Dom europejski w Ustroniu

Proces integracji europejskiej, do którego Polska przystąpiła niespełna cztery lata temu, w Europie Zachodniej trwa już od ponad czterdziestu lat. Wkrótce po drugiej wojnie światowej politycy - zachodnioeuropejscy chrześcijańscy demokraci, pomni losu jaki ludzie ludziom zgotowali na kontynencie, doszli do przekonania, że szansa leży w jej zjednoczeniu. Ideę tę lansowali głównie tacy ówcześni politycy jak Włoch de Gasperi, Niemiec Adenauer, ale przede wszystkim wielki polityk francuski, Lotaryńczyk urodzony w Prusach Robert Schuman, uchodzący obecnie za "ojca myśli europejskiej". Idee polityków wspierali na dole obywatele, którzy rychło przystąpili do zakładania organizacji propagujących wspólną Europę - tzw. Domów Europejskich. Domy Europejskie to pozarządowe placówki działające ponad partiami politycznymi i kościołami, organizujące edukację pozaszkolną bez granic i dla wszystkich pokoleń, ze szczególnym uwzględnieniem młodzieży.

Nie przypadkiem więc najwięcej Domów Europejskich jest dzisiaj w Niemczech (21), we Włoszech (18) i we Francji (13). Ogółem działa ich 95 w 23 krajach, wychodzą zatem poza obszar Wspólnot Europejskich. Gdy w 1962 roku w pięciu krajach Europy Zachodniej istniało już 15 Domów Europejskich utworzono Federation Internationale des Maisons de I`Europe - FIME, z siedzibą w Saarbriicken, afiliowaną przy Radzie Europy w Strasburgu.

Na odbywających się co roku jesiennych konferencjach programowych dla szefów Domów Europejskich organizowanych przez FIME, omawiane są aktualne trendy w Europie i ustalane wspólne projekty i inicjatywy na rok następny. Coraz mniej bowiem problemów we współczesnym świecie rozwiązywać można w skali jednego tylko kraju, a coraz więcej wymaga rozstrzygnięć wspólnych. Należą tu nie tylko sprawy bezpieczeństwa, ochrony środowiska czy uchodźców. Europejskich uregulowań wymaga cały szereg innych dziedzin życia. Dotyczy to również Polski ubiegającej się dopiero, wraz z innymi krajami, o członkostwo we Wspólnotach.

Idea Domu Europejskiego istaniała i dojrzewała wśród pracowników naszego Uniwersytetu od dawna, a gdy stało się to możliwe po zasadniczej zmianie systemowej, powołano do życia stowarzyszenie "Dom Europejski w Ustroniu". Dr Joachim Liszka - spiritus movens całego przedsięwzięcia, zasiada dzisiaj nawet we władzach FIME. Dom Europejski w Ustroniu i Akademia Europejska w Budapeszcie to pierwsze tego typu inicjatywy na obszarze byłej Europy Wschodniej. Tymczasem w naszej części Europy powstały kolejne Domy, Akademie lub Centra Europejskie, ale Dom ustroński jest jak dotąd jedynym z Polski członkiem FIME.

Dom Europejski zorganizował już cały szereg międzynarodowych seminariów w Ustroniu i w Cieszynie na tematy kultury i wychowania, regionów i mniejszości, na tematy bezpieczeństwa europejskiego i wiele innych. Był współorganizatorem licznych seminariów za granicą, w których uczestniczyli naukowcy i publicyści z wielu ośrodków akademickich w kraju. W listopadzie'92 zorganizował bardzo wysoko ocenione przez władze FIME międzynarodowe seminarium "Żydzi w Europie". W lutym tego roku na seminarium w Niemczech na temat "Zjednoczenie Niemiec a integracja europejska" przebywała grupa młodych dziennikarzy i studentów dziennikarstwa naszego Uniwersytetu. Mieli oni okazję być w Landtagu Nadrenii-Palatynatu w Moguncji i dyskutować z deputowanymi, zwiedzać telewizję ZDF oraz Federalny Urząd Prasy i Informacji w Bonn.

W marcu Europejczycy z Ustronia byli współorganizatorami seminarium w Bad Marienberg na temat "Państwa Europy Środkowej na drodze do Wspólnot Europejskich", a w kwietniu w tej samej miejscowości przebywali nauczyciele języka niemieckiego z Polski, Czech i Słowacji na seminarium "Europa w nauczaniu". Uczniowie szkół ustrońskich i cieszyńskich poznawali w marcu ze swoimi rówieśnikami z Niemiec i Francji instytucje europejskie w Strasburgu i w Luksemburgu. Dwa razy w roku, na przemian w Polsce i w Niemczech, odbywają się seminaria dla uczniów redaktorów gazet szkolnych. W maju planowany jest kolejny wyjazd grupy dziennikarzy naszych mediów regionalnych i studentów dziennikarstwa, tym razem do Strasburga i do Metz. We wrześniu odbędzie się przy współudziale Domu Europejskiego w Ustroniu seminarium w Lille na temat "Europa i jej mniejszości", natomiast w Cieszynie trwają przygotowania do listopadowego międzynarodowego seminarium poświęconego kształtowaniu świadomości europejskiej. Odbędzie się ono przy współudziale m.in. Domu Europejskiego im.Roberta Schumana w Metz, Centrum Europejskiego w Tybindze i Akademii Europejskiej we Wiedniu.

Nie sposób wymienić tutaj wszystkich inicjatyw i seminariów organizowanych z zaprzyjaźnionymi z Ustroniem Domami w różnych krajach Europy. Trzeba podkreślić przychylność i życzliwość prorektora Filii Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie, prof. Kazimierza Ślęczki. Udostępnił on Domowi Europejskiemu w Ustroniu - który rozszerzył tymczasem swoją działalność również na Cieszyn - pomieszczenia, w których urządzono "Europeum". Odbywają się tam spotkania i gromadzone są publikacje na tematy europejskie, coraz liczniej napływające na adres Domu Europejskiego.

Autorzy: Ilza Kowol