cokolwiek skrywaną potrzebę artystycznej kreatywności z powodzeniem realizowała również w publikacjach literaturoznawczych. Nie potrafiła być obojętna wobec obiektu swych badań, angażowała się emocjonalne w poznanie i spór ze Stanisławem Przybyszewskim, a dialog – rozumienie – interpretowanie twórczości Marii Komornickiej było czymś dla Krystyny wyjątkowym, dalece wykraczającym poza doświadczanie literaturoznawcze. Literatura była w życiu Krystyny Kralkowskiej-Gątkowskiej arcyważna, ale przecież jedną z pasji ostatnich lat stały się podróże i poznawanie ludzi, krajobrazów, architektury, kultury Europy – od Hiszpanii po Skandynawię.

Dorobek naukowy dr hab. Krystyny Kralkowskiej-Gątkowskiej skoncentrowany jest na rozpoznawaniu literatury modernistycznej. Magisterium uzyskane na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, temat pracy: Opozycja wartości jako element konstrukcyjny prozy Brunona Schulza (pod opieką prof. Artura Hutnikiewicza). Szczególnie wiele uwagi i zaangażowania poświęciła Badaczka twórczości Stanisława Przybyszewskiego, co owocowało licznymi opublikowanymi artykułami i obroną w Uniwersytecie Śląskim pod naukową pieczą prof. Jerzego Paszka doktoratu w 1983 roku (tytuł dysertacji: Przybyszewskiego powieść
o człowieku idei). Najistotniejszym osiągnięciem badawczym dr hab. K. Kralkowskiej-Gątkowskiej jest książka: Cień twarzy. Szkice o twórczości Marii Komornickiej (2002). Stała się ona podstawą do uzyskania habilitacji w roku 2003.

Krystyna Kralkowska-Gątkowska jest również autorką licznych rozpraw poświęconych twórczości Tadeusza Micińskiego, Wacława Berenta, Zofii Nałkowskiej, poetek modernistycznych. W ostatnich latach zainteresowania naukowe Badaczki dotyczyły odtworzenia szeroko rozumianego wizerunku rodziny w literaturze polskiej od XIX do XXI wieku. W efekcie zrodziła się inspirująca konferencja poświęcona „literackim obrazom rodzin”, a w przygotowaniu jest właśnie książka zbiorowa, która była redagowana przez Kralkowską-Gątkowską pt. Literackie obrazy rodzi (od XIX do XXI wieku). Niestety, pozostały także inne prace, bardzo zaawansowane, których już Krystyna Kralkowska-Gątkowska nie zdążyła zamknąć. W maszynopisie pozostał czterystustronicowy Słownik literatury polskiej okresu pozytywizmu. Wysiłki, plany i projekty zostały okrutnie przerwane.

Będzie nam bardzo brakować ciepłego kontaktu, mądrego komentarza i błyskotliwych gloss dr hab. Krystyny Kralkowskiej-Gątkowskiej. Z głębokim smutkiem i bólem żegnamy Krystynę.
 

Autorzy: Jan Jakóbczyk